Video Các nguyên nhân gây ù tai là gì?
Ù tai không phải là một bệnh, nó là một triệu chứng. Đây là dấu hiệu cho thấy có vấn đề gì đó xảy ra với hệ thống thính giác của bạn, bao gồm tai, dây thần kinh thính giác kết nối tai trong với não và các bộ phận xử lý âm thanh của não. Có một loạt các nguyên nhân khác nhau có thể gây ra chứng ù tai. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là mất thính giác do tiếng ồn.
Không có cách chữa triệt để ù tai. Tuy nhiên, ù tai có thể là tạm thời hoặc dai dẳng, nhẹ hoặc nặng, từ từ hoặc tức thì. Mục tiêu của việc điều trị là giúp bạn kiểm soát nhận thức về âm thanh trong đầu. Có nhiều phương pháp điều trị có thể giúp giảm mức độ cảm nhận ù tai. Các biện pháp khắc phục ù tai có thể không thể loại bỏ âm thanh cảm nhận được nhưng chúng có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.
Biện pháp khắc phục chứng ù tai
Máy trợ thính
Hầu hết trường hợp, ù tai là một triệu chứng của việc mất thính giác. Khi bạn mất thính giác, não của bạn sẽ trải qua những thay đổi trong cách xử lý tần số âm thanh. Máy trợ thính là một thiết bị điện tử nhỏ sử dụng micrô, bộ khuếch đại và loa để tăng âm lượng của âm thanh bên ngoài. Điều này có thể xoa dịu những thay đổi của tế bào thần kinh trong khả năng xử lý âm thanh của não.
Nếu bạn bị ù tai, bạn có thể thấy rằng bạn càng nghe tốt thì bạn càng ít cảm nhận mình bị ù tai. Một cuộc khảo sát năm 2007 được công bố trên tạp chí The Listening Review cho thấy khoảng 60% những người bị ù tai ít nhất cũng cảm thấy thuyên giảm khi đeo máy trợ thính. Khoảng 22% cảm thấy thoải mái đáng kể
Thiết bị chắn tiếng ồn
Thiết bị chắn tiếng ồn tạo ra âm thanh bên ngoài dễ chịu hoặc vô hại làm át đi một phần tiếng ồn bên trong của chứng ù tai. Thiết bị chắn tiếng ồn truyền thống là loại máy đặt bàn nhưng cũng có những thiết bị điện tử nhỏ vừa với tai. Các thiết bị này có thể phát tiếng ồn trắng, tiếng ồn hồng, tiếng ồn tự nhiên, âm nhạc hoặc các âm thanh xung quanh khác. Hầu hết mọi người thích mức âm thanh bên ngoài chỉ lớn hơn một chút so với tiếng ù tai của họ, nhưng một số người lại thích âm thanh lấn át hoàn toàn tiếng ù tai.
Máy tạo tiếng ồn trắng. (Nguồn ảnh cnet.com)Một số người sử dụng máy tạo âm thanh thương mại (như máy tạo tiếng ồn trắng) được thiết kế để giúp mọi người thư giãn hoặc chìm vào giấc ngủ. Bạn cũng có thể sử dụng tai nghe, tivi, âm nhạc hoặc thậm chí là quạt.
Một nghiên cứu năm 2017 trên tạp chí Giới hạn khoa học trong lão hóa thần kinh nhận thấy rằng việc lấn át hiệu quả nhất khi sử dụng âm thanh có băng thông rộng như tiếng ồn trắng hoặc tiếng ồn hồng. Âm thanh tự nhiên tỏ ra kém hiệu quả hơn nhiều.
Máy âm thanh được sửa đổi hoặc tùy chỉnh
Các thiết bị chắn tiêu chuẩn giúp lấn át đi âm thanh ù tai khi bạn sử dụng nhưng chúng không có tác dụng lâu dài. Các thiết bị y tế hiện đại sử dụng âm thanh tùy chỉnh phù hợp với chứng ù tai của bạn. Không giống như các máy âm thanh thông thường, các thiết bị này chỉ được đeo không liên tục. Bạn có thể nhận được những lợi ích lâu dài sau khi tắt thiết bị và theo thời gian, bạn có thể cải thiện lâu dài về độ ồn mà bạn cảm nhận được khi bị ù tai.
Một nghiên cứu năm 2017 được công bố trên Tạp chí tai mũi họng, phát hiện ra rằng âm thanh tùy chỉnh làm giảm độ lớn ù tai và có thể vượt trội hơn so với âm thanh băng thông rộng.
Liệu pháp hành vi
Ù tai có liên quan đến mức độ căng thẳng cảm xúc. Trầm cảm, lo lắng, mất ngủ không phải là hiếm gặp ở những người bị ù tai. Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT - Cognitive behavioral therapy) là một loại liệu pháp trò chuyện giúp những người bị ù tai học cách sống chung với tình trạng của họ. Thay vì làm mất tiếng ù tai, CBT dạy bạn cách chấp nhận nó. Mục đích là để cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn và ngăn chặn chứng ù tai khiến bạn phát điên.
CBT gồm trị liệu với một nhà tâm lý học, thường là một lần mỗi tuần, để xác định và thay đổi các kiểu suy nghĩ tiêu cực. CBT ban đầu được phát triển như một phương pháp điều trị trầm cảm và các vấn đề tâm lý khác nhưng nó dường như có hiệu quả đối với những người bị ù tai. Một số nghiên cứu và đánh giá tổng hợp, bao gồm cả một nghiên cứu được xuất bản trong Tạp chí Thính học Hàn Quốc, đã phát hiện ra rằng CBT cải thiện đáng kể sự kích ứng và khó chịu thường đi kèm với chứng ù tai.
Kiểm soát ù tai tiến triển
Kiểm soát ù tai tiến triển (PTM - Progressive tinnitus management) là một chương trình điều trị trị liệu do Bộ Cựu chiến binh Hoa Kỳ cung cấp. Ù tai là một trong những khuyết tật phổ biến nhất thường thấy ở các cựu chiến binh của các lực lượng vũ trang. Tiếng ồn lớn của chiến tranh (và huấn luyện) thường dẫn đến mất thính giác do tiếng ồn.
Thuốc chống trầm cảm và thuốc chống lo âu
Điều trị ù tai thường bao gồm sự kết hợp của nhiều phương pháp. Bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc trong quá trình điều trị của bạn. Những loại thuốc này có thể giúp làm giảm triệu chứng ù tai, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn. Thuốc chống lo âu cũng là một phương pháp điều trị chứng mất ngủ hiệu quả.
Một nghiên cứu được phát hiện ra rằng một loại thuốc chống lo âu có tên là alprazolam (Xanax) giúp giảm bớt ù tai cho người bệnh.
Theo Hiệp hội Ù tai Hoa Kỳ, các loại thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng để điều trị chứng ù tai bao gồm:
- Clomipramine (Anafranil)
- Desipramine (Norpramin)
- Imipramine (Tofranil)
- Nortriptyline (Pamelor)
- Protriptyline (Vivactil)
Điều trị các chứng rối loạn, tắc nghẽn.
Theo Hiệp hội ù tai Hoa Kỳ, hầu hết các trường hợp ù tai là do mất thính lực. Tuy nhiên, thỉnh thoảng, ù tai là do hệ thống thính giác bị kích thích. Ù tai đôi khi có thể là một triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ - temporomandibular joint). Nếu chứng ù tai của bạn là do TMJ thì một thủ thuật nha khoa hoặc nắn chỉnh lại khớp cắn của bạn có thể giúp giải quyết vấn đề
Ù tai cũng có thể là một dấu hiệu của ráy tai nhiều. Loại bỏ nút ráy tai có thể đủ để làm biến mất các trường hợp ù tai nhẹ. Các vật thể lạ bám vào màng nhĩ cũng có thể gây ù tai. Bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng có thể khám để kiểm tra các vật cản trong ống tai.
Tập thể dục
Tập thể dục góp phần đáng kể vào sức khỏe tổng thể của bạn. Ù tai có thể trở nên trầm trọng hơn do căng thẳng, trầm cảm, lo lắng, thiếu ngủ và bệnh tật. Tập thể dục thường xuyên sẽ giúp bạn kiểm soát căng thẳng, ngủ ngon hơn và khỏe mạnh hơn.
Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm
Trong một khóa học kéo dài 8 tuần về giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (MBSR - mindfulness-based stress reduction), những người tham gia phát triển các kỹ năng kiểm soát sự chú ý của họ thông qua đào tạo chánh niệm. Theo truyền thống, chương trình được thiết kế để thu hút sự chú ý của mọi người khỏi cơn đau mạn tính của họ nhưng nó có thể mang lại hiệu quả tương tự đối với chứng ù tai.
Những điểm tương đồng giữa đau mạn tính và ù tai đã khiến các nhà nghiên cứu phát triển một chương trình giảm căng thẳng do ù tai dựa trên chánh niệm. Kết quả của một nghiên cứu thí điểm cho thấy những người tham gia chương trình này kéo dài 8 tuần đã thay đổi đáng kể nhận thức về chứng ù tai của họ. Nó cũng bao gồm cả giảm trầm cảm và lo lắng.
Tự thiền chánh niệm
Bạn không cần phải đăng ký một chương trình 8 tuần để bắt đầu với việc rèn luyện chánh niệm. Những người tham gia chương trình trên đều nhận được một bản sao của cuốn sách đột phá “Cuộc sống thảm họa” của Jon Kabat-Zinn. Cuốn sách của Kabat-Zinn là cẩm nang hàng đầu để thực hành chánh niệm trong cuộc sống hàng ngày. Bạn sẽ tìm hiểu và được khuyến khích thực hành các kỹ thuật thiền và thở có thể giúp bạn tập trung tránh khỏi chứng ù tai.
Phương pháp điều trị thay thế
Có một số lựa chọn điều trị ù tai thay thế hoặc bổ sung, bao gồm:
- Thực phẩm bổ sung
- Biện pháp vi lượng đồng căn
- Châm cứu
- Thôi miên
Không có lựa chọn điều trị nào trong số này được khoa học chứng minh. Nhiều người tin rằng Bạch quả (gingko biloba) hữu ích, tuy nhiên các nghiên cứu quy mô lớn đã không thể chứng minh điều này. Có rất nhiều thực phẩm bổ sung tự xưng là biện pháp khắc phục chứng ù tai. Đây thường là sự kết hợp của các loại thảo mộc và vitamin, bao gồm kẽm, bạch quả và vitamin B12.
Các chất bổ sung vào chế độ ăn uống này chưa được thông qua bởi Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và không được chứng minh bởi các nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, chúng được truyền miệng cho rằng có tác dụng tốt ở một số người.
Khi nào cần đi khám?
Ù tai hiếm khi là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng. Đi khám bác sĩ nếu bạn không thể ngủ, làm việc hoặc nghe bình thường. Bác sĩ có thể sẽ khám tai cho bạn và sau đó giới thiệu bạn đến bác sĩ thính học và bác sĩ tai mũi họng.
Tuy nhiên, nếu bạn bị liệt mặt, mất thính giác đột ngột, chảy dịch có mùi hôi hoặc âm thanh rung động đồng bộ với nhịp tim, bạn nên đi khám cấp cứu ngay
Ù tai có thể khiến một số người vô cùng lo lắng. Nếu bạn hoặc người bạn yêu đang nghĩ đến việc tự tử, bạn nên đi khám ngay lập tức.
Tổng kết
Ù tai là một tình trạng khó chịu. Không có lời giải thích đơn giản nào cho nó và cũng không có cách chữa trị đơn giản nào. Nhưng có những cách để cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn. Liệu pháp nhận thức hành vi và thiền chánh niệm là những lựa chọn điều trị đầy hứa hẹn.
Xem thêm: