Người bị thủy đậu nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Tuy nhiên, một số nhóm người, bao gồm trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai và những người sống chung với HIV / AIDS hoặc các rối loạn suy giảm miễn dịch khác, có nguy cơ lây nhiễm cao hơn. 

Rối loạn suy giảm miễn dịch có nghĩa là hệ thống miễn dịch của bạn bị tổn thương, do đó cơ thể thường gặp khó khăn hơn trong việc chống lại virus, bệnh tật và nhiễm trùng.

Đôi khi bị nhiễm thủy đậu có thể vô cùng khó chịu. Do đó, giảm thiểu các triệu chứng của bệnh, cũng như bù đủ nước và dinh dưỡng, là một số điều tốt nhất bạn có thể làm để giúp kiểm soát bệnh thủy đậu.

Bài viết này nêu bật một số thực phẩm tốt nhất nên ăn và nên tránh khi bị thủy đậu.

Bệnh thủy đậu là gì?

Bệnh thủy đậu hay còn gọi là bỏng dạ (phỏng dạ), là một trong những biểu hiện của virus varicella-zoster. Loại virus tương tự cũng là nguyên nhân gây ra bệnh herpes zoster - một bệnh nhiễm trùng thường được gọi là bệnh zona.

Thủy đậu là một bệnh rất dễ lây lan và gây các triệu chứng khó chịu như sốt, buồn nôn, mệt mỏi, chuột rút cơ và phát ban đỏ ngứa, đóng vảy và mụn nước bao phủ khắp cơ thể.

Đôi khi, các biến chứng khác có thể xảy ra bao gồm loét, viêm gan, viêm tụy, viêm phổi, và thậm chí đột quỵ . 

Tóm tắt: Thủy đậu là một bệnh rất dễ lây lan và khó chịu do virus varicella-zoster gây ra, cùng một loại virus cũng gây ra bệnh zona. 

Điều trị bệnh thủy đậu

Trong khi vắc-xin đã làm giảm thiểu số người mắc bệnh thủy đậu mỗi năm, tuy nhiên không có nhiều loại thuốc hiện có khả năng điều trị trực tiếp virus varicella-zoster.

Một đánh giá của 6 nghiên cứu đo lường hiệu quả của các phương pháp điều trị bệnh thủy đậu ở người cho thấy rằng dùng acyclovir đường uống trong vòng 24 giờ sau khi có các triệu chứng thủy đậu có thể giúp điều trị tốt ở trẻ em và người lớn khỏe mạnh.

Các kết quả đánh giá sau đó cũng cho kết quả tương tự. Một đánh giá dự trên 11 nghiên cứu quan sát ở người đã ghi nhận rằng acyclovir đường uống có tác dụng điều trị bệnh thủy đậu, chỉ khi được sử dụng trong vòng 24 giờ đầu tiên.

Acyclovir là một loại thuốc kháng virus thường được dùng bằng đường uống dưới dạng viên thuốc hoặc dưới dạng thuốc mỡ bôi lên vùng bị nhiễm bệnh.  

Thuốc Aciclovir Tablets. Nguồn: onlinedoctor.lloydspharmacy.com  Do không có nhiều lựa chọn điều trị bệnh thủy đậu ngoài acyclovir, việc chăm sóc người bị bệnh thủy đậu thường xoay quanh việc kiểm soát và giảm các triệu chứng. Một số cách phổ biến nhất mà bạn có thể dùng để kiểm soát các triệu chứng của bệnh thủy đậu bao gồm:

Sử dụng acetaminophen để hạ sốt. Dùng các loại thuốc khác như  aspirin và ibuprofen kết hợp với bệnh thủy đậu có liên quan đến các tác dụng phụ có thể gây chết ở trẻ em 

• Tránh gãi vùng phát ban để ngăn nhiễm trùng lây lan
• Giảm đau và ngứa bằng cách tắm nước mát hoặc kem dưỡng da
• Ăn nhiều loại thức ăn lành mạnh dễ dung nạp
• Luôn uống đủ nước

Tóm tắt:  Không có nhiều lựa chọn cho các  dược phẩm điều trị bệnh thủy đậu. Việc điều trị thường tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng. 

Hướng dẫn chung về chế độ ăn uống

Phát ban do virus thủy đậu có thể không chỉ xuất hiện bên ngoài cơ thể mà còn ảnh hưởng đến lưỡi, miệng và họng bên trong.

Phát ban do thủy đậu ở lưỡi. Nguồn: www.cambridge-news.co.uk Trên thực tế, một nghiên cứu năm 2001 ở 62 trẻ em từ 2-13 tuổi cho thấy số vết tổn thương miệng do virus varicella-zoster gây ra dao động từ 1–30, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của trường hợp. Do đó, tốt nhất bạn nên tránh các loại thực phẩm có thể gây kích ứng thêm các tổn thương này, chẳng hạn như thức ăn cay, chua, mặn và giòn.

Ngoài ra, nếu hệ thống miễn dịch của bạn đã bị tổn hại, virus thủy đậu có nhiều khả năng gây ra các biến chứng khác, chẳng hạn như viêm dạ dày - một tình trạng dẫn đến các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn và nôn .

Tuân theo một chế độ ăn nhẹ dễ dung nạp là một cách để đảm bảo rằng bạn hoặc người mà bạn đang chăm sóc luôn được cung cấp đủ nước và dinh dưỡng trong khi chống lại bệnh thủy đậu.

Mặc dù không quá phổ biến, một mối lo ngại khác có thể xảy ra khi bạn bị thủy đậu là nguy cơ thiếu máu hoặc thiếu máu do thiếu sắt. Sử dụng các loại thực phẩm có nhiều chất sắt trong khi điều trị bệnh thủy đậu có thể giúp giảm nguy cơ này. 

Vai trò của các acid amin

Sự sao chép của một số loại virus nhất định phụ thuộc vào các mức độ của một số acid amin trong cơ thể. Đặc biệt, hai acid amin arginin và lysin - đóng một vai trò trong quá trình tổng hợp protein và đã được công nhận là có ảnh hưởng đến sự phát triển của virus.

Một loại virus dường như đặc biệt phản ứng với những thay đổi trong lượng acid amin là virus herpes simplex type 1 (HSV-1). HSV-1 là loại virus gây ra mụn nước, còn được gọi là mụn rộp . Trong khi arginin được cho là thúc đẩy sự phát triển của HSV-1, lysin được cho là có thể ức chế sự phát triển của virus.

Một số người cho rằng điều tương tự cũng có thể đúng đối với virus varicella-zoster và các biểu hiện triệu chứng của nó, bao gồm cả bệnh thủy đậu và bệnh zona.

Tuy nhiên, không có nhiều nghiên cứu trên người được thực hiện về mức độ ảnh hưởng của lượng acid amin đối với bệnh thủy đậu nói riêng. Hiện tại, không có đủ bằng chứng để chứng minh rằng chế độ ăn uống nhiều lysin và ít arginin có thể cải thiện các triệu chứng thủy đậu.

Tóm tắt: Vì bệnh thủy đậu có thể ảnh hưởng đến miệng và họng của bạn nên điều quan trọng là bạn phải tuân theo một chế độ ăn uống nhẹ nhàng. Thực phẩm giàu chất sắt cũng có thể có lợi. Hiện chưa có đủ nghiên cứu để cho rằng lượng acid amin của có ảnh hưởng đến bệnh thủy đậu. 

Các loại thức ăn nên sử dụng

Dưới đây là một số thực phẩm an toàn và có thể sử dụng được khi bị bệnh thủy đậu.

Thức ăn mềm

• Khoai tây nghiền
• Khoai lang
• Trái bơ
• Trứng bác
• Đậu và đậu lăng
• Đậu phụ
• Gà luộc
• Cá nấu

Thức ăn mát

• Sữa chua
• Nấm sữa kefir
• Kem
• Phô mai tươi
• Sữa lắc
• Sinh tố

Thức ăn nhạt 

• Gạo
• Bánh mì nướng
• Mỳ ống
• Cháo bột yến mạch

Trái cây và rau quả không có tính acid

• Nước sốt táo
• Chuối
• Dưa gang
• Quả mọng
•  Trái đào
• Bông cải xanh
• Cải xoăn
• Dưa leo
• Rau bina

Bù đủ nước

Uống đủ nước để giúp quá trình phục hồi nhanh chóng. Nguồn: www.independent.co.uk Đảm bảo dinh dưỡng và ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh là rất quan trọng để giúp cơ thể bạn chống lại virus thủy đậu và phục hồi nhanh chóng. Nhưng bù đủ nước là một phần quan trọng không kém của quá trình điều trị.

Do bệnh thủy đậu có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến vùng miệng và họng, nên việc tiêu thụ thức ăn và đồ uống có thể gây đau đớn. Do đó, điều này có thể khiến những người bị nhiễm virus có nguy cơ mất nước cao hơn. Một số đồ uống cung cấp nước bao gồm:

• Nước tinh khiết
• Nước dừa
• Trà thảo mộc
• Đồ uống thể thao ít đường
• Đồ uống có chứa chất điện giải

Một số đồ uống có thể gây mất nước bao gồm:

• Nước trái cây có đường
• Cà phê
• Nước giải khát
• Rượu
• Nước tăng lực

Bảng dưới đây bao gồm các khuyến nghị về lượng nước hấp thụ đầy đủ (AI) hàng ngày - từ cả đồ uống và thực phẩm: 

Tóm tắt: Chế độ ăn cho người bệnh thủy đậu nên có nhiều thức ăn mềm, mát, nhạt, không chua và uống nhiều nước. 

Các thực phẩm cần tránh

Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm có thể gây kích ứng hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh thủy đậu ở những người đang bị phồng rộp trong hoặc xung quanh miệng.

Thức ăn cay

• Ớt
• Nước sốt cay
• Sốt chấm Salsa
• Tỏi

Thực phẩm có tính acid

• Quả nho
• Trái dứa
• Cà chua
• Nước trái cây và trái cây họ cam quýt
• Thực phẩm ngâm giấm
• Cà phê

Thức ăn mặn

• Bánh quy
• Khoai tây chiên
• Nước dùng trong súp
• Nước ép rau củ

Thực phẩm cứng, giòn

• Bắp rang bơ
• Quả hạch
• Các loại hạt 
• Đồ chiên

Tóm tắt:  Nên tránh các thức ăn cay, mặn, chua và giòn khi bị thủy đậu. 

Một thực đơn mẫu

Dưới đây là thực đơn mẫu về những gì bạn có thể ăn khi bị thủy đậu:

Bữa ăn sáng

• 1/2 bát (82 gram) bột yến mạch
• 1 quả trứng bác
• 1 quả chuối
• 1/3 quả bơ (50 gram)
• Nước lọc 

Bữa trưa

• 1/2 bát (100 gram) gạo lứt
• 1 bát (224 gam) rau bina xào
• 1/2 cốc (118 ml) sữa chua với quả mọng và bơ hạnh nhân
• Nước lọc

Bữa ăn tối

• 84 gram gà luộc
• 1/2 bát (105 gram) khoai tây nghiền
• 1 cốc (156 gram) bông cải xanh hấp
• 1 cốc (237 ml) sinh tố dâu-chuối
• Nước lọc

Tùy thuộc vào cảm giác của bạn, bạn có thể muốn chia nhỏ lượng dinh dưỡng hàng ngày của mình thành các bữa ăn thường xuyên hơn, nhỏ hơn.

Tóm tắt: Nhiều loại thực phẩm mà bạn thường dùng có thể được đưa vào chế độ ăn khi bị thủy đậu. Đảm bảo rằng rau và protein đã được nấu chín hoàn toàn cho đến khi mềm sẽ khiến chúng dễ dung nạp hơn. 

Kết luận

Thủy đậu là một bệnh rất dễ lây lan và gây nhiều  khó chịu. Mặc dù vắc-xin ngăn ngừa virus, nhưng không có nhiều thuốc có thể lựa chọn để điều trị khi đã mắc bệnh. Do đó, kiểm soát các triệu chứng của nó và làm cho bản thân thoải mái nhất có thể là một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm.

Ăn một chế độ ăn uống có đầy đủ các loại thực phẩm lành mạnh nhưng có thể dung nạp tốt, chẳng hạn như những thực phẩm mềm và nhạt, sẽ giúp cung cấp đầy đủ dinh dưỡng. Uống đủ nước và các đồ uống bổ sung nước khác trong ngày cũng có thể giúp cơ thể bạn chống lại nhiễm trùng tốt hơn.

Chế độ ăn uống của người bệnh thủy đậu không nhất thiết phải hạn chế  nhiều loại thực phẩm. Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên tránh các thực phẩm giòn, nóng, cay, mặn hoặc có tính acid nếu bạn đang bị loét trên môi, miệng hoặc lưỡi.

Nếu bạn lo lắng về cung cấp dinh dưỡng của mình hoặc người khác trong thời gian bị bệnh thủy đậu, hãy hỏi nhà bác sĩ để được hướng dẫn.

Xem thêm: 

• Bệnh thủy đậu: Nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng, điều trị và dự phòng
• Bệnh thủy đậu ở người lớn: Triệu chứng, biến chứng, điều trị và phục hồi
• Thủy đậu ở trẻ em: Triệu chứng, lây nhiễm, biến chứng, điều trị và dự phòng
• Bạn có thể bị thủy đậu hai lần không?
• Làm thế nào để dự phòng bệnh thủy đậu?
• Các phương pháp giúp loại bỏ hoặc làm mờ sẹo do thủy đậu