Tổng quan về tắc ruột già
Tắc ruột già là gì?
Tắc ruột già là tình trạng tắc nghẽn khiến khí hoặc phân không được đào thải ra khỏi cơ thể. Tắc ruột có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trong ruột già.
Có tắc ruột già một phần và tắc ruột già toàn bộ. Ruột già bị tắc có thể vỡ ra, gây nhiễm trùng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Cấu tạo và chức năng của ruột già
Ruột già là một cơ quan của bộ máy tiêu hóa, bao gồm đại tràng và trực tràng.
Ruột già đóng một vai trò quan trọng trong việc loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể. Sau khi thức ăn được tiêu hóa, chất thải dạng lỏng từ ruột non được đưa xuống ruột già và chuyển sang dạng rắn. Khi đó, chất thải được đưa ra ngoài cơ thể gọi là phân, qua việc đi đại tiện.
Tắc ruột già có hay gặp không?
Tắc ruột già chiếm khoảng 20% các trường hợp tắc ruột. Tắc ruột non phổ biến hơn.
Triệu chứng và nguyên nhân gây tắc ruột già
Nguyên nhân nào gây ra tắc ruột già?
Bệnh tắc ruột có thể gặp phải ở bất kỳ độ tuổi, giới tính nào.
Một số trẻ bị dị tật bẩm sinh đường tiêu hóa khiến ruột sắp xếp bất thường. Trong trường hợp này, trẻ dễ bị xoắn ruột, dẫn đến tắc ruột.
Ở trẻ em dưới 3 tuổi, một chứng rối loạn khác gọi là lồng ruột cũng có thể gây tắc ruột. Lồng ruột xảy ra khi một đoạn ruột phía trên di chuyển và chui vào lòng của đoạn ruột phía dưới. Từ đó, làm tắc ruột và ngăn cản sự lưu thông của mạch máu.
Lồng ruột xảy ra khi một đoạn ruột phía trên di chuyển và chui vào lòng của đoạn ruột phía dưới. Nguồn ảnh: www.journalmc.orgMột nửa số người trưởng thành bị tắc ruột già mắc ung thư đại trực tràng. Chính khối u là nguyên nhân gây ra tắc ruột.
Các nguyên nhân khác gây tắc ruột ở người trưởng thành bao gồm:
- Dính ruột sau phẫu thuật (bản chất là các mô sẹo).
- Viêm túi thừa đại tràng
- Thoát vị bẹn
- Bệnh viêm đường ruột (IBD)
- Xạ trị vùng bụng hoặc vùng chậu
- Xoắn ruột (hiếm gặp ở người lớn).
Triệu chứng của tắc ruột già
Bệnh nhân thường đau bụng dữ dội thành từng cơn. Sau đó, cơn đau xuất hiện liên tục. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng có thể gặp thêm một số triệu chứng như:
Trẻ sơ sinh và trẻ em cũng gặp các triệu chứng giống như người lớn. Trẻ sơ sinh không thể mô tả cơn đau nhưng trẻ thường co gập chân về phía bụng và quấy khóc. Các triệu chứng khác của bệnh tắc ruột ở trẻ em như:
- Sốt
- Đi ngoài ra phân lẫn máu (do chảy máu trực tràng).
- Nôn ra dịch màu xanh lục hoặc vàng xanh.
- Li bì
- Bụng căng phồng, cứng chắc.
Chẩn đoán và xét nghiệm tắc ruột già
Tắc ruột già được chẩn đoán như thế nào?
Đầu tiên, bác sĩ sẽ khám bụng để kiểm tra có khối sưng hoặc khối u bất thường không. Thông thường, khám thấy bụng chướng và căng.
Khám bụng để phát hiện các dấu hiệu bất thường. Nguồn ảnh: http://gomerblog.comBác sĩ cũng sử dụng thêm ống nghe để kiểm tra. Tiếng nhu động ruột to (hay tiếng sôi bụng) hoặc không nghe thấy tiếng nhu động ruột đều có thể gặp trong tắc ruột.
Bác sĩ có thể chỉ định làm một số xét nghiệm như:
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu để kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng và tình trạng mất nước.
- Chụp X-quang: Chụp X-quang bụng có thể cho thấy vị trí tắc ruột. X-quang cũng cho thấy hình ảnh khí quanh ruột hoặc cơ hoành (cơ ngăn cách giữa khoang bụng và khoang ngực). Hình ảnh khí ở những vị trí này chứng tỏ ruột có thể bị hoại tử hoặc đã bị vỡ.
- Chụp CT: Để biết thêm thông tin, bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân chụp CT-Scan. CT-Scan cho hình ảnh chi tiết hơn so với X-quang thông thường.
- Chụp X-quang có thuốc cản quang: X-quang kèm với thụt hậu môn bằng Bari là một thủ thuật của đường tiêu hóa dưới. Sau khi gây mê, bác sĩ đưa một ống thông mỏng vào hậu môn và bơm đầy chất lỏng màu trắng (Bari). Bari an toàn và có tính cản quang nên bác sĩ sẽ dễ dàng phát hiện vị trí ruột bị tắc.
Điều trị tắc ruột già
Biến chứng của tắc ruột già
Tắc ruột có thể làm máu ngừng lưu thông và ruột bị hoại tử. Khi áp lực trong ruột tăng lên do tắc ruột, vi khuẩn đường ruột có thể xâm nhập vào máu.
Bệnh nhân có thể bị viêm phúc mạc và nhiễm trùng ổ bụng. Bên cạnh đó, cũng có nguy cơ bị nhiễm trùng máu và tình trạng này vô cùng nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng.
Bác sĩ phẫu thuật có thể phải cắt bỏ đoạn ruột đã hoại tử. Nếu phải cắt bỏ đại tràng, phân được đưa ra ngoài cơ thể và đựng trong một túi kín.
Điều trị tắc ruột già
Tắc ruột già là một cấp cứu y tế và bệnh nhân bắt buộc phải nhập viện. Trường hợp tắc ruột một phần (bán tắc ruột), đặc biệt là do sẹo hoặc dính ruột có thể tự khỏi mà không cần phẫu thuật.
Phẫu thuật để tìm và loại bỏ nguyên nhân tắc ruột. Nguồn ảnh: med.stanford.edu
Các phương pháp điều trị tắc nghẽn ruột già bao gồm:
- Truyền dịch qua đường tĩnh mạch: Truyền dịch và chất điện giải (Natri, Clorua và Kali) qua đường tĩnh mạch để điều trị tình trạng mất nước.
- Thuốc: Thuốc chống nôn và thuốc giảm đau để giảm cảm giác khó chịu cho bệnh nhân.
- Sonde dạ dày: Bác sĩ sẽ đặt một ống thông dài và mỏng qua mũi đi đến dạ dày hoặc ruột. Từ đó, hút dịch ra để hỗ trợ điều trị tắc ruột.
- Thuốc cản quang Bari: Bên cạnh thủ thuật chụp X-quang nhằm hỗ trợ chẩn đoán, loại thuốc này còn hỗ trợ điều trị một số vấn đề, chẳng hạn như xoắn ruột.
- Phẫu thuật: Bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật để loại bỏ vật cản hoặc khối u gây tắc nghẽn. Phẫu thuật còn được chỉ định trong những trường hợp tắc ruột do thoát vị. Bác sĩ cũng có thể đặt stent (ống lưới bằng kim loại) để mở rộng những đoạn ruột bị thắt hẹp. Trong một số trường hợp, bác sĩ phải cắt bỏ một đoạn ruột do hoại tử.
Phòng ngừa tắc ruột già
Làm thế nào để ngăn ngừa tắc ruột già?
Hiện nay, không có biện pháp nào có thể ngăn ngừa tình trạng tắc ruột già.
Tiên lượng tắc ruột già
Tiên lượng của tắc ruột già
Hầu hết những bệnh nhân bị tắc ruột già đều cải thiện sau khi điều trị. Sau đó, bộ máy tiêu hóa lại hoạt động trở lại bình thường.
Nếu tắc nghẽn gây vỡ ruột, tình trạng này có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Lưu ý
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu gặp phải các triệu chứng dưới đây:
- Sốt
- Nôn mửa liên tục
- Đau bụng dữ dội hoặc co thắt bụng thành từng cơn
- Dấu hiệu mất nước
Những câu hỏi thường được đặt ra cho bác sĩ
Một vài câu hỏi mà bệnh nhân thường thắc mắc về tình trạng tắc ruột của mình:
- Tại sao tôi bị tắc ruột già?
- Phương pháp điều trị tắc ruột già tốt nhất là gì?
- Tắc ruột già có tái phát không?
- Làm thế nào tôi có thể ngăn ngừa tắc ruột già tái phát?
- Những dấu hiệu nguy hiểm cần chú ý
Một vài điều cần lưu ý
Tắc ruột già là một cấp cứu y tế khẩn cấp. Không phải tất cả các trường hợp tắc ruột đều cần phẫu thuật. Nhưng bệnh nhân vẫn cần nhập viện. Tại đó, bác sĩ có thể điều trị tình trạng mất nước và hút dịch thừa để ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng hơn. Hầu hết tình trạng tắc ruột được điều trị bằng phẫu thuật đều cải thiện, và sau đó, bộ máy tiêu hóa sẽ hoạt động bình thường trở lại.
Xem Thêm: