Prothrombin là một protein được sản sinh ở gan tham gia vào quá trình đông máu. Lượng sản sinh prothrombin phụ thuộc vào việc hấp thu vitamin K của cơ thể. Trong quá trình đông máu, prothrombin được chuyển hóa thành thrombin. Lượng prothrombin trong máu bị giảm ở các bệnh nhân viêm gan.
Tỷ prothrombin: Là tỉ số % được tính bằng thời gian prothrombin của bệnh nhân chia cho thời gian prothrombin trung bình là 80-100%.
Quy trình xét nghiệm tỷ prothrombin
Tỷ prothrombin (PT) là xét nghiệm máu giúp đo thời gian đông máu. Nguồn ảnh: capacitacionesonline.comBác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm đo thời gian prothrombin để:
- Theo dõi hiệu quả của thuốc chống đông máu mà người bệnh đang dùng (chẳng hạn như warfarin).
- Chẩn đoán các bệnh lý về gan.
- Đánh giá khả năng đông máu của người bệnh trước khi phẫu thuật.
- Sàng lọc những người bệnh đang chờ ghép gan, đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh gan mạn tính bằng chỉ số MELD.
Xét nghiệm PT: Máu chống đông bằng natri citrat sẽ được phát động quá trình đông máu theo con đường ngoại sinh khi phục hồi calci và có mặt thromboplastin. Dựa vào đặc tính này để khảo sát thời gian đông của huyết tương sau khi cho thừa Thromboplastin calci để đánh giá các yếu tố đông máu đường ngoại sinh( yếu tố II, V, VII, X).
Bệnh phẩm: Lấy máu toàn phần 1,8ml vào ống chứa sẵn 0.2 ml chất chống đông natri citrat ( 9NC/3,8%). Tỷ lệ 1 chất chống đông + 9 máu toàn phần, quay ly tâm 10 phút, tốc độ 3000 - 3500 vòng/ phút. Sau đó đặt ống bệnh phẩm vào giá để tiến hành xét nghiệm. Máu thử không được để quá 4 giờ.
Phân tích kết quả xét nghiệm
Những người mắc bệnh ưa chảy máu có tỉ số PT% tăng. Nguồn ảnh: my-personaltrainer.itKết quả của xét nghiệm đo tỷ lệ prothrombin:
- PTs kéo dài (tương ứng với PT% giảm, PT-INR tăng) là báo động giảm hoạt tính của một hoặc nhiều yếu tố đông máu ( I, II, V, VII, X). Nguyên nhân thường do thiếu vitamin K, bệnh gan, bệnh lý rối loạn đông máu mắc phải,...hoặc do dùng một số thuốc, đặc biệt là thuốc chống đông kháng vitamin K.
- PTs giảm (tương ứng với PT% tăng, PT-INR giảm) là dấu hiệu báo động tình trạng tăng đông.
Đối với những người dùng thuốc chống đông máu
Hầu hết các phòng thí nghiệm đều trả kết quả đã được điều chỉnh theo chỉ số INR (tiêu chuẩn quốc tế của kết quả xét nghiệm này). Ở những người khỏe mạnh, chỉ số từ 1,1 trở xuống được xem là bình thường. Những người dùng thuốc chống đông máu nên có chỉ số INR từ 2.0 - 3.0. Đối với một số người có nguy cơ đông máu cao, chỉ số INR cần phải cao hơn khoảng 2,5 - 3,5. Khi chỉ số INR cao hơn phạm vi được đề xuất nghĩa là máu đông lại chậm hơn mong muốn và ngược lại, chỉ số INR thấp hơn có nghĩa là máu đông nhanh hơn mong muốn.
Đối với những người không dùng thuốc chống đông máu
Trong trường hợp này, phạm vi tham chiếu phụ thuộc vào phương pháp được sử dụng, với kết quả được đo bằng giây và so với phạm vi bình thường được thiết lập, duy trì bởi điều kiện của phòng thí nghiệm nơi thực hiện xét nghiệm. Kết quả số giây càng lớn có nghĩa là máu mất quá nhiều thời gian để hình thành cục máu đông, thường gây ra bởi các tình trạng như bệnh gan, thiếu vitamin K hoặc thiếu hụt yếu tố đông máu (chẳng hạn như thiếu yếu tố VII).
Máu đông quá nhanh có thể là do:
- Uống các viên bổ sung hay ăn nhiều thực phẩm có chứa vitamin K.
- Dùng thuốc có chứa estrogen (thuốc tránh thai và liệu pháp hormon thay thế).