Mức độ an toàn của tinh dầu phụ thuộc vào nhiều yếu tố
Mức độ an toàn của tinh dầu đối với người sử dụng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Tuổi tác
- Sức khỏe bản thân
- Các loại thuốc và thực phẩm chức năng đang sử dụng
Khi nói đến tinh dầu, một vài điểm quan trọng cần lưu ý:
- Thành phần hóa học và độ tinh khiết
- Phương pháp sử dụng
- Thời gian sử dụng
- Liều lượng
Sau đây là một số cách sử dụng tinh dầu an toàn, hiệu quả. Một số loại tinh dầu nên thử và một số loại tinh dầu nên tránh. Và cách xử lý nếu bạn gặp phải phản ứng phụ.
Sử dụng tinh dầu như thế nào để đảm bảo an toàn?
Video Mẹo phân biệt tinh dầu thật - giả
Nhiều người sử dụng các loại tinh dầu bôi ngoài da để nhanh lành thương hoặc giảm đau. Tuy nhiên, nếu không sử dụng đúng cách, các vùng da có thể phát ban, nổi mẩn hoặc gặp phải những tác dụng không mong muốn khác.
Một số loại tinh dầu thậm chí có thể gây độc nếu hấp thụ trực tiếp qua da. Những loại tinh dầu như cam, chanh vàng và chanh xanh, có thể gây bỏng rát da nếu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ngay sau khi bôi.
Pha loãng
Tinh dầu cần pha loãng để ngăn ngừa, giảm thiểu các phản ứng phụ. Theo nguyên tắc chung, bạn nên sử dụng tinh dầu có nồng độ dưới 5%.
Để đạt nồng độ 1%, bạn cần pha 6 giọt tinh dầu vào 30ml dầu nền. Nồng độ an toàn thay đổi phụ thuộc vào tuổi và tình trạng sức khỏe của người sử dụng.
Pha loãng bằng cách trộn một vài giọt tinh dầu với dầu nền. Dầu nền thường có nguồn gốc từ thực vật. Hỗn hợp này an toàn trên da và giúp một lượng tinh dầu nhỏ được hấp thụ trên một bề mặt da lớn.
Kiểm tra dị ứng áp da
Patch test hay test áp da cho phép bạn kiểm tra phản ứng của da với một loại dầu cụ thể trước sử dụng.
Dưới đây là các bước để tiến hành test áp da:
- Rửa cẳng tay bằng xà phòng không mùi.
- Lau khô.
- Nhỏ một vài giọt tinh dầu đã pha loãng lên cẳng tay và cố định bằng một miếng gạc nhỏ.
- Chờ 24 giờ.
- Gỡ bỏ miếng gạc.
Kiểm tra da có dị ứng với tinh dầu không trước khi sử dụng. Nguồn ảnh: growingthetuckers.com Nếu da bị đỏ, ngứa, phồng rộp hoặc sưng tấy, bạn có thể bị dị ứng với tinh dầu và nên ngừng sử dụng.
Nếu bạn cảm thấy khó chịu trong khi làm test áp da, ngay lập tức gỡ bỏ miếng dán và rửa bằng xà phòng với nước ấm.
Có phải tất cả các loại tinh dầu đều phải pha loãng trước khi sử dụng?
Các loại tinh dầu phổ biến có thể không cần pha loãng (sử dụng trực tiếp trên da):
- Hoa cúc
- Cây bách
- Bạch đàn
- Hoa oải hương
- Tràm trà (không bị oxy hóa)
- Hoa hồng
- Gỗ đàn hương
Sử dụng trực tiếp trên da nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn, giám sát của chuyên gia. Do vậy, để đảm bảo an toàn, tốt nhất bạn nên pha loãng tinh dầu.
Các loại tinh dầu phổ biến bắt buộc phải pha loãng:
- Nguyệt quế
- Vỏ quế hoặc lá quế
- Nụ đinh hương
- Sả
- Thì là
- Sả chanh
- Chanh cỏ roi ngựa
- Kinh giới
- Xạ hương
Sử dụng tinh dầu bên trong cơ thể
Các cách sử dụng tinh dầu bên trong cơ thể chưa được nhất quán.
Bạn không nên sử dụng tinh dầu bên trong cơ thể trừ khi bạn đã được đào tạo hoặc làm theo sự hướng dẫn của chuyên gia.
Tránh nuốt phải tinh dầu và bôi vào bề mặt niêm mạc, chẳng hạn như niêm mạc miệng, âm đạo hoặc các màng nhầy khác.
Liệu pháp hương thơm
Những lợi ích của liệu pháp hương thơm đã được nghiên cứu kỹ lưỡng. Hương thơm của một số loại tinh dầu, như tinh dầu cam ngọt, có thể làm giảm căng thẳng và lo lắng. Ngửi tinh dầu hoa oải hương có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Thực hiện liệu pháp hương thơm bằng việc ngửi trực tiếp hoặc khuếch tán tinh dầu trong không khí. Ngửi trực tiếp phát huy hiệu quả cao nhất trong điều trị các vấn đề về hô hấp, còn khuếch tán là phù hợp nhất để giải tỏa căng thẳng, mang lại tinh thần thoải mái.
Sử dụng máy khuếch tán tinh dầu để lan tỏa mùi hương khắp không gian. Nguồn ảnh: matram.hrKhi khuếch tán tinh dầu, hãy lưu ý những điều sau:
- Pha loãng đúng hướng dẫn.
- Khuếch tán tinh dầu trong không gian thông thoáng.
- Khuếch tán không liên tục, thường là 30-60 phút, sau đó nghỉ 30-60 phút.
Tinh dầu nào an toàn để khuếch tán?
Các loại tinh dầu phổ biến có thể khuếch tán mà không gây hại cho trẻ em và vật nuôi:
- Cây tuyết tùng
- Cây thông
- Bưởi
- Hoa oải hương
- Chanh vàng
- Bạc hà Á
- Quýt
Các loại tinh dầu cần lưu ý khi khuếch tán, vì có thể gây kích ứng niêm mạc (như niêm mạc mũi):
- Nguyệt quế
- Vỏ quế hoặc lá quế
- Chồi hoặc lá đinh hương
- Sả chanh
- Bạc hà Âu
- Xạ hương
Có thể sử dụng tinh dầu khi đang mang thai không?
Đây là một câu hỏi gây tranh cãi - đặc biệt là trong ba tháng đầu thai kỳ.
Một số người lo lắng rằng các loại tinh dầu bôi ngoài da có thể vượt qua hàng rào nhau thai và gây hại cho thai nhi.
Có một số loại tinh dầu tuyệt đối không được dùng cho mẹ bầu, trong khi lại có một số loại được coi là an toàn để sử dụng như massage trước khi sinh hoặc khuếch tán.
Theo một nghiên cứu, một số loại tinh dầu có thể giúp giảm lo lắng và sợ hãi liên quan đến việc sinh con.
Nếu bạn quan tâm đến việc sử dụng tinh dầu khi mang thai, hãy nói chuyện bác sĩ và nữ hộ sinh trước khi sử dụng.
Tinh dầu nào không nên dùng cho phụ nữ có thai?
Các loại tinh dầu tuyệt đối không được sử dụng khi mang thai, chuyển dạ hoặc khi cho con bú:
- Long não
- Hạt mùi tây
- Kinh giới
- Bạc hà hăng
- Ngải giấm
- Lộc đề xanh
- Ngải cứu
Có thể sử dụng tinh dầu cho trẻ sơ sinh và trẻ em không?
Đây là lại một vấn đề gây nhiều tranh cãi. Trẻ sơ sinh và trẻ em có làn da mỏng hơn, gan và hệ thống miễn dịch kém phát triển. Điều này làm cho chúng dễ bị ảnh hưởng bởi độc tính tiềm ẩn của tinh dầu.
Có nên sử dụng tinh dầu cho trẻ em hay không là một vấn đề gây tranh cãi. Nguồn ảnh: www.advancedvitality.caViệc tuân thủ theo các hướng dẫn sử dụng tinh dầu là hết sức quan trọng. Bạn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia trước khi sử dụng tinh dầu với trẻ sơ sinh và trẻ em.
Từ 2 tuổi trở đi, một số loại tinh dầu có thể được sử dụng tại chỗ và thông qua các phương pháp trị liệu bằng hương thơm, nhưng ở nồng độ thấp hơn nhiều so với người lớn. Tỷ lệ pha loãng an toàn thường là 0,5-2,5%.
Các ví dụ về hướng dẫn sử dụng tinh dầu an toàn cho trẻ em:
- Tinh dầu bạc hà Âu không nên thoa tại chỗ hoặc khuếch tán xung quanh trẻ em dưới 6 tuổi.
- Tinh dầu khuynh diệp không nên bôi hoặc khuếch tán xung quanh trẻ em dưới 10 tuổi.
Luôn nhớ rằng, pha 6 giọt tinh dầu với 30ml dầu nền tương đương với nồng độ 1%.
Tuyệt đối không nên ăn các loại tinh dầu. Để đảm bảo an toàn, hãy để tinh dầu xa tầm tay trẻ em.
Các loại tinh dầu không nên sử dụng cho trẻ em
Một nghiên cứu năm 2007 đã báo cáo rằng việc sử dụng tinh dầu hoa oải hương và tinh dầu tràm trà tại chỗ cho nam giới chưa đến tuổi dậy thì có liên quan đến những bất thường về nội tiết tố, kích thích sự phát triển của ngực. Những loại tinh dầu này chỉ nên được sử dụng thông qua các phương pháp trị liệu bằng hương thơm hoặc tốt nhất không nên sử dụng.
Trao đổi với chuyên gia trước khi sử dụng các loại tinh dầu này cho trẻ em.
Các loại tinh dầu tuyệt đối không được sử dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ em:
- Bạch đàn
- Thì là
- Bạc hà Âu
- Hương thảo
- Cỏ roi ngựa
- Lộc đề
Phản ứng phụ
Vẫn còn nhiều điều chúng ta chưa biết về tác dụng lâu dài của liệu pháp hương thơm. Các tác dụng lâu dài cần được xem xét và nghiên cứu trước khi tinh dầu được sử dụng phổ biến và trở thành một phương pháp chính trong y học phương Tây. Vẫn có những nguy hiểm nhất định.
Sử dụng tinh dầu cam và ngay sau đó tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể gây đỏ, rát da. Nguồn ảnh: www.mdanderson.orgVí dụ như:
- Tinh dầu hồi: Khi được sử dụng bên trong cơ thể, tinh dầu hồi làm giảm tác dụng của thuốc chống trầm cảm và làm tăng tác dụng của các loại thuốc ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
- Tinh dầu cam hương (Bergamot): Tinh dầu này có thể gây nhạy cảm cho da và gây bỏng rát nếu được bôi ở nồng độ cao và sau đó tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
- Tinh dầu quế: Nếu bôi mà không pha loãng hoặc uống vào, tinh dầu này có thể gây kích ứng màng nhầy, viêm da tiếp xúc, đỏ bừng mặt, nhìn đôi, buồn nôn và nôn.
- Tinh dầu bạch đàn: Nếu nuốt phải, có thể gây co giật.
- Tinh dầu oải hương: Bôi tại chỗ đã được chứng minh là có ảnh hưởng đến nội tiết tố ở nam giới chưa đến tuổi dậy thì.
- Tinh dầu chanh cỏ roi ngựa: Nếu bôi tại chỗ trước khi ra nắng, có thể gây nhạy cảm với ánh sáng và gây bỏng.
- Tinh dầu nhục đậu khấu: có thể gây phát ban hoặc bỏng nếu bôi tại chỗ. Nó cũng có thể gây ra ảo giác và thậm chí hôn mê khi uống ở nồng độ cao.
- Tinh dầu bạc hà Âu: Dầu này có thể gây ra phát ban và các kích ứng khác khi bôi lên da. Nó cũng có thể gây ra chứng ợ nóng nếu dùng bên trong cơ thể.
- Tinh dầu xô thơm: Nếu ăn phải một lượng lớn, có thể gây ra bồn chồn, nôn mửa, chóng mặt, nhịp tim nhanh, run, co giật và tổn thương thận.
- Tinh dầu tràm trà: Khi bôi tại chỗ, tinh dầu này có thể gây ra phát ban hoặc kích ứng. Nếu nuốt phải, có thể gây mất phối hợp động tác và lú lẫn. Nuốt phải loại tinh dầu này cũng có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố ở nam giới chưa đến tuổi dậy thì.
Những điều cần lưu ý trước khi sử dụng tinh dầu
Tinh dầu chiết xuất từ thiên nhiên, nhưng không có nghĩa là có thể sử dụng tùy tiện. Trước khi sử dụng bất kỳ loại tinh dầu nào, bạn nên lưu ý những điều sau:
Phương pháp sử dụng
Phương pháp sử dụng được lựa chọn dựa trên nhu cầu của người dùng. Bạn đang muốn thay đổi tâm trạng (liệu pháp hương thơm)? Hay đang tìm cách điều trị bệnh ngoài da hoặc giảm đau (tại chỗ)? Hoặc, bạn muốn sử dụng tinh dầu để trị bệnh (qua đường uống hoặc liệu pháp hương thơm)?
Pha loãng
Hầu hết các loại tinh dầu, cần phải được pha loãng, trừ khi chúng được coi là “tinh khiết”. Luôn tuân thủ theo hướng dẫn để pha loãng tinh dầu.
Tăng tính nhạy cảm với ánh nắng
Nói chung, tinh dầu cam, quýt làm cho da tăng tính nhạy cảm với ánh nắng. Bôi trước khi ra nắng có thể gây bỏng da nghiêm trọng.
Tương tác với các loại thuốc
Một số loại tinh dầu, được hấp thụ vào cơ thể thông qua liệu pháp hương thơm, có thể gây ra phản ứng bất lợi khi sử dụng với các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng. Sử dụng tinh dầu có thể làm các triệu chứng của bệnh lý tiềm ẩn trở nên nghiêm trọng hơn.
Đối với trẻ em và trẻ sơ sinh
Luôn nhớ phải kiểm tra xem loại tinh dầu có an toàn cho trẻ em và thú cưng hay không. Hãy nhớ rằng những gì có thể an toàn cho chó vẫn có thể gây độc cho mèo. Mèo nhạy cảm với tinh dầu hơn những vật nuôi khác. Tránh sử dụng dầu thơm nơi công cộng.
Uống tinh dầu có an toàn?
Một số loại tinh dầu có thể gây độc khi nuốt phải. Nguồn ảnh: thetruthaboutcancer.comCác loại tinh dầu an toàn khi sử dụng tại chỗ hoặc trong liệu pháp hương thơm vẫn có thể gây độc khi nuốt phải. Một số loại tinh dầu, như lộc đề xanh, có thể gây chết người.
Một số nguyên tắc đảm bảo an toàn khi sử dụng tinh dầu
Nói chung, bạn nên coi tinh dầu như các loại thuốc, thực phẩm chức năng hoặc các chất có thể hại khác. Điều này có nghĩa là phải thận trọng khi mua, cất giữ và sử dụng chúng.
Để tinh dầu xa tầm tay trẻ em và vật nuôi
Nếu chỉ giữ tinh dầu ngoài tầm nhìn của trẻ em là không đủ. Để đảm bảo an toàn, hãy để tất cả các loại tinh dầu vào trong hộp có khóa và cất trong tủ xa tầm tay trẻ em. Ngoài ra, hãy cất chúng trong tủ cao và có thể sử dụng thêm khóa.
Khuếch tán tinh dầu không vượt quá khoảng thời gian 30-60 phút
Với tinh dầu, nồng độ ít nhưng mang lại hiệu quả cao. Vượt quá thời gian lý tưởng không làm tăng lợi ích của tinh dầu. Trên thực tế, còn có thể gây căng thẳng, đặc biệt không tốt cho hệ thần kinh.
Chỉ khuếch tán ở những nơi thông thoáng
Theo nguyên tắc chung, nếu bạn chỉ có thể ngửi thấy mùi tinh dầu, thì khu vực đó không được thông thoáng. Trong những trường hợp như vậy, hệ hô hấp có nguy cơ bị kích ứng.
Việc thông gió đặc biệt quan trọng khi có vật nuôi - và điều đó bao gồm việc để cửa mở cho thú cưng tự do ra vào.
Nếu không chắc chắn, hãy pha loãng tinh dầu
Khi sử dụng tại chỗ, không nên bỏ qua việc pha loãng với dầu nền. Dầu nền không chỉ hữu ích trong việc đưa tinh dầu lên diện tích bề mặt lớn hơn mà còn bảo vệ làn da của bạn khỏi phát ban và kích ứng.
Tuyệt đối không sử dụng tinh dầu họ cam trước khi tiếp xúc với ánh nắng
Một nguyên tắc an toàn là nên tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong vòng 24 giờ sau khi sử dụng tinh dầu cam, chanh.
Luôn rửa tay sau khi sử dụng tinh dầu
Nếu trên tay còn dính chút tinh dầu và bạn đưa tay lên dụi mắt hoặc ngoáy tai có thể làm cho da bị kích ứng. Nên nhớ không để tinh dầu tiếp xúc với mắt và tai.
Bảo quản tinh dầu ở nơi mát mẻ
Tinh dầu rất dễ cháy. Không nên sử dụng hoặc cất giữ gần những vật như nến, bếp ga, tàn đỏ thuốc lá hoặc lò sưởi đang bật.
Phải làm gì nếu gặp phải tác dụng phụ?
Sử dụng tinh dầu đúng cách và an toàn giúp bạn tránh được những sự cố không mong muốn. Tuy nhiên bạn vẫn có thể gặp phải những phản ứng phụ trong quá trình sử dụng. Do vậy, bạn cần tìm hiểu để biết cách xử lý trong những trường hợp đó.
Trong hầu hết các trường hợp, các tác dụng phụ nhỏ có thể được xử lý tại nhà.
Nếu tinh dầu dính vào mắt, bạn có thể:
- Thấm gạc vào các loại dầu thực phẩm như dầu mè hoặc ô liu. Lau miếng gạc lên mí mắt (khi lau chú ý nhắm mắt).
- Hoặc rửa sạch mắt ngay lập tức bằng nước sạch và mát.
Thấm gạc vào dầu mè và nhẹ nhàng lau vùng mắt. Nguồn ảnh: www.realsimple.comNếu bị kích ứng da: Sử dụng dầu nền hoặc kem để hòa tan và lau sạch tinh dầu.
Nếu bạn vô tình ăn phải hoặc ăn quá nhiều tinh dầu, hãy liên hệ ngay với bác sĩ chống độc. Sau đó, hãy làm theo các biện pháp phòng ngừa sau:
- Uống sữa tươi nguyên kem hoặc sữa giảm béo (2% chất béo)
- Tránh nôn mửa
- Giữ lại chai tinh dầu để thuận tiện cho bác sĩ khai thác thông tin
Xem thêm: