30 Bài tập sóng vô tuyến
1. Phương pháp giải
- Khái niệm: sóng vô tuyến là sóng điện từ có bước sóng từ vài mét đến vài kilomet được dùng trong thông tin liên lạc.
- Phân loại và so sánh
| Sóng dài | Sóng trung | Sóng ngắn | Sóng cực ngắn | |
| Bước sóng | > 1000 m | 100 → 1000 m | 10 → 100 m | 0,01 → 10 m |
| Tính chất |
Có năng lượng nhỏ → không truyền được đi xa. Bị không khí hấp thụ mạnh Nước hấp thụ ít Phản xạ trên tầng điện li |
Ban ngày bị tầng điện ly hấp thụ mạnh, ban đêm bị phản xạ mạnh Bị không khí hấp thụ mạnh |
Có năng lượng lớn, phản xạ rất tốt trên tầng điện li và mặt đất → truyền thông tin đi rất xa Có một vùng tương đối hẹp hầu như không bị không khí hấp thụ |
Có năng lượng rất lớn. Bị không khí hấp thụ mạnh Có thể xuyên qua tầng điện li |
| Ứng dụng | Thông tin liên lạc dưới nước |
Thông tin liên lạc ban đêm. Truyền thông trong phạm vi hẹp |
Thông tin liên lạc trên mặt đất | Thông tin liên lạc vũ trụ |
Tầng điện li là một lớp khí quyển, trong đó các phần tử khí đã bị ion hóa rất mạnh dưới tác dụng của các ia ử ngoại trong ánh sáng Măt Trời. tầng điện ly kéo dài từu độ cao 80÷800 km.
2. Bài tập vận dụng
Câu 1: Hoạt động của mạch chọn sóng của máy thu thanh dựa vào hiện tượng
A. truyền sóng điện từ
B. hấp thụ sóng điện từ
C. Giao thoa sóng điện từ
D. cộng dưởng điện từ
- Hoạt động của mạch chọn sóng của máy thu thanh dựa vào hiện tượng cộng hưởng điện từ.
Chọn đáp án D
Câu 2: Kí hiệu các mạch trong máy thu thanh và phát thanh như sau: (1) mạch tách sóng ; (2) mạch khuếch đại âm tần ; (3) mạch khuếch đại cao tần ; (4) mạch biến điệu.
Trong sơ đồ của một máy thu thanh vô tuyến điện, không có mạch nào kể trên?
A. (1) và (2) B. (3)
C. (3) và (4) D. (4)
Trong sơ đồ của một máy thu thanh vô tuyến điện, không có mạch biến điệu.
Chọn đáp án D
Câu 3: Kí hiệu các mạch trong máy thu vô tuyến điện như sau: : (1) mạch tách sóng ; (2) mạch khuếch đại ; (3) mạch biến điệu ; (4) mạch chọn sóng.
Trong các máy thu thanh, máy thu hình, mạch nào nêu trên hoạt động dựa trên hiện tượng cộng hưởng điện từ?
A. (1) B. (4) C. (2) và (3) D.(1) và (4)
- Mạch chọn sóng hoạt động dựa trên hiện tượng cộng hưởng điện từ.
Chọn đáp án B
Câu 4:Trong sơ đồ khối của máy phát thanh vô tuyến đơn giản không có mạch:
A. phát sóng điện từ cao tần.
B. tách sóng.
C. khuếch đại.
D. biến điệu.
- Trong sơ đồ khối của máy phát sóng vô tuyến không có mạch tách sóng.
Chọn đáp án B
Câu 5: Mạch chọn sóng của máy thu vô tuyến điện gồm cuộn cảm thuần có độ tự cảm 0,1 mH và tụ điện có điện dung biến thiên từ 2,5 nF đến 10 nF. Cho tốc độ ánh sáng trong chân không là c = 3.108 m/s. Máy thu này có thể thu được sóng điện từ có bước sóng nằm trong khoảng:
A. từ 18,84 m đến 56,52 m
B. từ 56,52 m đến 94,2 m
C. từ 942 m đến 1885 m
D. từ 188,4 m đến 565,2 m
- Áp dụng công thức:
- Thay C1 = 2,5nF = 2,5.10-9F và C2 = 10.10-9F lần lượt vào công thức tính bước sóng ta thu được:
Chọn đáp án C
Câu 6: Khi mắc tụ điện có điện dung C1 với cuộn cảm L thì tạo mạch dao động điện từ có thể thu được sóng điện từ có bước sóng 30 m; khi mắc tụ điện có điện dung C2 với cuộn cảm L thì tạo ra mạch dao động điện từ có thể thu được sóng điện từ có bước sóng 40 m. Khi mắc (C1 song song C2) rồi mắc với cuộn L thì tạo ra mạch dao động thu được sóng điện từ có bước sóng là:
A. 50 m B. 10 m
C. 70 m D. 35 m
- Ta có: 
Chọn đáp án A
Câu 7: Một mạch chọn sóng của một máy thu vô tuyến điện gồm một cuộn dây có độ tự cảm L và một bộ tụ điện gồm một tụ điện cố định C0 mắc song song với một tụ điện C. Tụ điện C có điện dung thay đổi từ 10 nF đến 170 nF. Nhờ vậy mà mạch có thể thu được các sóng vô tuyến có bước sóng từ λ đến 3λ. Điện dung của tụ điện C0 là:
A. 30 nF B. 10 nF
C. 25 nF D. 45 nF
- Ta có:
Chọn đáp án B
Câu 8: Một mạch dao động điện từ dùng để chọn sóng của máy thu vô tuyến điện gồm một tụ điện có điện dung C và cuộn cảm thuần có độ tự cảm L thay đổi được. Khi điều chỉnh L = L0 máy thu được sóng điện từ có bước sóng λ, để máy thu được sóng điện từ có bước sóng 2λ thì phải điều chỉnh độ tự cảm L đến giá trị:
A. 3L0 B. L0
C. 2L0 D. 4L0
- Ta có:
Chọn đáp án D
Câu 9: Một mạch dao động điện từ gồm một cuộn cảm L khi mắc nối tiếp với tụ điện C1 thì thu được sóng điện từ có bước sóng λ1, còn khi thay bằng tụ trên bằng tụ C2 thì mạch thu được sóng điện từ có bước sóng λ2. Nếu mắc đồng thời hai tụ nối tiếp với nhau rồi nối với cuộn dây thì mạch thu được sóng điện từ có bước sóng bằng:
- Ta có:
- Do C1 nối tiếp C2:
Chọn đáp án C
Câu 10: Mạch chọn sóng của một máy thu vô tuyến điện gồm bộ tụ điện và cuộn cảm thuần L. Khi L = L1; C = C1 thì mạch thu được bước sóng λ. Khi L = 3L1; C = C2 thì mạch thu được bước sóng là 2λ. Khi điều chỉnh cho L = 2L1; C = C1 + 2C2 thì mạch thu được bước sóng là:
- Ta có:
+ Khi L = L1; C = C1 thì:
+ Khi L = 3L1; C = C2 thì:
- Vì λ' = 2λ:
- Khi điều chỉnh cho L = 2L1; C = C1 + 2C2 = 11C1/3 thì mạch thu được bước sóng là:
Chọn đáp án A
Câu 11: Mạch dao động LC trong máy thu vô tuyến có điện dung C0 = 8.10–8 F và độ tự cảm L = 2.10–6 H, thu được sóng điện từ có bước sóng 240π m. Để thu được sóng điện từ có bước sóng 18π m người ta phải mắc thêm vào mạch một tụ điện có điện dung C bằng bao nhiêu và mắc như thế nào?
A. Mắc nối tiếp và C = 4,53.10–10 F.
B. Mắc song song và C = 4,53.10–10 F.
C. Mắc song song và C = 4,53.10–8 F.
D. Mắc nối tiếp và C = 4,53.10–8 F.
- Suy ra ta phải mắc nối tiếp với tụ điện của mạch dao động trên một tụ điện có điện dung C’ sao cho:
Chọn đáp án A
Câu 12: Mạch dao động LC có tụ phẳng không khí hình tròn bán kính 48 cm cách nhau 4 cm phát ra sóng điện từ có bước sóng 100 m. Nếu đưa vào giữa hai bản tụ một tấm điện môi phẳng song song và cùng kích thước với hai bản có hằng số điện môi ε = 7, bề dày 2 cm ghép sát vào một bản thì phát ra sóng có bước sóng là:
A. 100 m. B. 100√2 m.
C. 50√7 m. D. 175 m.
Ta có hình vẽ:
- Nếu ghép sát vào một bản tụ một tấm điện môi có hằng số điện môi ε có bề dày bằng x lần bề dày của lớp không khí (x < 1) và các yếu tố khác không đổi thì bộ tụ C gồm hai tụ C1, C2 ghép nối tiếp:
- Bước sóng mạch thu được là:
Chọn đáp án C
Câu 13: Mạch thu sóng có lối vào là mạch dao động LC, tụ điện C là tụ phẳng không khí thì khi đó bước sóng mà mạch thu được là 60 m. Nếu nhúng một nửa diện tích các bản tụ vào trong điện môi có hằng số điện môi ε = 2 thì bước sóng mà mạch thu được khi đó bằng:
A. 89,6 m B. 54,3 m
C. 98,4 m D. 73,5 m
- Nếu nhúng 1/2 diện tích các bản tụ vào trong điện môi có hằng số điện môi ε = 2 thì ta được 1 bộ tụ mới gồm 2 tụ điện mắc song song với:
- Suy ra bước sóng mạch thu được khi đó là:
Chọn đáp án D
Câu 14: Mạch chọn sóng của một máy thu vô tuyến điện gồm tụ xoay không khí và cuộn cảm thuần L = 4,5 mH. Tụ xoay không khí gồm 16 tấm kim loại phẳng giống nhau đặt song song cách đều nhau 1 mm, các tấm cách điện với nhau, diện tích đối diện giữa hai tấm là 3,14 (cm2). Mạch dao động này thu được sóng điện từ có bước sóng là:
A. 51 m B. 54,4 m
C. 842 m D. 816 m
- Tụ xoay gồm 15 tụ điện giống nhau ghép song song.
- Suy ra điện dung tương đương của tu xoay:
- Bước sóng mạch thu được:
Chọn đáp án D
Câu 15: Mạch dao động của một máy phát sóng vô tuyến gồm cuộn cảm và một tụ điện phẳng mà khoảng cách giữa hai bản tụ có thể thay đổi. Khi khoảng cách giữa hai bản tụ là 4,8mm thì máy phát ra sóng có bước sóng 300 m, để máy phát ra có bước sóng 240 m thì khoảng cách giữa hai bản tụ phải tăng thêm:
A. 6,0 mm B. 7,5 mm
C. 2,7 mm D. 1,2 mm
- Công thức tính điện dung của tụ phẳng: 
- Suy ra:
- Vậy khoảng cách giữa hai bản tụ phải tăng thêm:
Chọn đáp án C
Câu 16: Mạch thu sóng có lối vào là mạch dao động LC, tụ điện C là tụ phẳng không khí thì khi đó bước sóng mà mạch thu được là 40 m. Nếu nhúng 2/3 diện tích các bản tụ vào trong điện môi có hằng số điện môi ε = 2,5 thì bước sóng mà mạch thu được khi đó bằng:
A. 66 m B. 56 m
C. 58 m D. 69 m
- Nếu nhúng 2/3 diện tích các bản tụ vào trong điện môi có hằng số điện môi ε = 2,5 thì ta được 1 bộ tụ mới gồm 2 tụ điện mắc song song với:
- Suy ra bước sóng mạch thu được khi đó là:
Chọn đáp án B
Câu 17: Mạch thu sóng có lối vào là mạch dao động LC. Khi mắc tụ điện có điện dung C với cuộn cảm thuần có độ tự cảm L1 thì bước sóng mà mạch thu được là λ1 = 10m. Khi mắc tụ C với cuộn cầm thuần L2 thì bước sóng mà mạch thu được là λ2 = 30m. Nếu mắc tụ C với cuộn cảm thuần có độ tự cảm L3 = 20L1 + 19L2 thì bước sóng mà mạch thu được là:
A. 138,20 m B. 156,1 m
C. 58,98 m D. 27,75 m
- Ta có:
- Do đó:
Chọn đáp án A
Câu 18: Một tụ điện xoay có điện dung tỉ lệ thuận với góc quay các bản tụ. Tụ có giá trị điện dung C biến đổi giá trị C1 = 10pF đến C2 = 490pF ứng với góc quay của các bản tụ là α các bản tăng dần từ 0° đến 180°. Tụ điện được mắc với một cuộn dây có hệ số tự cảm L = 2µH để làm thành mạch dao động ở lối vào của 1 một máy thu vô tuyến điện.
- Để bắt được sóng 19,2m phải quay các bản tụ một góc α là bao nhiêu tính từ vị trí điện dung C bé nhất?
A. 51,9° B. 19,1°
C. 15,7° D. 17,5°
- Ta có:
- Tụ xoay có điện dung tỉ lệ theo hàm bậc nhất với góc quay các bản tụ nên:
- Suy ra ta có tỉ lệ:
Chọn đáp án C
100 bài tập về giao thoa sóng cơ (2024)
Sóng điện từ (sóng ngắn, cực ngắn, dài, trung bình) (2024)
100 bài tập về sóng âm (có đáp án năm 2023)
