Video chạy thận nhân tạo: Vì sao nhiều nguy cơ?
Chạy thận nhân tạo có thể giúp cơ thể thoát khỏi tình trạng nguy hiểm và kéo dài thời gian sống nhưng không phải là phương pháp điều trị bệnh suy thận.
Điều gì xảy ra trong quá trình chạy thận nhân tạo?
Trong quá trình chạy thận nhân tạo, toàn bộ máu trong cơ thể đi qua một hệ thống lọc bên ngoài cơ thể. Máy lọc máu đôi khi được gọi là “thận nhân tạo”.
Khi bắt đầu chạy thận nhân tạo, điều dưỡng hoặc kỹ thuật viên lọc máu sẽ đặt hai đường truyền ở cánh tay. Bạn có thể tự đưa kim vào sau khi được nhân viên y tế hướng dẫn, nếu việc đặt kim gây khó chịu có thể dụng thuốc gây tê tại chỗ. Mỗi kim được gắn vào một ống mềm nối với máy lọc máu.
Trong quá trình chạy thận nhân tạo, máu được bơm qua một hệ thống lọc, được gọi là quả lọc máu.
Máy lọc máu bơm máu qua hệ thống lọc, sau đó đưa máu trở lại cơ thể. Trong quá trình này, máy lọc máu sẽ kiểm tra huyết áp và kiểm soát tốc độ máu chảy và lượng chất lỏng được loại bỏ khỏi cơ thể.
Máu được xử lý như thế nào trong bộ lọc?
Máu đi vào một đầu của bộ lọc và bị chia thành nhiều ống rỗng, rất mỏng. Khi máu đi qua các ống rỗng, dung dịch thẩm tách sẽ đi theo hướng ngược lại bên ngoài các ống làm cho các chất thải từ máu di chuyển vào dung dịch lọc máu. Máu đã qua lọc vẫn còn trong các ống rỗng và quay trở lại vòng tuần hoàn trong cơ thể.
Trong bộ lọc, máu sẽ chảy bên trong các ống rỗng nhỏ giúp lọc bỏ chất thải, muối và nước.
Bác sĩ chuyên khoa thận sẽ chỉ định một phương pháp lọc máu để đáp ứng nhu cầu của từng người bệnh. Dung dịch lọc máu chứa nước và hóa chất được thêm vào để loại bỏ chất thải, muối thừa và chất lỏng ra khỏi máu một cách an toàn. Bác sĩ có thể điều chỉnh sự cân bằng của các hóa chất trong dung dịch nếu:
- Xét nghiệm máu phản ánh tình trạng có quá nhiều hoặc quá ít các khoáng chất như kali hoặc canxi.
- Có các vấn đề như huyết áp thấp hoặc chuột rút cơ trong quá trình lọc máu.
Máy lọc máu có chức năng như thận hay không?
Máy lọc máu không có chức năng như thận, mà chỉ thay thế một phần, nhưng không phải tất cả chức năng thận. Lọc máu sẽ giúp cải thiện mức năng lượng và những thay đổi phải thực hiện trong chế độ ăn uống để giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Hạn chế lượng nước và muối khoáng khác khi uống và hấp thu qua thực phẩm có thể giúp ngăn chặn sự tích tụ quá nhiều chất lỏng trong cơ thể giữa các lần điều trị.
Thuốc cũng có vai trò duy trì sức khỏe khi chạy thận nhân tạo.
Cần chuẩn bị những gì trước khi lọc máu?
Phẫu thuật tạo ống thông động tĩnh mạch. Nguồn ảnh: healthcheckup.comLọc máu là một phương pháp điều trị phức tạp cần nhiều thời gian để hiểu rõ. Bởi vì hầu hết mọi người không cảm thấy mệt mỏi cho đến trước khi bắt đầu lọc máu, thậm chí người bệnh vẫn khỏe mạnh khi lần đầu tiên bác sĩ trao đổi về vấn đề lọc máu. Không ai muốn bắt đầu lọc máu khi chưa sẵn sàng vì vậy cần có thời gian để chuẩn bị.
Chăm sóc các mạch máu trong cánh tay
Điều quan trọng là phải bảo vệ các tĩnh mạch cánh tay trước khi bắt đầu lọc máu. Nếu mắc bệnh thận, hãy thông báo cho bác sĩ lấy máu và chỉ đặt đường truyền tĩnh vào tĩnh mạch bên dưới cổ tay, ví dụ, sử dụng tĩnh mạch mu tay. Nếu tĩnh mạch cánh tay bị tổn thương do đường truyền hoặc lấy máu nhiều lần, tĩnh mạch đó có thể không được sử dụng để lọc máu.
Phẫu thuật làm ống thông mạch máu
Một bước quan trọng trước khi bắt đầu chạy thận nhân tạo là tiến hành tiểu phẫu để tạo đường dẫn lưu mạch máu để kết nối với máy lọc máu. Máu di chuyển qua bộ lọc với tốc độ cao. Máu chảy rất mạnh, hút và trả lại gần 1 lít máu cho cơ thể mỗi phút. Đường vào sẽ là mạch máu trên cơ thể, giúp đưa kim vào và cho phép máu chảy quay lại cơ thể với tốc độ cao trong quá trình lọc máu.
Có ba kiểu ống thông mạch máu:
- Lỗ rõ thông động tĩnh mạch (AV).
- Ghép AV.
- Đặt catheter.
Trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ chuyên khoa thận và bác sĩ phẫu thuật mạch máu để đảm bảo rằng việc tiếp cận được diễn ra trong thời gian dài. Việc hồi phục có thể mất vài tháng với mục đích là để sử dụng khi lọc máu.
Lỗ rò AV
Phương pháp tốt nhất để tiếp cận lâu dài là lỗ rò AV. Bác sĩ phẫu thuật nối động mạch với tĩnh mạch, thường là ở cánh tay để tạo lỗ rò AV. Động mạch có nhiệm vụ mang máu từ tim đến các cơ quan trong cơ thể, tĩnh mạch lại đưa máu trở lại tim. Khi bác sĩ phẫu thuật kết nối động mạch với tĩnh mạch, tĩnh mạch sẽ phát triển rộng hơn và dày hơn, giúp việc đặt kim lọc máu dễ dàng hơn. Lỗ rò AV có đường kính lớn cho phép máu chảy ra ngoài và trở lại cơ thể một cách nhanh chóng. Mục đích là cho máu chảy nhiều để lượng máu lớn nhất có thể đi qua quả lọc.
Lỗ rò AV được coi là lựa chọn tốt nhất vì:
- Cung cấp lưu lượng máu lớn nhất để lọc.
- Ít có khả năng bị nhiễm trùng hoặc đông máu.
- Thời gian sử dụng kéo dài lâu hơn.
Hầu hết mọi người có thể về nhà sau khi phẫu thuật. Người bệnh sẽ được gây tê cục tại vị trí phẫu thuật mạch máu tạo ra lỗ rò AV. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, người bệnh có thể được gây mê toàn thân trong quá trình phẫu thuật.
Ghép AV
Nếu mắc vấn đề với tĩnh mạch khiến lỗ rò động tĩnh mạch AV không xuất hiện, có thể cần ghép AV để thay thế. Để tạo mảnh ghép AV, bác sĩ phẫu thuật sử dụng một ống nhân tạo để nối động mạch với tĩnh mạch. Người bệnh có thể sử dụng mảnh ghép AV để lọc máu ngay sau khi phẫu thuật, tuy nhiên, có nhiều khả năng gặp các vấn đề về nhiễm trùng và đông máu. Các cục máu đông hình thành liên tục có thể chặn dòng chảy của máu qua mảnh ghép và gây khó khăn hoặc ngăn chặn lọc máu.
Ống thông tạm thời
Nếu bệnh thận tiến triển nhanh hoặc chưa được đặt ống thông mạch máu trước khi cần lọc máu, người bệnh có thể cần một ống thông tĩnh mạch nhỏ, mềm được đưa vào tĩnh mạch ở cổ, ngực hoặc đùi như một lối vào tạm thời. Bác sĩ chuyên khoa thận hoặc bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ sử dụng siêu âm để thực hiện phẫu thuật đặt ống thông tĩnh mạch tại bệnh viện hoặc phòng khám ngoại trú. Người bệnh sẽ được gây tê tại chỗ và thuốc để giữ bình tĩnh và thư giãn trong suốt quá trình.
Cần thay đổi gì khi bắt đầu chạy thận nhân tạo?
Người bệnh cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, lưu ý hạn chế muối trong quá trình chạy thận nhân tạo. Nguồn ảnh: mymedicalpedia.comNgười bệnh phải điều chỉnh cuộc sống để xây dựng các buổi điều trị lọc máu thành thói quen. Nếu chạy thận nhân tạo tại trung tâm có thể cần nghỉ ngơi sau mỗi đợt điều trị. Việc điều chỉnh các tác động của suy thận và thời gian dành cho lọc máu có thể khó khăn. Người bệnh có thể cần thay đổi công việc hoặc cuộc sống gia đình, từ bỏ một số hoạt động và trách nhiệm. Việc chấp nhận những thay đổi này có thể gây khó khăn cho cả người bệnh và gia đình.
Ngoài ra, người bệnh sẽ phải thay đổi chế độ ăn uống. Bác sĩ có thể điều chỉnh các loại thuốc bạn đang dùng.
Chăm sóc ống thông động tĩnh mạch
Ống thông động tĩnh mạch là cứu cánh của người bệnh, vì vậy cần phải bảo vệ cẩn thận. Vệ sinh khu vực xung quanh ống thông bằng xà phòng và nước ấm mỗi ngày. Kiểm tra thường xuyên để tìm các dấu hiệu nhiễm trùng, chẳng hạn như nóng hoặc đỏ. Khi máu chảy qua ống thông có nghĩa là nó đang hoạt động tốt và có thể cảm thấy khu vực này rung lên. Hãy thông báo cho trung tâm lọc máu biết nếu không thể cảm thấy ống thông động tĩnh mạch rung động.
Thay đổi trong chế độ ăn uống
Nếu đang chạy thận nhân tạo có thể cần hạn chế:
- Natri trong thực phẩm và đồ uống.
- Thức ăn nhiều phốt pho.
- Lượng chất lỏng nạp vào cơ thể, bao gồm cả chất lỏng trong thực phẩm. Chất lỏng tích tụ trong cơ thể giữa các đợt điều trị chạy thận nhân tạo.
Người bệnh cũng có thể cần bổ sung thêm:
- Protein vào chế độ ăn uống vì chạy thận nhân tạo loại bỏ protein.
- Chọn thực phẩm có lượng kali phù hợp.
- Uống vitamin dành cho người bị suy thận.
- Tìm những phương pháp lành mạnh để thêm lượng calo vào chế độ ăn uống vì có thể không có cảm giác ngon miệng trong thời gian điều trị.
Ăn đúng loại thực phẩm có thể giúp cơ thể cảm thấy tốt hơn khi chạy thận nhân tạo. Trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng của trung tâm lọc máu để lập một kế hoạch chế độ ăn uống trong khi chạy thận nhân tạo phù hợp nhất.
Làm thế nào để biết liệu quá trình chạy thận nhân tạo có hoạt động hay không?
Người bệnh sẽ biết các phương pháp điều trị chạy thận nhân tạo đang hoạt động theo cảm giác. Mức năng lượng trong cơ thể có thể tăng lên và cảm thấy ăn ngon miệng hơn. Lọc máu làm giảm sự tích tụ muối và chất lỏng, vì vậy cũng sẽ ít bị khó thở và phù hơn.
Để tận dụng tối đa quá trình điều trị chạy thận nhân tạo, hãy duy trì “cân nặng khô” lý tưởng. Cân nặng khô lý tưởng là trọng lượng khi không có thêm chất lỏng trong cơ thể. Nếu đảm bảo lượng natri trong chế độ ăn uống và đang trong quá trình chạy thận nhân tạo, người bệnh sẽ có thể đạt được trọng lượng khô lý tưởng vào cuối mỗi đợt điều trị. Khi các phương pháp điều trị chạy thận nhân tạo có hiệu quả và người bệnh sẽ giữ được cân nặng khô lý tưởng và kiểm soát tốt huyết áp.
Ngoài ra, xét nghiệm máu có thể cho biết các phương pháp điều trị chạy thận nhân tạo đang hoạt động tốt hay không. Mỗi tháng một lần, cho dù bạn đang chạy thận nhân tạo tại nhà hay trung tâm, trung tâm lọc máu sẽ xét nghiệm máu.
Các vấn đề có thể xảy ra khi chạy thận nhân tạo
Tắc ống thông động tĩnh mạch thường gặp ở người chạy thận nhân tạo kéo dài. Nguồn ảnh: ed-areyouprepared.comNgười bệnh có thể gặp vấn đề với ống thông mạch máu, đây là lý do phổ biến nhất khiến người chạy thận nhân tạo phải đến bệnh viện. Bất kỳ loại ống thông mạch máu nào cũng có thể: - Bị tắc.
- Lưu lượng máu giảm hoặc tắc nghẽn do cục máu đông hoặc sẹo xơ.
Những tình trạng này có thể khiến các phương pháp điều trị hoạt động không hiệu quả. Người bệnh có thể cần phải thực hiện thêm các thủ tục để thay thế hoặc sửa chữa để mạch máu hoạt động bình thường.
Những thay đổi đột ngột về cân bằng nước và chất điện giải của cơ thể trong quá trình điều trị có thể gây ra các vấn đề khác, chẳng hạn như:
- Chuột rút.
- Hạ huyết áp đột ngột có thể cơ thể mệt mỏi, chóng mặt hoặc đau bụng.
Bác sĩ có thể thay đổi phương pháp lọc máu để giúp tránh những tình trạng trên. Các phương pháp điều trị chạy thận nhân tạo tại nhà lâu hơn và thường xuyên hơn ít có khả năng gây chuột rút hoặc thay đổi huyết áp so với phương pháp lọc máu tại trung tâm tiêu chuẩn.
Người bệnh có thể bị mất máu nếu kim đâm ra khỏi mạch máu hoặc đầu ống chui ra khỏi bộ lọc. Để ngăn ngừa mất máu, các máy lọc máu có thiết bị phát hiện rò rỉ máu để đặt chuông báo động. Nếu sự cố này xảy ra tại phòng khám, nhân viên y tế sẽ có mặt ngay để xử lý. Nhưng nếu lọc máu tại nhà, quá trình đào tạo sẽ giúp người bệnh và người chăm sóc khắc phục sự cố.
Người bệnh có thể cần một vài tháng để thích nghi với việc chạy thận nhân tạo. Luôn thông báo các vấn đề sức khỏe với bác sĩ, đặc biệt những người thường có thể mắc tác dụng phụ một cách nhanh chóng và dễ xảy ra trong điều trị. Người bệnh có thể tránh các tác dụng phụ bằng cách tuân theo một kế hoạch ăn uống mà chuyên gia dinh dưỡng xây dựng, hạn chế ăn chất lỏng và uống thuốc theo đúng chỉ dẫn.
Điều gì xảy ra nếu đang chạy thận nhân tạo và dừng lại?
Nếu đang chạy thận nhân tạo và muốn dừng lại, người bệnh vẫn sẽ nhận được sự chăm sóc hỗ trợ. Nhân viên xã hội có thể giúp người bệnh phát triển một kế hoạch chăm sóc cuối đời trước khi ngừng chạy thận.