Video Vắc xin dại có ảnh hưởng đến sức khỏe không?
Bệnh dại lây truyền như thế nào?
Virus dại xâm nhập vào hệ thần kinh của động vật có vú. Virus dại chủ yếu lây truyền từ nước bọt của con vật bị dại khi nó cắn hoặc cào ai đó. Hành động liếm vết thương hở hoặc vết xước da, hoặc vào niêm mạc miệng và mũi của động vật bị bệnh dại cũng có thể là đường lây truyền bệnh.
Chó dại cắn là nguyên nhân gây ra 96% các trường hợp mắc bệnh dại ở người tại Việt Nam, ngoài ra cũng có báo cáo về bệnh dại ở người do mèo, cầy lỏn, chó rừng, cáo, sói và các động vật ăn thịt khác cắn. Bệnh dại lây từ khỉ và chuột rất hiếm. Ngựa và lừa trở nên hung dữ và cắn xé dữ dội khi chúng lên cơn dại. Trâu bò không cắn người khi bị dại, nhưng cần đề phòng khi khám gia súc bị bệnh mà có tăng tiết nước bọt.
Điều trị vết cắn của động vật
Nếu bị động vật cắn:
Vết thương cần được rửa sạch ngay bằng xà phòng và nước trong 10–15 phút. Nếu không có xà phòng, hãy xả vết thương dưới nước. Đây là cách sơ cứu ban đầu hiệu quả nhất đối với bệnh dại. Vết thương cần được rửa kỹ bằng cồn 70% - ethanol hoặc povidone-iodine.
Hãy đưa người đó đến cơ sở y tế để được điều trị càng sớm càng tốt.
Các câu hỏi thường gặp
Sau bao lâu chó, mèo phát bệnh dại kể từ khi tiếp xúc nguồn bệnh và thời gian sống được khi đã mắc bệnh?
Thời gian ủ bệnh từ vài ngày đến vài tháng, trong khi thời gian bị bệnh - cho đến khi chết - thay đổi chỉ từ 1 đến 7 ngày.
Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh dại ở người là gì?
Bệnh dại ở người có các dấu hiệu và triệu chứng sau:
- Đau hoặc ngứa tại vị trí vết thương do động vật cắn (trong 80% trường hợp)
- Sốt, khó chịu, nhức đầu kéo dài 2-4 ngày.
- Sợ nước
- Không chịu được tiếng ồn, ánh sáng chói hoặc gió
- Tức giận, cáu kỉnh và trầm cảm
- Tăng động
Ở giai đoạn sau, chỉ nhìn thấy nước cũng có thể gây co thắt cổ và họng gây khó thở.
Thời gian bị bệnh thường là 2–3 ngày, nhưng có thể kéo dài đến 5–6 ngày hoặc hơn khi được hỗ trợ chăm sóc đặc biệt.
Bệnh dại ở Việt Nam phổ biến như thế nào?
Ở Việt Nam, động vật truyền bệnh phổ biến nhất là chó, chiếm hơn 96% trường hợp. Theo điều tra quốc gia về bệnh dại đa trung tâm được thực hiện vào năm 2003, khoảng 17 triệu vết cắn do động vật xảy ra hàng năm, trong đó 20.000 ca tử vong do bệnh dại ở người xảy ra ở Việt Nam. Khoảng 35% trong số này là ở trẻ em.
Có phương pháp điều trị đặc hiệu nào cho bệnh nhân mắc bệnh dại không?
Không có phương pháp điều trị hiệu quả khi bệnh dại đã tiến triển. Hầu như không thể làm gì khác ngoài việc giữ cho bệnh nhân thoải mái, không bị đau đớn về thể xác và cảm xúc khó chịu.
Bệnh dại luôn gây tử vong?
Bệnh dại ở người do virus dại điển hình tiếp tục gây tử vong gần như 100%, không có phương pháp điều trị đặc hiệu nào trên thế giới.
Chỉ đơn giản là quan sát chó hoặc mèo cắn trong 10 ngày mà không bắt đầu điều trị có hợp lý không?
Không. Ở những quốc gia ghi nhận bệnh dại phổ biến trên một số lượng lớn chó và mèo, bắt buộc phải điều trị và giữ chó, mèo cắn người trong 10 ngày để theo dõi. Nếu con vật vẫn khỏe mạnh trong thời gian quan sát thì điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) có thể được chuyển đổi thành phác đồ trước phơi nhiễm, tức là sử dụng vắc xin sẽ ngăn ngừa bệnh dại nếu bị cắn trong tương lai.
Trong tình huống nào phải tiêm vắc xin phòng dại sau khi bị chó cắn?
Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm bệnh dại (PEP) là bắt buộc nếu bạn bị chó, mèo hoặc động vật khác cắn hoặc nghi ngờ mắc bệnh dại.
Bạn có phải tiêm phòng bệnh dại nếu con chó cắn bạn đã được tiêm vắc xin này rồi?
Không, nếu con chó được tiêm phòng dại đúng cách và hiệu quả của vắc xin đã được xác nhận. Nếu không thì nên đưa ra phương pháp dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) thích hợp.
Có thuốc chủng ngừa bệnh dại ở người với một liều sẽ cung cấp khả năng miễn dịch suốt đời không?
Không. Không có thuốc chủng ngừa bệnh dại đơn liều nào có sẵn ở bất kỳ đâu trên thế giới có thể cung cấp khả năng miễn dịch suốt đời. Các loại vắc xin đơn liều có sẵn nhưng chỉ cung cấp khả năng miễn dịch trong một khoảng thời gian nhất định.
Những loại vắc xin phòng bệnh dại nào có sẵn ở Việt Nam?
Các vắc xin phòng bệnh dại đang được sử dụng có thể được phân loại dựa trên nguồn gốc của chúng như sau:
- Nguồn gốc nuôi cấy mô
- Nguồn gốc trứng phôi.
Các loại vắc xin phòng bệnh dại hiện đại được bán trên thị trường như vắc xin tế bào lưỡng bội ở người (HDCV), vắc xin phòng dại tế bào Vero tinh khiết (PVRV), vắc xin tế bào phôi gà tinh khiết (PCECV) và vắc xin phôi vịt tinh khiết (PDEV).
Những lợi thế so sánh của việc sử dụng vắc xin bệnh dại hiện đại là gì?
Thuốc chủng ngừa bệnh dại hiện đại ngày càng cao, hiệu quả và an toàn hơn để sử dụng và cung cấp khả năng miễn dịch trong thời gian dài hơn - điều này rất quan trọng, xem xét thời gian ủ bệnh dài của nhiễm bệnh dại.
Lịch tiêm vắc xin phòng dại
Lịch trình tiêu chuẩn là năm liều vào các ngày 0, 3, 7, 14 và 30, với ngày "0" là ngày bắt đầu tiêm chủng. Một phác đồ gồm 5 liều với 1ml vắc xin phòng bệnh dại nên được tiêm bắp cho những người chưa được tiêm chủng trước đó. Liều đầu tiên của liệu trình 5 liều nên được dùng càng sớm càng tốt sau khi bị phơi nhiễm. Ngày này sau đó được coi là ngày 0 của chuỗi điều trị dự phòng sau phơi nhiễm. Sau đó nên tiêm các liều bổ sung vào các ngày 3, 7, 14 và 28 sau lần tiêm chủng đầu tiên.
Xem thêm: