Tổng quan viêm dạ dày cấp tính
- Viêm dạ dày cấp tính là tình trạng tổn thương hoặc sung huyết niêm mạc dạ dày một cách đột ngột.
- Viêm dạ dày chỉ ảnh hưởng đến dạ dày, trong khi viêm dạ dày ruột thì tác động đến cả dạ dày và ruột.
- Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm dạ dày cấp tính là do sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và corticosteroid.
Viêm dạ dày cấp tính có tính chất đột ngột với nguyên nhân có thể do chấn thương, nhiễm khuẩn, vi rút, căng thẳng hoặc tiêu hóa phải các chất kích thích như rượu, NSAID, steroid hoặc thức ăn cay. Các triệu chứng thường chỉ là tạm thời. Mặt khác, viêm dạ dày mãn tính xảy ra chậm hơn và kéo dài hơn.
Video: Xử trí khi đau dạ dày cấp
Viêm dạ dày mãn tính gây ra nhiều cơn đau âm ỉ liên tục so với cơn đau dữ dội của viêm dạ dày cấp tính.
Viêm dạ dày là một bệnh lý khác biệt với viêm dạ dày ruột. Trong khi viêm dạ dày chỉ ảnh hưởng đến dạ dày thì viêm dạ dày ruột ảnh hưởng đến cả dạ dày và ruột. Triệu chứng của viêm dạ dày bao gồm buồn nôn hoặc nôn, còn viêm dạ dày ruột còn kèm theo cả tiêu chảy.
Mặc dù tỷ lệ viêm dạ dày mãn tính đã giảm ở các nước đang phát triển trong những năm gần đây, nhưng viêm dạ dày cấp tính vẫn còn phổ biến.
Nguyên nhân viêm dạ dày cấp tính
Viêm dạ dày cấp tính xảy ra khi niêm mạc dạ dày của bạn bị tổn thương hoặc yếu đi. Điều này làm cho các axit tiêu hóa kích thích dạ dày. Có nhiều nguyên nhân có thể làm tổn hại niêm mạc dạ dày của bạn, bao gồm:
- Sử dụng các loại thuốc như thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và corticosteroid
- Nhiễm khuẩn như H. Pylori
- Uống quá nhiều rượu
Sử dụng NSAID và corticosteroid (thuốc tương tự hocmon steroid) là những nguyên nhân phổ biến nhất của viêm dạ dày cấp tính.
H. pylori là một loại vi khuẩn có thể xâm nhập vào dạ dày. Nó thường là nguyên nhân gây ra viêm loét dạ dày tá tràng. Mặc dù chưa rõ cách thức lây lan của vi khuẩn H. pylori, nhưng vi khuẩn này có thể dẫn đến tình trạng viêm dạ dày, chán ăn, buồn nôn, đầy bụng và đau bụng.
Uống quá nhiều rượu là nguyên nhân gây viêm dạ dày cấp tính. Nguồn ảnh: https://www.medicalnewstoday.com/Các nguyên nhân khác ít phổ biến hơn bao gồm:
- Nhiễm virus
- Căng thẳng cực độ
- Bệnh lý tự miễn, khiến hệ thống miễn dịch tấn công niêm mạc dạ dày.
- Các bệnh lý hay rối loạn tiêu hóa như bệnh crohn
- Trào ngược dịch mật
- Sử dụng cocaine
- Ăn phải các chất ăn mòn, chất độc
- Trải qua phẫu thuật
- Suy thận
- Căng thẳng toàn thân
- Thở máy
Yếu tố nguy cơ viêm dạ dày cấp tính
Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị viêm dạ dày cấp tính bao gồm:
Triệu chứng viêm dạ dày cấp tính
Một số người có thể bị viêm dạ dày cấp tính nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, nhiều người sẽ có các triệu chứng từ nhẹ đến nặng.
Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Chán ăn
- Khó tiêu
- Đi ngoài phân đen
- Buồn nôn
- Nôn
- Nôn ra máu trông giống bã cà phê
- Đau vùng thượng vị
- Cảm giác đầy bụng sau khi ăn
Một số triệu chứng liên quan đến viêm dạ dày cấp tính cũng có thể gặp trong các bệnh lý khác. Do đó, hãy gặp bác sĩ để chẩn đoán xác định liệu bạn có bị viêm dạ dày cấp tính hay không.
Liên hệ với bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng của viêm dạ dày trong một tuần hoặc lâu hơn. Nếu bạn bị nôn ra máu, hãy đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị.
Một số bệnh lý khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự như viêm dạ dày cấp tính, bao gồm:
- Loét dạ dày tá tràng, có thể kèm theo viêm dạ dày
- Bệnh crohn, là một tình trạng viêm mãn tính và có thể liên quan đến toàn bộ đường tiêu hóa
- Sỏi mật hoặc bệnh lý túi mật
- Ngộ độc thực phẩm, với triệu chứng đau bụng dữ dội, nôn mửa và tiêu chảy
Chẩn đoán viêm dạ dày cấp tính
Một số xét nghiệm có thể được sử dụng để chẩn đoán viêm dạ dày cấp tính.
Thông thường, bác sĩ sẽ hỏi bệnh để tìm hiểu về các triệu chứng của bạn. Họ cũng có thể yêu cầu các xét nghiệm để chẩn đoán xác định, như:
- Công thức máu cơ bản (CBC- complete blood count), được sử dụng để kiểm tra sức khỏe toàn thân.
- Các xét nghiệm máu, hơi thở hoặc nước bọt để kiểm tra sự có mặt của H. pylori
- Xét nghiệm phân để kiểm tra máu trong phân.
- Nội soi thực quản, dạ dày, tá tràng, được sử dụng để kiểm tra niêm mạc đường tiêu hóa qua ống nội soi nhỏ.
- Sinh thiết dạ dày, khi đó bác sĩ sẽ cắt một mẩu mô dạ dày nhỏ để phân tích.
- Chụp X-quang để kiểm tra các bất thường trong hệ thống tiêu hóa.
Điều trị viêm dạ dày cấp tính
Một số trường hợp viêm dạ dày cấp tính có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Bên cạnh đó, chế độ ăn nhạt có thể giúp bạn phục hồi nhanh chóng. Thực phẩm chứa ít axit tự nhiên, chất béo và chất xơ cũng sẽ dễ dàng dung nạp vào cơ thể hơn.
Các loại thịt nạc như thịt gà hoặc ức gà tây có thể được bổ sung vào chế độ ăn uống nếu cơ thể bạn dung nạp. Bên cạnh đó, nước luộc gà hoặc các món súp là cách bổ sung dinh dưỡng tốt nhất nếu tình trạng nôn mửa liên tục xảy ra.
Trong khi đó, nhiều người mắc bệnh cần đến bác sĩ điều trị, thời gian điều trị và phục hồi tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra viêm dạ dày. Nếu bạn nhiễm H. pylori, lộ trình điều trị có thể cần một hoặc hai đợt kháng sinh, mỗi đợt kéo dài hai tuần.
Các phương pháp điều trị khác giống như điều trị nhiễm vi-rút, sẽ tập trung vào dùng thuốc để giảm các triệu chứng.
Một số lựa chọn điều trị bao gồm:
Thuốc viêm dạ dày cấp tính
Bao gồm thuốc không kê đơn và kê đơn cho bệnh viêm dạ dày. Thông thường, bác sĩ sẽ đề nghị kết hợp nhiều loại thuốc, gồm những loại sau:
- Thuốc kháng axit như Pepto-Bismol, TUMS hoặc sữa magnesia (milk of magnesia) có thể được sử dụng để trung hòa axit trong dạ dày. Những thuốc này được sử dụng dài ngày trên bệnh nhân viêm dạ dày, có thể dùng thường xuyên, 30 phút một lần nếu cần thiết.
- Thuốc kháng H2 như famotidin (Pepcid) và cimetidin (Tagamet) làm giảm sản xuất axit dạ dày và uống trước khi ăn từ 10 đến 60 phút.
- Thuốc ức chế bơm proton như omeprazol (Prilosec) và esomeprazol (Nexium) ức chế sản xuất axit dạ dày. Chúng chỉ nên được sử dụng một lần trong 24 giờ và không quá 14 ngày.
Thuốc kháng sinh chỉ cần thiết nếu bạn bị nhiễm khuẩn, chẳng hạn như H. pylori. Thuốc kháng sinh phổ biến được sử dụng để điều trị nhiễm khuẩn do H. pylori bao gồm amoxicillin, tetracyclin (chống chỉ định cho trẻ em dưới 12 tuổi) và clarithromycin.
Thuốc kháng sinh có thể được sử dụng cùng với thuốc ức chế bơm proton, thuốc kháng acid hoặc thuốc kháng H2. Điều trị thường kéo dài từ 10 ngày đến 4 tuần.
Bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn ngừng sử dụng bất kỳ thuốc NSAID hoặc corticosteroid nào để đánh giá liệu các triệu chứng của bạn có giảm hay không. Tuy nhiên, không tự ý dừng thuốc mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
Chăm sóc tại nhà
Thay đổi lối sống cũng có thể giúp giảm các triệu chứng viêm dạ dày cấp tính. Chúng bao gồm:
- Tránh hoặc hạn chế uống rượu
- Tránh thức ăn cay, chiên và nhiều axit
- Ăn nhiều bữa nhỏ
- Giảm căng thẳng
- Tránh các loại thuốc có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày như nsaid hoặc aspirin
Các phương pháp điều trị thay thế
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Original Internist , một số loại thảo mộc giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn. Chúng cũng có thể giúp tiêu diệt H. pylori . Một số loại thảo mộc đó bao gồm:
- Cây du trơn (slippery elm)
- Tinh dầu myrrh
- Berberin
- Cam thảo (licorice)
- Chàm bụi (wild indigo)
- Đinh hương (clove)
- Nho oregon
Nếu bạn quan tâm đến việc sử dụng các loại thảo mộc để điều trị viêm dạ dày cấp tính và muốn biết thời gian điều trị cụ thể, hãy xin sự tư vấn của bác sĩ. Một số loại thảo mộc có thể tương tác với các loại thuốc. Do đó, bạn nên trình bày với bác sĩ của về các thuốc hay thực phẩm bổ sung bạn đang dùng.
Tiên lượng cho những người bị viêm dạ dày cấp tính
Tiên lượng hồi phục cho bệnh nhân viêm dạ dày cấp tính phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Thông thường, nó sẽ được giải quyết nhanh chóng thông qua điều trị. Ví dụ, nhiễm H. pylori thường có thể được điều trị bằng một hoặc hai đợt kháng sinh và mất một hoặc hai tuần để bạn khỏi bệnh.
Tuy nhiên, đôi khi điều trị không thành công và kết quả dẫn đến viêm dạ dày mãn tính. Viêm dạ dày mãn tính lại làm tăng nguy cơ phát triển ung thư dạ dày.
Phòng bệnh viêm dạ dày cấp tính
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc tình trạng này bằng một vài bước đơn giản:
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng trước bữa ăn, qua đó làm giảm nguy cơ nhiễm H. pylori.
- Nấu chín kỹ thức ăn. Điều này cũng làm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn cho bạn.
- Tránh hoặc hạn chế uống rượu.
- Tránh sử dụng NSAID hoặc không sử dụng thường xuyên. Uống thuốc trong khi ăn để giảm thiểu các triệu chứng có thể gặp phải.
Xem thêm:
- Những điều cần biết về bệnh viêm dạ dày: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và dự phòng
- Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh viêm dạ dày mạn tính
- Những triệu chứng của bệnh viêm dạ dày
- Những điều cần biết về bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
- Viêm dạ dày- tá tràng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị