Nói một cách đơn giản, kháng nguyên có thể khiến bạn bị bệnh, và kháng thể là cách cơ thể bạn tự bảo vệ chống lại kháng nguyên.
Đọc tiếp để tìm hiểu vai trò quan trọng của kháng nguyên và kháng thể đối với sức khỏe của bạn và cách chúng thực hiện điều đó.
Kháng nguyên là gì?
Kháng nguyên, hoặc chất miễn dịch, là các chất hoặc độc tố trong máu của bạn kích hoạt cơ thể sinh phản ứng chống lại chúng.
Các kháng nguyên thường là vi khuẩn hoặc vi rút, nhưng chúng có thể là các tác nhân xâm nhập khác từ bên ngoài cơ thể đe dọa sức khỏe của bạn. Trận chiến này được gọi là “phản ứng miễn dịch”.
Sự hiện diện của các kháng nguyên kích hoạt các tế bào bạch cầu chống lại bệnh tật của cơ thể, được gọi là tế bào lympho. Lympho bào tạo ra các kháng thể để chống lại các kháng nguyên.
Có hai loại kháng nguyên chính, dị nguyên và tự kháng nguyên:
- Dị nguyên là những chất lạ với cơ thể và liên quan đến những chất được tạo ra bởi hoặc được tìm thấy bên trong:
- Vi rút
- Vi khuẩn
- Động vật nguyên sinh
- Máu và hồng cầu của người khác
- Nọc rắn
- Chất gây dị ứng như phấn hoa
- Một số protein trong thực phẩm
- Tự kháng nguyên, hay còn gọi là kháng nguyên tự thân được sản xuất bởi cơ thể bạn để chống lại chính các tế bào của bạn và thường là dấu hiệu của một bệnh như bệnh tự miễn.
Kháng thể là gì?
Các kháng thể còn được gọi là immunoglobulin hoặc Ig. Chúng là các protein hình chữ Y được tạo ra bởi các tế bào lympho B hoặc tế bào B của hệ thống miễn dịch trong cơ thể.
Tế bào B tấn công và đào thải virus và các chất độc khác ra bên ngoài tế bào. Chúng làm điều này bằng cách tạo ra các kháng thể đặc hiệu cho từng loại kháng nguyên nhất định.
Các kháng thể được tạo ra này liên kết với các kháng nguyên cụ thể của chúng và đánh dấu chúng để tấn công. Các kháng thể cũng ngăn chặn các kháng nguyên, giữ chúng tránh xa các tế bào khỏe mạnh của bạn. Cuối cùng, các kháng thể tiêu diệt các kháng nguyên, ngăn chặn sự lây nhiễm.
Các loại kháng thể chính (globulin miễn dịch) bao gồm:
- IgG. Đây là những loại kháng thể dồi dào nhất trong huyết tương của cơ thể. Chúng vô hiệu hóa các chất độc hại nhất định và bảo vệ cơ thể lâu dài.
- IgM. Đây là những kháng thể đầu tiên do tế bào B tạo ra để phản ứng với kháng nguyên.
- IgA. Các kháng thể này liên kết với các kháng nguyên trong chất nhầy hoặc các chất dịch khác của cơ thể, và loại bỏ chúng ra khỏi cơ thể.
- IgE. Các kháng thể này kích hoạt dị ứng và bảo vệ chống lại ký sinh trùng. Một lượng nhỏ có trong da, phổi và lớp niêm mạc của cơ thể.
- IgD. Các kháng thể này liên kết với các tế bào B và phát tín hiệu để chúng giải phóng các kháng thể IgM.
Mỗi kháng thể bảo vệ chống lại kháng nguyên đích của nó và nhiều loại kháng thể khác nhau được tìm thấy khắp cơ thể bạn. Chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể bạn chống lại đau ốm và bệnh tật.
Các kháng nguyên và kháng thể được sử dụng trong tiêm chủng như thế nào?
Vắc xin hoạt động bằng cách bắt chước các kháng nguyên kích hoạt nhiễm khuẩn mà không gây bệnh, do đó, nếu nhiễm khuẩn được vắc xin bắt chước xâm nhập vào cơ thể bạn một lần nữa, cơ thể bạn đã có sẵn những gì cần thiết để bảo vệ.
Vắc xin truyền thống
Vắc xin bao gồm các phần kháng nguyên giảm độc lực hoặc không hoạt động như vắc xin cúm. Các kháng nguyên không hoạt động này kích hoạt các tế bào B của bạn tạo ra các kháng thể được nhắm mục tiêu để chống lại nhiễm trùng cụ thể đó.
Các vắc xin mới hơn bao gồm các đoạn gen để tạo ra kháng nguyên thay vì sử dụng các thành phần kháng nguyên thực tế, nhưng chúng hoạt động theo cùng một cách.
Vắc xin tăng cường số lượng kháng thể trong cơ thể bạn chống lại một kháng nguyên cụ thể. Khi vắc xin xâm nhập vào cơ thể, các tế bào B sẽ phản ứng như thể một kháng nguyên tự nhiên đã tấn công cơ thể bạn.
Các tế bào B phản ứng với vắc-xin bằng cách tự tái tạo để tạo thành một đội quân tế bào được lập trình để phản ứng với các kháng nguyên trong vắc-xin.
Các kháng thể do vắc-xin tạo ra sẽ nằm im trong cơ thể bạn cho đến khi bạn bị nhiễm trùng từ kháng nguyên đó, và sau đó chúng được kêu gọi hành động.
Nếu bạn bị nhiễm trùng, các tế bào B ghi nhớ sẽ nhanh chóng sinh sản và tạo ra các kháng thể cụ thể mà bạn cần để tiêu diệt kháng nguyên đó.
Phản ứng của các tế bào B ghi nhớ được gọi là phản ứng miễn dịch thứ cấp, nó nhanh hơn và hiệu quả hơn nhiều so với phản ứng mà cơ thể bạn phải chịu đối với bệnh nhiễm trùng nếu bạn chưa được tiêm phòng.
Làm thế nào để sử dụng kháng nguyên và kháng thể cho xét nghiệm COVID-19?
Hình 2: hình ảnh đời sống của virus (Nguồn ảnh:daily.jstor.org)
Theo FDA, có ba loại xét nghiệm chính đối với COVID-19 và SARS-CoV-2:- Các xét nghiệm phân tử. Các xét nghiệm này đo lường vật liệu di truyền (đoạn gen) từ một loại vi rút có trong cơ thể bạn. Mẫu xét nghiệm được lấy từ mũi hoặc cổ họng của bạn bằng cách sử dụng một miếng gạc dài. Nếu kết quả xét nghiệm là âm tính, điều đó có nghĩa là bạn không bị nhiễm vi-rút SARS-CoV2 hoặc nhiễm COVID-19 trong thời gian xét nghiệm. Xét nghiệm có thể sai nếu bạn có mật độ vi rút rất thấp vì bạn mới nhiễm COVID-19 trong thời gian rất ngắn.
- Các xét nghiệm kháng nguyên. Các xét nghiệm này đo các protein kháng nguyên từ virus. Mẫu xét nghiệm được lấy từ mũi hoặc cổ họng của bạn bằng cách sử dụng một miếng gạc dài. Hầu hết các xét nghiệm nhanh COVID-19 là xét nghiệm kháng nguyên. Các xét nghiệm này có thể chẩn đoán nhiễm COVID-19 nhưng không thể xác định tình trạng virus đang hoạt động. Nếu xét nghiệm kháng nguyên âm tính, bạn vẫn sẽ cần xét nghiệm phân tử để chẩn đoán xác định rằng bạn không nhiễm COVID-19.
- Các xét nghiệm kháng thể. Các xét nghiệm này đo lượng kháng thể trong máu. Mẫu xét nghiệm được thu thập bằng việc lấy máu ở cánh tay của bạn hoặc từ bàn tay của bạn. Tùy thuộc vào loại kháng thể nào đang được đo, các xét nghiệm này có thể cho biết liệu cơ thể bạn đã bắt đầu chống lại COVID-19 hay bạn mới bị nhiễm trong vài ngày gần đây. Chúng rất tốt để xác định xem bạn có đã từng bị nhiễm COVID-19 trong một khoảng thời gian đủ dài hay không. Tuy nhiên, chúng không phải là xét nghiệm đáng tin cậy để biết bạn hiện tại còn đang bị nhiễm hay không. Chúng cũng không phải là xét nghiệm đáng tin cậy để chắc chắn rằng bạn hiện tại không mắc COVID-19. Cần xét nghiệm bổ sung để loại trừ.
Tóm lại
Các kháng nguyên kích hoạt hệ thống miễn dịch của bạn khởi động phản ứng kháng thể. Các kháng thể đặc hiệu phát hiện các kháng nguyên đặc hiệu. Điều này có nghĩa là mỗi kháng thể chiến đấu chống lại một kháng nguyên đích. Một khi các kháng thể phát hiện ra kháng nguyên, chúng sẽ liên kết và vô hiệu hóa kháng nguyên.
Trí nhớ về kháng nguyên này được lưu trữ trong bộ nhớ dài hạn của hệ thống miễn dịch của bạn. Nó khởi động chiến đấu chống lại kháng nguyên nếu nó cố gắng tấn công cơ thể bạn một lần nữa.
Các chức năng riêng biệt của kháng nguyên và kháng thể được sử dụng để tạo ra các xét nghiệm và vắc xin giúp phát hiện và chống lại bệnh tật.
Xem thêm :