Xét nghiệm kháng thể kháng virus viêm gan B (HbsAb): Mục đích, quy trình và kết quả

Video: Viêm gan siêu vi B: kẻ giết người thầm lặng

Không nên nhầm lẫn xét nghiệm này với xét nghiệm kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg) hoặc xét nghiệm kháng thể lõi viêm gan B (HBcAb), cả hai đều được sử dụng để xác định nhiễm vi rút viêm gan B.

Bài viết này giúp giải thích xét nghiệm kháng thể kháng virus viêm gan B (HbsAb) là gì, khi nào sử dụng xét nghiệm và quy trình xét nghiệm. Ngoài ra cũng cung cấp kiến thức về ý nghĩa của kết quả xét nghiệm dương tính và âm tính.

Kháng thể bề mặt viêm gan B là gì?

Khi bạn tiếp xúc với vi rút viêm gan B, cơ thể sẽ hình thành một hệ thống đáp ứng miễn dịch để xác định mục tiêu cụ thể và vô hiệu hóa tác nhân xâm nhập. Không giống như miễn dịch bẩm sinh có khả năng bảo vệ chống lại tất cả các tác nhân, loại miễn dịch này (được gọi là miễn dịch thu được) là đặc hiệu cho các bệnh lý.

Đáp ứng miễn dịch này xảy ra khi tiếp xúc với vi rút viêm gan B qua đường máu hoặc quan hệ tình dục, hoặc nếu bạn được tiêm vắc xin viêm gan B.

Vi rút có các protein trên bề mặt được gọi là kháng nguyên, đóng vai trò là dấu hiệu nhận dạng duy nhất. Khi vi rút viêm gan B xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch sẽ "mã hóa" các kháng thể đặc hiệu cho các kháng nguyên này để nó có thể nhận ra và tấn công vi rút nếu vi rút xuất hiện trở lại.

Có hai loại kháng thể được tạo ra để phản ứng với vi rút:

• Immunoglobulin M (IgM) là kháng thể xuất hiện ở giai đoạn tấn công ban đầu và sau đó biến mất.
• Immunoglobulin G (IgG) là kháng thể cung cấp khả năng bảo vệ miễn dịch lâu dài chống lại vi rút viêm gan B. Khả năng miễn dịch có thể tồn tại trong nhiều năm, nhưng nó sẽ suy yếu dần theo thời gian.

Tóm tắt

Kháng thể bề mặt viêm gan B đặc hiệu với vi rút viêm gan B. Có hai loại được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch: kháng thể ngắn hạn để bảo vệ cơ thể giai đoạn ban đầu (IgM) và kháng thể kéo dài tạo khả năng miễn dịch liên tục (IgG).

Mục đích xét nghiệm HbsAb

Xét nghiệm HBsAb xác định sự hiện diện và định lượng kháng thể vi rút viêm gan B trong máu để đánh giá khả năng miễn dịch với vi rút. Xét nghiệm có thể được sử dụng để chẩn đoán phơi nhiễm trước đó với HBV (và để biết tình trạng mới đây của vi rút). Bằng cách so sánh nồng độ IgM và IgG, bác sĩ cũng có thể sử dụng xét nghiệm để theo dõi sự phục sau khi nhiễm HBV cấp tính.

Ngoài ra, xét nghiệm HBsAb có thể cho biết liệu tiêm phòng viêm gan B có tác dụng hay không và giúp xác định xem có cần tiêm vắc xin tăng cường hay không (do kháng thể HBV có thể giảm xuống dưới mức bảo vệ theo thời gian).

Tóm tắt

Xét nghiệm HBsAb phát hiện sự hiện diện và đo lượng kháng thể HBV trong máu. Xét nghiệm được sử dụng để xác định khả năng miễn dịch chống lại vi rút.

Quy trình xét nghiệm HbsAb

Xét nghiệm HBsAb được thực hiện bằng cách lấy một mẫu máu gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích. Bác sĩ sẽ đánh giá kết quả phù hợp với lịch sử tiêm chủng, các triệu chứng và nguy cơ phơi nhiễm của bạn, cũng như kết quả của các xét nghiệm viêm gan khác.

Diễn giải kết quả xét nghiệm HbsAb

Kết quả xét nghiệm HBsAb có thể dương tính hoặc âm tính, nhưng cách giải thích có thể khác nhau dựa trên kết quả xét nghiệm HBsAg và HBcAb.

Dương tính

Khi kết quả HBsAb là dương tính - nghĩa là đã có kháng thể bề mặt - thì điều đó thường có nghĩa là bạn đã khỏi nhiễm viêm gan B gần đây hoặc trước đó và có miễn dịch với vi rút. Nếu cả HBsAb và HBcAb đều dương tính có nghĩa là miễn dịch tự nhiên với nhiễm vi rút.

Nếu bạn đã tiêm vắc xin viêm gan B, kết quả HBsAb dương tính cũng là một dấu hiệu của khả năng miễn dịch.

Âm tính

Nếu xét nghiệm HBsAb là âm tính, nó có thể có nhiều ý nghĩa khác nhau. Nói chung, điều đó có nghĩa là bạn chưa có miễn dịch với vi rút.

Mặc dù vậy, có nhiều cách khác nhau để giải thích kết quả dựa trên mối quan hệ của chúng với các xét nghiệm HBV khác.

Tóm tắt

Kết quả HBsAb dương tính là dấu hiệu cho thấy bạn đã có miễn dịch với HBV do lây nhiễm tự nhiên hoặc do tiêm chủng. Việc giải thích kết quả âm tính có thể khác nhau dựa trên kết quả của các xét nghiệm HBV khác.

Theo dõi

Nếu HBsAb dương tính, bạn không thể lây nhiễm cho người khác và không cần tiêm phòng.

Nếu cả ba loại xét nghiệm đều âm tính nghĩa là bạn chưa bao giờ tiếp xúc với vi rút, bạn nên tiêm vắc xin.

Nếu xét nghiệm HBsAb âm tính nhưng các xét nghiệm khác lại dương tính, bác sĩ sẽ cần phải đánh giá thêm. Dù nhiễm vi rút cấp tính hay mãn tính, bạn vẫn có khả năng lây nhiễm cho người khác và cần được tư vấn cách phòng tránh.

Nếu kết quả không rõ ràng, cả ba xét nghiệm cần được đánh giá lại.

Tóm lược

Xét nghiệm kháng thể bề mặt viêm gan B (HBsAb) phát hiện và đo lường các kháng thể do hệ thống miễn dịch tạo ra để đáp ứng với vi rút viêm gan B. Đây là một trong một số xét nghiệm được sử dụng để chẩn đoán bệnh viêm gan và được sử dụng đặc biệt để xác định mức độ miễn dịch với vi rút.

Xét nghiệm này là xét nghiệm máu đơn giản trả về kết quả dương tính hoặc âm tính. Kết quả dương tính thường có nghĩa là bạn đã miễn dịch với vi rút và không thể lây nhiễm cho người khác. Kết quả âm tính có thể cần kết hợp với kết quả của các xét nghiệm khác.

Một số lời khuyên

Nếu tất cả các xét nghiệm viêm gan đều âm tính, điều đó cho thấy bạn chưa tiếp xúc với vi rút và chưa có miễn dịch. Do vậy cần tham khảo bác sĩ về việc tiêm chủng cho dù bạn có nguy cơ mắc bệnh viêm gan B hay không.

Ngay cả khi đã được miễn dịch với bệnh viêm gan B, bạn vẫn có thể có nguy cơ mắc các loại viêm gan khác, bao gồm cả viêm gan C.