Chỉ 100k mua trọn bộ Lý thuyết Địa lí 10 Cánh diều bản word trình bày đẹp mắt (Chỉ 10k cho 1 bài bất kì):
B1: Gửi phí vào tài khoản 0711000255837 - NGUYEN THANH TUYEN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
B2: Nhắn tin tới zalo Vietjack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận giáo án.
Xem thử tài liệu tại đây: Link tài liệu
Lý thuyết Địa lí 10 Bài 25: Tổ chức lãnh thổ công nghiệp
A. Lý Thuyết
I. Quan niệm và vai trò của tổ chức lãnh thổ công nghiệp
1. Quan niệm
- Tổ chức lãnh thổ công nghiệp là việc bố trí, sắp xếp các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp để tạo nên không gian lãnh thổ công nghiệp các cấp khác nhau trên cơ sở sử dụng hợp lí các điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội nhằm đạt hiệu quả cao nhất về kinh tế, xã hội và môi trường.
2. Vai trò
- Tổ chức lãnh thổ công nghiệp có vai trò quan trọng cả về kinh tế, xã hội và môi trường.
+ Sử dụng hợp lí các nguồn lực của lãnh thổ.
+ Góp phần đạt hiệu quả cao về kinh tế, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa.
+ Giải quyết việc làm, đào tạo lao động có kĩ năng, nâng cao thu nhập và đời sống cho công nhân.
+ Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, môi trường, đảm bảo cho phát triển bền vững.
II. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp
1. Điểm công nghiệp
- Vai trò:
+ Góp phần khai thác, sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên, nguyên liệu ở địa phương.
+ Giải quyết việc làm và phục vụ những nhu cầu nhất định cho nghiệp, dân cư ở địa phương.
+ Là hạt nhân để thực hiện công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn.
- Đặc điểm:
+ Lãnh thổ không lớn, gồm một vài 1 xí nghiệp, có cơ sở hạ tầng riêng.
+ Các xí nghiệp phân bố gần nguồn nguyên liệu (nhất là nguyên liệu nông lâm nghiệp, thuỷ sản) hay một loại tài nguyên.
+ Các xí nghiệp không có mối liên hệ sản xuất.
Xí nghiệp chế biến hạt điều (điểm công nghiệp)
2. Khu công nghiệp
- Vai trò:
+ Hình thức quan trọng và phổ biến ở các nước đang phát triển trong quá trình công nghiệp hoá.
+ Đóng góp lớn vào giá trị xuất khẩu và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
+ Tạo ra hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ, có giá trị lâu dài.
+ Góp phần giải quyết việc làm, đào tạo nguồn nhân lực, năng lực quản lí và nâng cao thu nhập cho người lao động.
+ Góp phần bảo vệ môi trường.
- Đặc điểm:
+ Là khu vực có ranh giới địa lí xác định, chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện dịch vụ cho sản xuất công nghiệp.
+ Tập trung tương đối nhiều xí nghiệp, doanh nghiệp trong và ngoài nước, cùng sử dụng chung cơ sở hạ tầng sản xuất và xã hội.
+ Các xí nghiệp, doanh nghiệp trong khu công nghiệp có sự liên kết, hợp tác cao, sản xuất các sản phẩm vừa tiêu thụ trong nước, vừa xuất khẩu.
+ Các xí nghiệp, doanh nghiệp nằm trong khu công nghiệp được hưởng quy chế ưu đãi riêng.
Khu công nghệ cao Hòa Lạc
3. Trung tâm công nghiệp
- Vai trò:
+ Có vị trí quan trọng trong nền kinh tế, chiếm tỉ trọng đáng kể trong giá trị sản xuất và GDP của vùng và cả nước.
+ Hạt nhân tạo vùng kinh tế, có sức lan toả rộng.
+ Nơi đón đầu công nghệ mới và tạo ra những đột phá trong sản xuất.
- Đặc điểm:
+ Gắn với đô thị, gồm nhiều xí nghiệp, doanh nghiệp, khu công nghiệp tập trung có mối liên hệ chặt chẽ về quy trình công nghệ, hỗ trợ nhau trong sản xuất.
+ Có các xí nghiệp, doanh nghiệp hạt nhân và các xí nghiệp, doanh nghiệp dịch vụ hỗ trợ.
+ Có dân cư sinh sống và có cơ sở vật chất kĩ thuật và cơ sở hạ tầng hoàn thiện.
+ Có nguồn lao động dồi dào với trình độ tay nghề cao.
+ Có quy mô khác nhau phụ thuộc vào vai trò, giá trị sản xuất công nghiệp và tính chất chuyên môn hoá.
Quang cảnh một góc trung tâm công nghiệp Đà Nẵng
4. Vùng công nghiệp
- Vai trò:
+ Hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở cấp cao nhất.
+ Góp phần khai thác và sử dụng hợp lí các nguồn lực của vùng để đạt hiệu quả kinh tế cao, thúc đẩy sự phát triển công nghiệp của quốc gia.
+ Là cơ sở cho việc hình thành và phát triển vùng kinh tế.
- Đặc điểm:
+ Là vùng lãnh thổ rộng lớn, được quy hoạch, bao gồm các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở cấp thấp hơn, có mối liên hệ mật thiết về sản xuất.
+ Có một vài ngành công nghiệp chủ đạo tạo nên chuyên môn hoá của vùng, trong đó hạt nhân tạo vùng là trung tâm công nghiệp lớn, bên cạnh đó còn có các ngành công nghiệp bổ trợ và phục vụ.
+ Sản xuất mang tính chất hàng hoá.
Sơ đồ tổ chức vùng công nghiệp
B. Trắc Nghiệm
Câu 1. Trung tâm công nghiệp là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp, bao gồm có
A. khu công nghiệp, điểm công nghiệp và nhiều xí nghiệp công nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ về sản xuất, kĩ thuật, công nghệ.
B. các khu công nghiệp, vùng công nghiệp và nhiều xí nghiệp công nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ về sản xuất, kĩ thuật, công nghệ.
C. khu công nghiệp, điểm công nghiệp và nhiều xí nghiệp công nghiệp không mối liên hệ chặt chẽ về sản xuất, kĩ thuật, công nghệ.
D. các khu công nghiệp, vùng công nghiệp và nhiều xí nghiệp công nghiệp không có mối liên hệ chặt chẽ về sản xuất, kĩ thuật, công nghệ.
Đáp án đúng là: A
Trung tâm công nghiệp bao gồm khu công nghiệp, điểm công nghiệp và nhiều xí nghiệp công nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ về sản xuất, kĩ thuật, công nghệ.
Câu 2. Hình thức cơ bản nhất để tiến hành hoạt động công nghiệp là
A. điểm công nghiệp.
B. xí nghiệp công nghiệp.
C. trung tâm công nghiệp.
D. khu công nghiệp.
Đáp án đúng là: B
Hình thức cơ bản nhất để tiến hành hoạt động công nghiệp là các xí nghiệp công nghiệp.
Câu 3. Điểm công nghiệp là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp có đặc điểm nào sau đây?
A. Diện tích lớn nhất.
B. Phức tạp nhất.
C. Đơn giản nhất.
D. Trình độ cao nhất.
Đáp án đúng là: C
Điểm công nghiệp là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp đơn giản nhất, thường gắn với một điểm dân cư, phân bố gần các vùng nguyên - nhiên liệu.
Câu 4. Đặc điểm nào sau đây đúng với điểm công nghiệp?
A. Gắn với đô thị vừa và lớn, vị trí địa lí thuận lợi.
B. Gồm 1 - 2 xí nghiệp nằm gần nguyên nhiên liệu.
C. Có các xí nghiệp nòng cốt, bổ trợ và phục vụ.
D. Bao gồm khu công nghiệp và điểm công nghiệp.
Đáp án đúng là: B
Đặc điểm của điểm công nghiệp là
- Là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp đơn giản nhất, gồm một số cơ sở sản xuất công nghiệp nằm trong phạm vi của một điểm dân cư (đồng nhất với điểm dân cư) hoặc xa điểm dân cư.
- Các cơ sở sản xuất công nghiệp thường phân bố gần nguồn nhiên liệu, nguyên liệu (hoặc vùng nông sản).
- Giữa các cơ sở sản xuất công nghiệp không có (hoặc có rất ít) mối liên hệ với nhau.
Câu 5. Đặc điểm cơ bản của vùng công nghiệp là
A. không gian rộng lớn, nhiều ngành công nghiệp với nhiều xí nghiệp.
B. Sự kết hợp giữa một số xí nghiệp công nghiệp với một điểm dân cư.
C. Có quy mô từ vài chục đến vài trăm hecta với ranh giới rõ ràng.
D. có nhiều ngành công nghiệp kết hợp với nhau trong một đô thị.
Đáp án đúng là: A
Đặc điểm cơ bản của vùng công nghiệp là vùng có không gian rộng lớn, có nhiều ngành công nghiệp với nhiều xí nghiệp công nghiệp.
Câu 6. Sự tập hợp của nhiều điểm công nghiệp, khu công nghiệp, trung tâm công nghiệp có mối liên hệ về sản xuất và có những nét tương đồng trong quá trình hình thành công nghiệp là đặc điểm của
A. vùng công nghiệp.
B. trung tâm công nghiệp.
C. khu công nghiệp tập trung.
D. điểm công nghiệp.
Đáp án đúng là: A
Sự tập hợp của nhiều điểm công nghiệp, khu công nghiệp, trung tâm công nghiệp có mối liên hệ về sản xuất và có những nét tương đồng trong quá trình hình thành công nghiệp là đặc điểm của vùng công nghiệp.
Câu 7. Đặc điểm nào sau đây không đúng với khu công nghiệp?
A. Chi phí sản xuất thấp.
B. Tập trung nhiều xí nghiệp.
C. Có vị trí địa lí thuận lợi.
D. Có ranh giới không rõ.
Đáp án đúng là: D
Một trong những đặc điểm của khu công nghiệp là khu vực có ranh giới địa lí xác định, chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện dịch vụ cho sản xuất công nghiệp -> Nhận định: Có ranh giới không rõ không phải đặc điểm của khu công nghiệp.
Câu 8. Đặc điểm nào sau đây không hoàn toàn đúng với vùng công nghiệp?
A. Gắn với một đô thị vừa và lớn.
B. Bao gồm điểm, khu, trung tâm.
C. Là một vùng lãnh thổ rộng lớn.
D. Có một số các ngành chủ yếu.
Đáp án đúng là: A
Đặc điểm gắn với một đô thị vừa và lớn là của trung tâm công nghiệp, không phải đặc điểm của vùng công nghiệp.
Câu 9. Hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp nào sau đây không có các xí nghiệp bổ trợ và phục vụ công nghiệp?
A. Khu công nghiệp.
B. Điểm công nghiệp.
C. Vùng công nghiệp.
D. Trung tâm công nghệp.
Đáp án đúng là: B
Đặc điểm của điểm công nghiệp hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp đơn giản nhất, lãnh thổ không lớn, gồm một vài 1 xí nghiệp, có cơ sở hạ tầng riêng. Các xí nghiệp phân bố gần nguồn nguyên liệu (nhất là nguyên liệu nông lâm nghiệp, thuỷ sản) hay một loại tài nguyên và các xí nghiệp không có mối liên hệ sản xuất.
Câu 10. Đặc điểm nào sau đây không đúng với trung tâm công nghiệp?
A. Có các xí nghiệp nòng cốt, bổ trợ và phục vụ.
B. Gồm 1 - 2 xí nghiệp nằm gần nguyên nhiên liệu.
C. Gắn với đô thị vừa và lớn, vị trí địa lí thuận lợi.
D. Bao gồm khu công nghiệp và điểm công nghiệp.
Đáp án đúng là: B
Một số đặc điểm của trung tâm công nghiệp là
- Gắn với đô thị, gồm nhiều xí nghiệp, doanh nghiệp, khu công nghiệp tập trung có mối liên hệ chặt chẽ về quy trình công nghệ, hỗ trợ nhau trong sản xuất.
- Có các xí nghiệp, doanh nghiệp hạt nhân và các xí nghiệp, doanh nghiệp dịch vụ hỗ trợ.
- Có dân cư sinh sống và có cơ sở vật chất kĩ thuật và cơ sở hạ tầng hoàn thiện.
- Có nguồn lao động dồi dào với trình độ tay nghề cao.
- Có quy mô khác nhau phụ thuộc vào vai trò, giá trị sản xuất công nghiệp và tính chất chuyên môn hóa.
Câu 11. Gồm 1 - 2 xí nghiệp riêng lẻ, phân bố gần vùng nguyên nhiên liệu và đồng nhất với một điểm dân cư là đặc điểm nổi bật của
A. điểm công nghiệp.
B. khu công nghiệp tập trung.
C. vùng công nghiệp.
D. trung tâm công nghiệp.
Đáp án đúng là: A
Đặc điểm nổi bật của điểm công nghiệp là:
- Có một, hai hoặc ba xí nghiệp.
- Phân bố ở nơi có nguồn nguyên liệu, nhiên liệu với chức năng khai thác hay sơ chế nguyên liệu.
- Đồng nhất với một điểm dân cư.
Câu 12. Điểm công nghiệp có đặc điểm nào sau đây?
A. Gồm nhiều xí nghiệp tập trung, phân bố gần vùng nguyên nhiên liệu và đồng nhất với một điểm dân cư.
B. Gồm 1 - 2 xí nghiệp riêng lẻ, phân bố gần vùng nguyên nhiên liệu và đồng nhất với một điểm dân cư.
C. Gồm 1 - 2 xí nghiệp riêng lẻ, phân bố gần vùng nguyên nhiên liệu và không bao gồm điểm dân cư.
D. Gồm 1 - 2 xí nghiệp riêng lẻ, phân bố cách xa vùng nguyên nhiên liệu và đồng nhất với một điểm dân cư.
Đáp án đúng là: B
Đặc điểm nổi bật của điểm công nghiệp là:
- Có một, hai hoặc ba xí nghiệp
- Phân bố ở nơi có nguồn nguyên liệu, nhiên liệu với chức năng khai thác hay sơ chế nguyên liệu.
- Đồng nhất với một điểm dân cư.
Câu 13. Trung tâm công nghiệp thường là
A. các vùng lãnh thổ rộng lớn.
B. các thành phố vừa và lớn.
C. tổ chức ở trình độ thấp.
D. các thành phố nhỏ.
Đáp án đúng là: B
Trung tâm công nghiệp là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở trình độ cao, gắn với đô thị vừa và lớn, có vị trí thuận lợi,...
Câu 14. Khu công nghiệp tập trung có đặc điểm nào sau đây?
A. Gồm 1 đến 2 xí nghiệp.
B. Gắn với đô thị vừa và lớn.
C. Có ranh giới địa lí xác định.
D. Có ngành công nghiệp chủ đạo.
Đáp án đúng là: C
Khu công nghiệp tập trung có ranh giới địa lí xác định, phân bố ở nơi có vị trí địa lí thuận lợi (gần sân bay, đường ô tô, cảng biển,…), nằm tách biệt với khu dân cư.
Câu 15. Vùng công nghiệp không phải cùng sử dụng
A. nguồn lao động.
B. cơ sở hạ tầng.
C. hệ thống năng lượng.
D. nguồn nguyên liệu.
Đáp án đúng là: D
Một trong những đặc điểm của vùng công nghiệp là có một số nhân tố tạo vùng tương đồng (như cùng sử dụng một hay một số loại tài nguyên; sử dụng nhiều lao động; sử dụng chung hệ thống năng lượng, giao thông vận tải,...).
Xem thêm các bài Lý thuyết Địa lí 10 sách Cánh diều hay, chi tiết khác:
Lý thuyết Bài 24: Địa lí một số ngành công nghiệp
Lý thuyết Bài 27: Địa lí giao thông vận tải và bưu chính viễn thông
Lý thuyết Bài 28: Thương mại, tài chính ngân hàng và du lịch
