Ung thư cũng có thể bắt đầu ở ruột non nhưng đây là một loại ung thư hiếm gặp.
Ung thư ruột là loại ung thư phổ biến thứ 5 ở cả nam giới và phụ nữ và phổ biến hơn ở những người trên 50 tuổi.
Khoảng 90% trường hợp ung thư ruột là ung thư biểu mô tuyến, bắt đầu từ các mô tuyến lót trong ruột. Các loại ung thư khác ít phổ biến hơn cũng có thể ảnh hưởng đến ruột, bao gồm u lympho và khối u thần kinh nội tiết.
Ở Việt Nam mỗi năm ghi nhận gần 15000 ca ung thư đại trực tràng.
Cơ hội sống ít nhất 5 năm khi mắc bệnh ung thư ruột là 70%.
Triệu chứng ung thư ruột
Các triệu chứng của ung thư ruột bao gồm:
- Thay đổi thói quen đại tiện bao gồm tiêu chảy, táo bón hoặc cảm giác đại tiện không hoàn toàn
- Sự thay đổi về hình thái hoặc độ đặc của phân, chẳng hạn như phân loãng
- Máu trong phân
- Đau bụng, đầy hơi hoặc chuột rút
- Đau hậu môn hoặc trực tràng
- Khối u ở hậu môn hoặc trực tràng
- Giảm cân
- Mệt mỏi không giải thích được
- Thiếu máu (da nhợt nhạt, suy nhược và khó thở)
- Tiểu ra máu hoặc đi tiểu thường xuyên hoặc tiểu đêm, thay đổi màu sắc của nước tiểu - sẫm màu, gỉ sắt hoặc nâu.
Nguyên nhân của ung thư ruột
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư ruột bao gồm:
- Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình
- Bệnh viêm ruột chẳng hạn như bệnh Crohn
- Tiêu thụ nhiều thịt đỏ, đặc biệt là thịt chế biến
- Polyp
- Thừa cân hoặc béo phì
- Uống nhiều rượu
- Hút thuốc lá
Polyp đại tràng. Nguồn ảnh healthline.com
Chẩn đoán và xét nghiệm
Một số xét nghiệm được sử dụng để chẩn đoán ung thư ruột. Ban đầu, bác sĩ sẽ khám sức khỏe tổng thể để xem bạn có khối ở vùng bụng không. Bác sĩ cũng sẽ thăm khám trực tràng bằng tay để kiểm tra xem có u ở trực tràng hoặc hậu môn hay không.
Xét nghiệm máu
Bạn có thể được xét nghiệm máu để xem có dấu hiệu nào cho thấy bạn bị mất máu trong phân hay không. Nó cũng có thể kiểm tra số lượng hồng cầu vì số lượng hồng cầu thấp thường gặp ở những người bị ung thư ruột.
Xét nghiệm tìm máu trong phân (faecal occult blood test - FOBT)
Bạn có thể được xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân tùy thuộc vào các triệu chứng. Xét nghiệm có thể được sử dụng nếu bạn bị đau bụng, thay đổi thói quen đại tiện, sụt cân không rõ nguyên nhân do thiếu máu. Nó không được khuyến khích sử dụng nếu bạn đang chảy máu từ trực tràng.
Với FOBT, bạn sẽ lấy mẫu phân của mình tại nhà. Mẫu được kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm dấu vết của máu, có thể là dấu hiệu của polyp, ung thư hoặc bệnh lý ruột khác. Nó không giúp chẩn đoán ung thư nhưng nếu máu được phát hiện, bác sĩ sẽ đề nghị nội soi không quá 30 ngày sau khi nhận được kết quả.
Nội soi đại tràng
Hình ảnh ung thư đại tràng dưới nội soi. Nguồn ảnh gponline.com
Xét nghiệm tốt nhất cho bệnh ung thư ruột là nội soi đại tràng. Không khí được bơm vào đại tràng thông qua một ống mềm được đưa vào qua hậu môn. Một camera ở đầu ống cho phép bác sĩ tìm kiếm các tổn thương, các mô bất thường được sẽ lấy ra để kiểm tra thêm (sinh thiết).
Chụp MRI
Chụp MRI tạo ra hình ảnh mặt cắt ngang chi tiết của cơ thể và có thể giúp đánh giá bất kỳ khối u nào.
Chụp CT
Chụp CT tạo ra hình ảnh ba chiều của một số cơ quan cùng một lúc và có thể được sử dụng để kiểm tra ruột.
Chụp PET
Trong chụp cắt lớp phát xạ positron (positron emission tomography - PET), một lượng nhỏ glucose phóng xạ được tiêm vào cơ thể. Trên hình ảnh được chụp, các tế bào ung thư sẽ sáng hơn.
Điều trị ung thư ruột
Điều trị ung thư ruột giai đoạn đầu
- Phẫu thuật
Phương pháp điều trị chính cho bệnh ung thư ruột giai đoạn đầu là phẫu thuật. Phẫu thuật phổ biến nhất cho bệnh ung thư đại tràng là cắt bỏ đoạn đại tràng. Trong phẫu thuật này, một phần hoặc toàn bộ đại tràng sẽ được cắt bỏ tùy thuộc mức độ tổn thương.
- Xạ trị
Xạ trị thường được sử dụng trước khi phẫu thuật đối với ung thư trực tràng tiến triển tại chỗ và có thể được sử dụng kết hợp với hóa trị để giảm số lượng và kích thước của tế bào ung thư.
- Điều trị bổ trợ bằng hóa trị
Hóa trị có thể được khuyến nghị sau khi phẫu thuật ung thư trực tràng hoặc đại tràng. Điều này nhằm mục đích giảm nguy cơ ung thư tái phát.
- Chăm sóc giảm nhẹ
Trong một số trường hợp ung thư ruột, bác có có thể chỉ định chăm sóc giảm nhẹ. Chăm sóc giảm nhẹ nhằm mục đích cải thiện chất lượng cuộc sống bằng cách làm giảm các triệu chứng của bệnh ung thư, mà không nhằm mục đích chữa khỏi bệnh.
Ngoài làm chậm sự lây lan của ung thư ruột, điều trị giảm nhẹ có thể làm giảm đau và giúp kiểm soát các triệu chứng khác. Điều trị có thể bao gồm xạ trị, hóa trị hoặc các liệu pháp điều trị bằng thuốc khác.
Điều trị ung thư ruột giai đoạn cuối
- Điều trị toàn thân
Điều trị toàn thân cho bệnh ung thư ruột giai đoạn cuối sử dụng các loại thuốc di chuyển qua máu để đến các tế bào ung thư khắp cơ thể. Điều trị toàn thân có thể bao gồm hóa trị và các liệu pháp nhắm trúng đích.
- Phẫu thuật
Người bệnh có thể được đề nghị phẫu thuật để loại bỏ các khối ung thư di căn nhỏ nếu ung thư đã lan sang các vùng khác của cơ thể.
Tác dụng phụ
Bản thân ung thư và các phương pháp điều trị ung thư có thể gây ra các tác dụng phụ. Loại tác dụng phụ và mức độ nghiêm trọng của bất kỳ tác dụng phụ nào người bệnh có thể gặp phải sẽ tùy thuộc vào loại điều trị và có thể khác nhau ở mỗi người. Hầu hết các tác dụng phụ là tạm thời và có thể được ngăn ngừa, giảm bớt hoặc kiểm soát.
Một số tác động phụ mà người bệnh có thể trải qua bao gồm:
- Mệt mỏi
- Buồn nôn và nôn
- Rụng tóc
- Dễ bị nhiễm trùng hơn
- Thay đổi thói quen đại tiện như tiêu chảy, táo bón, đại tiện không tự chủ hoặc chảy một ít máu từ hậu môn
- Vấn đề ở miệng
- Thay đổi cảm giác thèm ăn, vị giác và khứu giác
- Huyết áp cao
- Thay đổi đối với trí nhớ và suy nghĩ
- Thay đổi khả năng sinh sản và chức năng tình dục.
Hãy trao đổi với bác sĩ về bất kỳ thay đổi nào gặp phải trong và sau khi điều trị.
Tầm soát ung thư ruột
Tầm soát bằng sử dụng một xét nghiệm không xâm lấn để tìm máu ẩn trong phân có thể được thực hiện tại nhà, được khuyến khích cho tất cả những người từ 50 đến 74 tuổi. Được gọi là xét nghiệm tìm máu trong phân (faecal occult blood test - FOBT), xét nghiệm này chỉ dành cho những người có nguy cơ thấp, không có triệu chứng của ung thư ruột. FOBT không dành cho những người có tiền sử gia đình bị ung thư ruột. Trong trường hợp này, họ có thể cần nội soi để kiểm tra.
Ngăn ngừa ung thư ruột
Có thể giảm nguy cơ ung thư ruột bằng cách không hút thuốc, chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều trái cây tươi và rau quả, hạn chế ăn thịt đỏ, tránh thịt chế biến sẵn và duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh.
Tiên lượng
Không phải bác sĩ nào cũng có thể đoán được chính xác diễn biến của bệnh. Tiên lượng của người bệnh phụ thuộc vào loại và giai đoạn ung thư, cũng như tuổi tác và sức khỏe chung của họ tại thời điểm chẩn đoán. Thông tin này cũng sẽ giúp bác sĩ tư vấn về các lựa chọn điều trị tốt nhất.
Nói chung, ung thư ruột được chẩn đoán càng sớm thì càng tốt