Video: Sinh lý hồng cầu
Tổng quan
Tế bào hồng cầu là gì?
Các tế bào hồng cầu, còn được gọi là hồng cầu, cung cấp oxy (O2) đến các mô trong cơ thể của bạn. Oxy tạo ra năng lượng và các mô sẽ giải phóng carbon dioxide (CO2). Hồng cầu sẽ tiếp tục vận chuyển carbon dioxide đến phổi để thở ra ngoài.
Chức năng tế bào hồng cầu
Tế bào hồng cầu có nhiệm vụ gì?
Các tế bào hồng cầu chịu trách nhiệm vận chuyển oxy từ phổi của bạn đến các mô của cơ thể. Các mô của bạn tạo ra năng lượng với oxy và thải carbon dioxide. Hồng cầu sẽ tiếp tục vận chuyển carbon dioxide đến phổi để thở ra ngoài.
Tế bào hồng cầu có vận chuyển oxy không?
Có, tế bào hồng cầu lấy oxy từ phổi và vận chuyển đến các mô trong cơ thể bạn. Tế bào của bạn sử dụng oxy để sản xuất năng lượng.
Giải phẫu học
Tế bào hồng cầu được tạo ra từ đâu?
Các tế bào hồng cầu phát triển trong tủy xương và được giải phóng vào máu sau khi chúng trưởng thành hoàn toàn, thời gian này mất khoảng 7 ngày.
Tế bào hồng cầu trông như thế nào?
Các tế bào hồng cầu có màu đỏ tươi nhờ một loại protein cho phép chúng mang oxy từ phổi và vận chuyển nó đến các mô khác trong cơ thể (gọi là hemoglobin).
Tế bào hồng cầuCác tế bào hồng cầu có kích thước siêu nhỏ và có hình dạng của một chiếc đĩa phẳng hoặc hình tròn với một vết lõm ở trung tâm. Tế bào hồng cầu không có nhân như tế bào bạch cầu, điều đó cho phép chúng thay đổi hình dạng và di chuyển khắp cơ thể bạn dễ dàng hơn.
Tế bào hồng cầu cấu tạo như thế nào?
Tế bào hồng cầu phát triển trong tủy xương. Tủy xương tạo ra hầu hết tất cả các tế bào trong cơ thể bạn. Các tế bào hồng cầu chứa một loại protein gọi là hemoglobin, có nhiệm vụ vận chuyển oxy.
Bệnh lý và rối loạn tế bào hồng cầu
Những bệnh lý phổ biến ảnh hưởng đến hồng cầu
Hồng cầu trong cơ thể có thể có số lượng thấp hoặc cao.
Các nguyên nhân gây ra lượng hồng cầu thấp gồm:
- Thiếu máu: Máu vận chuyển ít oxy hơn bình thường và khiến cơ thể bạn cảm thấy lạnh, mệt mỏi và suy nhược.
- Mất máu: Cơ thể bạn mất nhiều tế bào máu hơn lượng có thể sản xuất.
- Rối loạn tủy xương: Bạn bị tổn thương tủy xương - nơi hình thành các tế bào hồng cầu (bệnh bạch cầu, ung thư hạch).
- Ung thư: Một số bệnh ung thư và điều trị hóa trị liệu cho bệnh ung thư có thể ảnh hưởng đến số lượng tế bào hồng cầu mà cơ thể bạn sản xuất.
Các nguyên nhân gây lượng hồng cầu cao gồm:
- Bệnh đa hồng cầu: Số lượng hồng cầu cao làm cho máu của bạn đặc lại, dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ.
- Bệnh tim bẩm sinh: Một hoặc nhiều cấu trúc trong tim của bạn không bình thường do những vấn đề trong quá trình phát triển của thai nhi.
- Bệnh phổi: Mô phổi bị sẹo do khí phế thũng, COPD hoặc xơ phổi.
- Thiếu oxy: Mức oxy trong máu của bạn thấp.
- Carbon monoxide: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ tiếp xúc với carbon monoxide.
Các triệu chứng phổ biến của tình trạng tăng hồng cầu là gì?
- Mệt mỏi.
- Yếu cơ.
- Thiếu năng lượng.
- Nhức đầu hoặc chóng mặt.
- Tầm nhìn mờ.
- Tay chân lạnh.
Yếu tố nguy cơ nào gây ra số lượng hồng cầu thấp?
Các yếu tố góp phần làm số lượng hồng cầu thấp gồm:
- Thiếu vitamin (sắt, B9 và B12).
- Suy dinh dưỡng.
- Các bệnh lý chưa được chẩn đoán hoặc điều trị ung thư (hóa trị liệu).
Yếu tố nguy cơ nào gây ra số lượng hồng cầu cao?
Các yếu tố góp phần làm tăng số lượng hồng cầu gồm:
- Hút thuốc lá.
- Sống ở vùng cao.
- Dùng thuốc nâng cao hiệu suất (steroid đồng hóa).
- Mất nước.
- Bệnh lý bao gồm bệnh tim hoặc phổi.
Các xét nghiệm thông thường để kiểm tra hồng cầu
Công thức máu toàn phần sẽ cho bạn biết có bao nhiêu tế bào máu (hồng cầu, bạch cầu) trong máu. Xét nghiệm sẽ được thực hiện thông qua lấy máu tĩnh mạch.
Số lượng hồng cầu bình thường là bao nhiêu?
Số lượng tế bào hồng cầu bình thường khác nhau tùy theo từng người:
- Nam giới: 4,7 đến 6,1 triệu tế bào hồng cầu trên mỗi microlit máu.
- Phụ nữ: 4,2 đến 5,4 triệu tế bào hồng cầu trên mỗi microlit máu.
- Trẻ em: 4,0 đến 5,5 triệu hồng cầu trên mỗi microlít máu.
Nếu lượng hồng cầu của bạn nằm ngoài những phạm vi này, tức là quá cao hoặc quá thấp và bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm hoặc phương pháp điều trị bổ sung.
Các phương pháp điều trị rối loạn hồng cầu phổ biến
Điều trị rối loạn hồng cầu khác nhau tùy thuộc vào chẩn đoán và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Các lựa chọn điều trị gồm:
- Uống vitamin.
- Ăn một chế độ ăn uống cân bằng.
- Điều trị các bệnh lý hiện có.
- Được truyền máu.
Những vấn đề quan tâm khác
Làm cách nào để duy trì hồng cầu khỏe mạnh?
Bạn có thể duy trì các tế bào hồng cầu khỏe mạnh bằng cách ăn một chế độ ăn uống bổ dưỡng có đầy đủ các vitamin và khoáng chất như sắt, B9 (axit folic) và B12, bao gồm:
- Thịt đỏ (thịt bò) và thịt nội tạng, như gan.
- Cá.
- Các loại rau ăn lá, như cải xoăn và rau bina.
- Đậu lăng, đậu Hà Lan.
- Quả hạch và quả khô.
Các câu hỏi thường gặp
Hemoglobin trong hồng cầu là gì?
Hemoglobin là protein mang oxy và tồn tại trong mỗi tế bào hồng cầu. Nếu tế bào hồng cầu của bạn là một chiếc xe, hemoglobin nằm ở vị trí ghế lái, lấy oxy ở phổi và vận chuyển nó đến các mô khắp cơ thể bạn.
Sự thật thú vị về tế bào hồng cầu
- Các tế bào hồng cầu có tuổi thọ hạn chế vì chúng không có nhân. Khi một tế bào hồng cầu di chuyển qua các mạch máu, nó sẽ sử dụng hết nguồn cung cấp năng lượng và chỉ tồn tại được trung bình 120 ngày.
- Máu của bạn có màu đỏ vì các tế bào hồng cầu chiếm 40%.
Tổng kết
Các tế bào hồng cầu liên tục di chuyển khắp cơ thể để mang oxy đến các mô và giải phóng carbon dioxide khi bạn thở ra. Hãy giữ cho các tế bào hồng cầu của bạn khỏe mạnh bằng cách ăn uống bổ dưỡng với đầy đủ vitamin và khoáng chất, tránh hút thuốc để giảm nguy cơ rối loạn hồng cầu.
Xem thêm: