Video Tuyến tiền liệt là gì? Vai trò , chức năng tuyến tiền liệt và các bệnh thường gặp ở nam giới
Tuyến tiền liệt nhỏ, có hình quả óc chó nằm bên dưới bàng quang, trước trực tràng. Nó đóng một vai trò quan trọng trong chức năng sinh sản của nam giới bằng cách tạo ra tinh dịch và chuyển đổi testosterone thành dạng hoạt động của nó.
Các vấn đề về tuyến tiền liệt phổ biến hơn ở người lớn tuổi bởi vì tuyến tiền liệt phát triển khi một người già đi và sự phát triển ảnh hưởng hoạt động của nó.
Các định nghĩa
Hình ảnh siêu âm tuyến tiền liệt. (Nguồn ảnh medicalnewstoday.com)
Ung thư tuyến tiền liệt
Ung thư tuyến tiền liệt phát triển khi các tế bào trong mô của tuyến tiền liệt trở thành ung thư và tái tạo không kiểm soát được.
Phần lớn ung thư tuyến tiền liệt là ung thư biểu mô tuyến, có nghĩa là ung thư phát triển trong các tế bào tuyến - nơi sản xuất dịch tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, ung thư tuyến tiền liệt cũng có thể phát triển ở các tế bào khác.
Ở Việt Nam, đây là loại ung thư phổ biến đứng hàng thứ 5 ở nam giới. Theo tổng kết của Globocan 2020, có 6248 trường hợp mắc mới.
Người châu Á ít có nguy cơ chết vì ung thư tuyến tiền liệt hơn, với số liệu ước tính tỷ lệ tử vong là 8,8 người trên 100.000 người.
Viêm tuyến tiền liệt
Viêm tuyến tiền liệt là một tình trạng liên quan đến viêm đau của tuyến tiền liệt và khu vực xung quanh. Đây là vấn đề đường tiết niệu phổ biến nhất đối với nam giới dưới 50 tuổi và phổ biến thứ ba đối với những người trên 50 tuổi.
Có 4 loại viêm tuyến tiền liệt chính:
- Hội chứng đau vùng chậu mãn tính (Chronic pelvic pain syndrome -CPPS): Đây là loại phổ biến nhất và có thể dẫn đến đau hoặc khó chịu kéo dài 3 tháng hoặc lâu hơn. Nó có thể xảy ra do căng thẳng hoặc tổn thương đường tiết niệu sau phẫu thuật hoặc chấn thương thực thể.
- Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn (Acute bacterial prostatitis - ABP): Đây là loại viêm tuyến tiền liệt không phổ biến, xảy ra đột ngột khi vi khuẩn xâm nhập vào tuyến tiền liệt từ niệu đạo.
- Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn (Chronic bacterial prostatitis - CBP): Loại này tương tự như viêm cấp tính do vi khuẩn nhưng khởi phát chậm và thời gian kéo dài hơn.
- Viêm tuyến tiền liệt không có triệu chứng (Asymptomatic inflammatory prostatitis - AIP): Bác sĩ có thể xác định bệnh trong quá trình xét nghiệm máu hoặc chẩn đoán hình ảnh.
Các dấu hiệu và triệu chứng
Những người bị ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn đầu thường không có bất kỳ triệu chứng nào. Trường hợp bệnh tiến triển nặng có thể gây ra các triệu chứng như:
- Các vấn đề về tiểu tiện, có thể bao gồm dòng chảy yếu và đi tiểu thường xuyên hơn, đặc biệt là vào ban đêm
- Nước tiểu hoặc tinh dịch có chứa máu
- Khó đạt được và duy trì sự cương cứng
- Yếu hoặc tê ở chi dưới hoặc mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột
- Đau trong xương do sự di căn của ung thư
Các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt thay đổi tùy thuộc vào loại và tùy thuộc mỗi người bệnh nhưng nhiều triệu chứng có thể trùng lặp. Bảng sau đây nêu bật các triệu chứng của 4 loại viêm tuyến tiền liệt chính:
CPPS | ABP | CBP | AIP |
Khó đi tiểu (và đôi khi đau) | Ớn lạnh | Cảm giác bỏng rát khi đi tiểu | Không có triệu chứng |
Đau ở bàng quang, tinh hoàn và dương vật | Sốt | Đi tiểu thường xuyên | |
Khó và đau khi xuất tinh | Cảm giác bỏng rát khi đi tiểu | Đau ở bàng quang, tinh hoàn và dương vật | |
Khó thoát hết nước trong bàng quang | Đau khi xuất tinh |
Điểm giống và khác nhau
Viêm tuyến tiền liệt là tình trạng sưng đau tuyến tiền liệt, còn ung thư tuyến tiền liệt xảy ra khi các tế bào trong mô tuyến tiền liệt phân chia không kiểm soát, tạo ra các khối u.
Một số triệu chứng của ung thư tuyến tiền liệt và viêm tuyến tiền liệt, chẳng hạn như đau và tăng số lần đi tiểu, có thể trùng lặp giữa 2 bệnh. Tuy nhiên, ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn đầu thường không gây ra triệu chứng và người bệnh có thể chỉ nhận thấy các triệu chứng ở giai đoạn nặng hơn.
Trong khi cả hai bệnh đều có thể gây khó chịu, ung thư tuyến tiền liệt nguy hiểm hơn đáng kể và là nguyên nhân đứng hàng thứ 5 gây tử vong do ung thư ở nam giới. Viêm tuyến tiền liệt không dẫn đến tử vong.
Viêm tuyến tiền liệt là tương đối phổ biến, nó có thể ảnh hưởng tới 50% cả nam giới vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời của họ. Tương tự, hơn một nửa số nam giới ở Mỹ có thể có một số tế bào ung thư trong tuyến tiền liệt ở tuổi 80. Tuy nhiên, hầu hết các tế bào ung thư này có thể không bao giờ gây ra bất kỳ triệu chứng nào hoặc trở thành mối lo ngại nghiêm trọng về sức khỏe.
Các bác sĩ có thể chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn đầu bằng xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu cho tuyến tiền liệt (prostate-specific antigen - PSA). Người bệnh có thể không gặp bất kỳ triệu chứng nào, nhưng mức PSA cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt.
Tuy nhiên, các yếu tố khác có thể làm tăng mức PSA, bao gồm cả viêm tuyến tiền liệt. Nhiều xét nghiệm khác như xét nghiệm máu, siêu âm và sinh thiết có thể giúp phân biệt và xác định bệnh lý của người bệnh.
Các câu hỏi thường gặp
Một số câu hỏi phổ biến mà mọi người thường hỏi về 2 bệnh lý này có thể bao gồm:
Một người có thể mắc cả 2 bệnh cùng lúc không?
Một người có thể mắc cả ung thư tuyến tiền liệt và viêm tuyến tiền liệt cùng một lúc. Không có gì lạ nếu một người gặp các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt và nhận được chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt.
Viêm tuyến tiền liệt có làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt không?
Bằng chứng hiện tại cho thấy rằng viêm tuyến tiền liệt, hoặc các vấn đề về tuyến tiền liệt khác, không làm tăng khả năng phát triển ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, một người bị viêm tuyến tiền liệt có nhiều khả năng nhận được chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt hơn. Điều này là do họ có thể có nhiều tương tác hơn với các bác sĩ và xét nghiệm chẩn đoán, dẫn đến việc phát hiện và chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt.
Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu xem liệu tình trạng viêm có thể góp phần vào sự phát triển của ung thư tuyến tiền liệt hay không, nhưng vẫn chưa có bằng chứng nào chỉ ra điều này.
Ung thư tuyến tiền liệt có thể gây viêm tuyến tiền liệt không?
Mặc dù các bệnh lý có thể xảy ra cùng lúc nhưng bằng chứng cho thấy rằng ung thư tuyến tiền liệt không làm viêm tuyến tiền liệt và gây ra viêm tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, một số lựa chọn điều trị, chẳng hạn như xạ trị, có thể dẫn đến các triệu chứng tương tự như viêm tuyến tiền liệt.
Tóm tắt
Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ hình quả óc chó, có vai trò sản xuất tinh dịch và hormone. Các bệnh lý của tuyến tiền liệt, chẳng hạn như ung thư và viêm tuyến tiền liệt, có thể ảnh hưởng đến hoạt động của nó, gây ra các triệu chứng tương tự nhau.
Mặc dù nhiều triệu chứng của hai bệnh lý này có thể trùng nhau nhưng chúng rất khác nhau. Viêm tuyến tiền liệt đề cập đến tình trạng sưng đau của tuyến tiền liệt, thường là do chấn thương hoặc nhiễm trùng. Ngược lại, ung thư tuyến tiền liệt là một tình trạng nghiêm trọng hơn, là kết quả của sự phát triển tế bào ung thư trong mô tuyến tiền liệt.
Nếu bất kỳ ai nhận thấy các vấn đề về tiểu tiện hoặc các vấn đề về xuất tinh, tốt nhất là nên đi khám bác sĩ.
Xem thêm: