Dầu hoa anh thảo (EPO) chiết xuất từ hạt của cây Oenothera biennis , mọc ở Bắc Mỹ và nhiều nơi ở Châu Âu.
Mặc dù các dữ liệu trước đây cho rằng bổ sung EPO có thể cải thiện tình trạng mụn trứng cá, nhưng không có đủ các bằng chứng lâm sàng ủng hộ điều này .
Bài viết này thảo luận về cách EPO giúp điều trị mụn trứng cá như thế nào, cách sử dụng và khi nào nên đến gặp bác sĩ da liễu.
EPO có hiệu quả hay không?
Một người có thể dùng EPO dưới dạng chất bổ sung qua đường uống. Nguồn ảnh: pstatic.netMụn trứng cá là một trong những tổn thương da phổ biến nhất, ảnh hưởng đến gần 85% thanh thiếu niên, cũng như nhiều người trưởng thành.
Mụn trứng cá là một bệnh viêm mãn tính của các tuyến tiết dầu (bã nhờn) và các nang lông trên da.
Có nhiều các phương pháp điều trị bao gồm cả thuốc kê đơn và không cần kê đơn (OTC). Tuy nhiên, các phương pháp điều trị mụn bằng thuốc đôi khi có thể dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn, chẳng hạn như khô da, kích ứng.
Một số người nhận thấy rằng EPO và các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên khác làm giảm mụn trứng cá mà không có tác dụng phụ như các phương pháp điều trị thông thường.
Tuy nhiên, không có nhiều bằng chứng khoa học ủng hộ việc sử dụng EPO để điều trị mụn trứng cá.
Các sản phẩm EPO có thể giúp giảm mụn trứng cá bằng cách cân bằng tỷ lệ axit béo thiết yếu trong cơ thể là omega-3, omega-6.
Axit béo thiết yếu là chất mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp được. Vì vậy, chỉ có thể lấy chúng từ các nguồn thực phẩm như dầu thực vật, thịt và cá.
EPO tự nhiên chứa một lượng lớn axit béo omega-6. EPO trung bình chứa khoảng 70–74% axit linoleic và 8–10% axit gamma-linolenic (GLA).
Axit linoleic là một axit béo omega-6 giúp tăng cường sức khỏe làn da bằng cách:
- Củng cố hàng rào bảo vệ da
- Giữ nước trong lớp biểu bì
- Ngăn nhiễm trùng
- Kiểm soát quá trình tiết bã nhờn
Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH), sự thiếu hụt các axit béo thiết yếu có thể dẫn đến khô da, thô ráp hoặc tróc vảy.
So với làn da khỏe mạnh, da mụn có xu hướng tiết bã nhờn với lượng squalene bị oxy hóa cao hơn, một hợp chất góp phần đáng kể vào tình trạng mụn viêm và gây giảm lượng axit linoleic.
Cơ thể phân hủy axit linoleic thành GLA, một axit béo khác có đặc tính chống viêm và chống vi khuẩn.
Tuy nhiên, các enzym cần thiết cho quá trình tổng hợp GLA không có trong tế bào da. Gan sản xuất phần lớn GLA, đi đến da theo đường máu.
Theo các tác giả của một bài báo đánh giá năm 2018, EPO không chỉ chứa axit linoleic mà còn chứa GLA và delta-6-desaturase. Do đó, việc bổ sung EPO có thể giúp chống lại các tác động bất lợi của việc thiếu hụt axit béo thiết yếu.
Cách sử dụng EPO
EPO được bào chế dưới dạng viên uống bổ sung hoặc dung dịch bôi tại chỗ. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) không kiểm soát các chất dưới dạng bổ sung, vì vậy mọi người nên thận trọng khi mua các sản phẩm này.
Mọi người cũng có thể sử dụng EPO tại chỗ dưới dạng chấm mụn hoặc serum. EPO đường dùng tại chỗ có thể dẫn đến kích ứng da ở những người có làn da nhạy cảm, vì vậy phải thực hiện thử nghiệm ở vị trí khác trước khi thoa EPO lên mặt. Thoa một lượng nhỏ EPO lên vùng da trên cánh tay hoặc sau tai để xem có bất kỳ tác dụng phụ nào xảy ra hay không trước khi thoa trên diện rộng.
Nếu không có phản ứng bất thường nào khi sử dụng EPO tại chỗ có thể chấm lên các nốt mụn hoặc trộn với kem dưỡng ẩm và bôi vùng mặt.
EPO không phải là tinh dầu, nhưng hiện nay đã có một số loại tinh dầu hoa anh thảo. Mọi người không nên nuốt tinh dầu hoặc thoa chúng trực tiếp mà không pha loãng trong dầu dẫn hay còn gọi là dầu nền.
EPO và mụn viêm
Mặc dù không có nhiều bằng chứng lâm sàng ủng hộ việc sử dụng EPO để điều trị các tình trạng mụn nhất định, tuy nhiên một số các công bố khẳng định rằng nó có thể giúp làm giảm mụn viêm.
GLA có đặc tính chống viêm, nhưng EPO lại chứa nồng độ cao axit linoleic, một chất có thể thúc đẩy quá trình viêm.
Không rõ liệu EPO có bất kỳ ảnh hưởng nào đối với mụn trứng cá do nội tiết tố, mụn trứng cá dạng nang hoặc mụn trứng cá ở người trưởng thành hay không. Tuy nhiên, nó có thể giúp cải thiện chức năng hàng rào bảo vệ của da và ngăn ngừa mất nước.
Trong một nghiên cứu năm 2014, các nhà nghiên cứu đã đánh giá tác động của việc bổ sung EPO đường uống đối với tình trạng mất nước trên da ở những người dùng thuốc trị mụn có chứa isotretinoin (Accutane).
Một nửa số người tham gia nghiên cứu đã uống sáu viên EPO hàm lượng 450 mg, 3 lần/ ngày trong 8 tuần. Những người dùng EPO ít bị mất nước hơn so với nhóm đối chứng.
Liều lượng
Liều tiêu chuẩn của EPO đường uống cho người lớn từ 1-8 gam mỗi ngày. Các nhãn hiệu khác nhau có thể đưa ra liều lượng hơi khác nhau, vì vậy luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng.
Nhìn chung, EPO an toàn khi sử dụng trong thời gian ngắn hạn, nhưng tính an toàn vẫn chưa rõ ràng khi sử dụng lâu dài. Hầu hết các nghiên cứu đánh giá các tác động của EPO và các chất chuyển hóa của nó trong thời gian từ vài tuần đến vài tháng.
Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu có kế hoạch bổ sung EPO trong một thời gian dài.
Những lợi ích có thể có
Các chất có trong EPO có thể mang lại những lợi ích cho da như sau:
- Cải thiện độ ẩm và độ đàn hồi,
- Giảm nếp nhăn
- Giảm ngứa, khô da và da kích ứng
- Điều chỉnh tiết bã nhờn,
- Điều trị và ngăn mụn.
Đáng tiếc là chưa có bất kỳ thử nghiệm lâm sàng uy tín nào đánh giá EPO như một phương pháp điều trị mụn trứng cá.
Viện Y học Quốc gia (NIH) cho rằng chưa có đủ bằng chứng ủng việc sử dụng EPO trong bất kỳ tình trạng sức khỏe nào,kể cả mụn trứng cá.
Mặc dù nhìn chung EPO an toàn đối với hầu hết mọi người khi sử dụng thời gian ngắn, tuy nhiên có thể có các tác dụng phụ nhẹ, như:
Phụ nữ mang thai nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung EPO vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc một số biến chứng của thai kỳ.
EPO có thể tương tác với warfarin và các thuốc chống đông khác. Những người sử dụng các loại thuốc này nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung EPO.
Điều trị thay thế
EPO là một trong nhiều phương pháp điều trị mụn trứng cá có nguồn gốc từ thực vật. Các lựa chọn thay thế cho EPO bao gồm:
- Dầu tràm trà
- Chiết xuất cây phỉ
- Gel lô hội
Mặc dù các sản phẩm có nguồn gốc thực vật có thể giúp giảm mụn trứng cá, nhưng tác dụng của chúng có thể khác nhau tùy thuộc vào loại da của mỗi người.
Các bác sĩ da liễu có thể giúp xác định sản phẩm nào và thành phần nào là tốt nhất cho từng loại da và các vấn đề đang mắc phải.
Các tác dụng khác
Mọi người bổ sung EPO đường tại chỗ và đường uống trong nhiều trường hợp, bao gồm:
Khi nào cần gặp bác sĩ
Mọi người nên đến gặp bác sĩ hoặc bác sĩ da liễu khi xuất hiện các triệu chứng trên da mà không cải thiện khi điều trị tại nhà hoặc sử dụng các thuốc nhóm không kê đơn (OTC).
Một số triệu chứng bao gồm:
- Nổi nốt đỏ hoặc trắng nhỏ
- Tổn thương viêm, đau
- Khối chứa dịch, mềm dưới da
- Nốt cứng, đau dưới da
Một bác sĩ đa khoa có thể chẩn đoán mụn trứng cá và đưa ra khuyến cáo điều trị, trong khi đó bác sĩ da liễu có thể đưa ra quy trình chăm sóc da cho từng cá nhân cụ thể.
Bác sĩ đa khoa có thể gửi bệnh nhân đến bác sĩ da liễu nếu họ bị mụn trứng cá nặng không đáp ứng với điều trị.
Tóm tắt
EPO là một chất bổ sung tự nhiên tương đối an toàn có thể giúp giảm các triệu chứng mụn viêm. Tuy nhiên, không có nhiều bằng chứng khoa học ủng hộ việc sử dụng EPO để điều trị mụn trứng cá.
EPO bào chế dưới dạng bổ sung đường uống và dạng bôi tại chỗ. FDA không kiểm soát các chất bổ sung, vì vậy nên mua các sản phẩm EPO từ các nhà sản xuất đáng tin cậy, có uy tín. Điều quan trọng là không được nhầm lẫn EPO với tinh dầu hoa anh thảo.
Để biết thông tin về liều lượng cụ thể, hãy tham khảo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc hỏi ý kiến các bác sỹ.
Xem thêm: