Video Bác sĩ điều trị ung thư nói về sinh thiết và sinh thiết lỏng
Mặc dù sinh thiết nghe có vẻ đáng sợ, nhưng điều quan trọng cần nhớ là hầu hết các thủ thuật này hoàn toàn không gây đau và ít rủi ro. Tùy thuộc vào vấn đề của bạn, mà bác sĩ chỉ định lấy một phần da, mô, cơ quan hoặc khối u để gửi đến phòng xét nghiệm.
Tại sao cần sinh thiết?
Nếu bạn đang gặp các triệu chứng thường liên quan đến bệnh lý ung thư, bác sĩ có thể yêu cầu sinh thiết vị trí nghi ngờ để chẩn đoán đó có phải là ung thư hay không.
Sinh thiết là phương pháp chắc chắn duy nhất giúp chẩn đoán hầu hết các bệnh ung thư. Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như chụp CT và chụp X-quang có thể giúp xác định khu vực bất thường, nhưng không thể phân biệt giữa các tế bào ung thư và không phải ung thư.
Sinh thiết thường được chỉ định khi gặp các vấn đề liên quan đến ung thư, nhưng bác sĩ yêu cầu sinh thiết lại không có nghĩa là bạn bị ung thư. Các bác sĩ sử dụng sinh thiết để phân biệt bất thường trong cơ thể bạn là do ung thư hay do bệnh lý khác.
Ví dụ: nếu một phụ nữ có khối u trong vú, chẩn đoán hình ảnh sẽ giúp xác định có khối u, nhưng sinh thiết là cách duy nhất để biết đó là ung thư hay không phải ung thư, chẳng hạn như xơ hóa đa nang.
Phân loại sinh thiết
Có một số loại sinh thiết khác nhau. Bác sĩ sẽ lựa chọn dựa trên vấn đề bạn gặp phải và ở vị trí nào.
Dù là sinh thiết loại nào, bạn đều sẽ được gây tê tại vị trí sinh thiết.
Sinh thiết tủy xương
Bên trong một số xương lớn hơn, như xương chậu hoặc xương đùi, các tế bào máu được tạo ra trong tủy xương.
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn có bất thường về máu, bạn có thể cần sinh thiết tủy xương, nhằm xác định các tình trạng ung thư và không phải ung thư như bệnh bạch cầu, thiếu máu, nhiễm trùng hoặc u lympho. Xét nghiệm cũng được sử dụng để kiểm tra xem các tế bào ung thư từ bộ phận khác của cơ thể có di căn đến xương hay không.
Cách dễ nhất để lấy tủy xương là dùng một kim dài cắm vào xương chậu. Thủ thuật này được thực hiện tại bệnh viện. Phần bên trong xương không thể gây tê, vì vậy một số người cảm thấy đau âm ỉ trong quá trình làm thủ thuật. Tuy nhiên, những người khác chỉ cảm thấy đau nhói lúc đầu khi tiêm thuốc gây tê cục bộ.
Nội soi sinh thiết
Sinh thiết qua nội soi được sử dụng để tiếp cận mô bên trong cơ thể nhằm thu thập mẫu từ những bộ phận như bàng quang, đại tràng hoặc phổi.
Trong thủ thuật này, bác sĩ sử dụng một ống mềm nhỏ được gọi là ống nội soi. Ống nội soi có gắn camera nhỏ và đèn chiếu sáng ở phần đầu. Bác sĩ xem hình ảnh trực tiếp qua màn hình. Các dụng cụ phẫu thuật nhỏ cũng được đưa vào qua ống nội soi. Bác sĩ có thể thu thập mẫu dưới hướng dẫn của hình ảnh từ camera.
Ống nội soi có thể được đưa vào qua một vết rạch nhỏ trên cơ thể hoặc qua bất kỳ lỗ tự nhiên nào, bao gồm miệng, mũi, trực tràng hoặc niệu đạo. Nội soi thường mất từ 5 đến 20 phút.
Quy trình này có thể được thực hiện tại bệnh viện hoặc tại phòng khám tư nhân. Sau đó, bạn có thể cảm thấy khó chịu nhẹ hoặc đầy hơi, hay đau họng. Tất cả những vấn đề này biến mất sau một thời gian, nhưng nếu bạn lo lắng, thì hãy liên hệ với bác sĩ.
Sinh thiết kim
Sinh thiết kim được sử dụng để thu thập các mẫu da hoặc mô ngay dưới da. Các loại sinh thiết kim bao gồm:
- Sinh thiết kim lõi sử dụng kim cỡ trung bình để thu thập một cột mô, giống như cách lấy mẫu lõi từ trái đất.
- Sinh thiết kim nhỏ sử dụng kim được gắn vào một ống tiêm, để hút dịch lỏng và tế bào ra ngoài.
- Sinh thiết dưới hướng dẫn của chẩn đoán hình ảnh chẳng hạn như chụp X-quang hoặc chụp CT - để bác sĩ có thể tiếp cận các khu vực cụ thể, chẳng hạn như phổi, gan hoặc các cơ quan khác.
- Sinh thiết bằng kim hút chân không sử dụng lực hút từ chân không để thu thập tế bào.
Sinh thiết da
Nếu bạn có phát ban hoặc tổn thương trên da nghi ngờ một bệnh lý nào đó, không đáp ứng với liệu pháp điều trị do bác sĩ chỉ định hoặc không rõ nguyên nhân, bác sĩ có thể tiến hành hoặc yêu cầu sinh thiết vùng da này. Thủ thuật này có thể được thực hiện bằng cách gây tê cục bộ và lấy một phần nhỏ mô da bằng lưỡi dao cạo hoặc dao mổ. Mẫu bệnh phẩm sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để xác định các vấn đề như nhiễm trùng, ung thư hay viêm da hoặc mạch máu.
Sinh thiết phẫu thuật
Đôi khi một số cơ quan cần sinh thiết lại không thể tiếp cận một cách an toàn hoặc hiệu quả bằng cách sử dụng các phương pháp được mô tả ở trên hoặc kết quả của các mẫu sinh thiết khác là âm tính. Ví dụ như một khối u ở bụng gần động mạch chủ. Trong trường hợp này, bác sĩ phẫu thuật có thể cần lấy bệnh phẩm bằng nội soi hoặc bằng cách phẫu thuật mở.
Những rủi ro của sinh thiết
Bất kỳ thủ thuật y tế can thiệp xâm lấn đều có nguy cơ nhiễm trùng hoặc chảy máu. Tuy nhiên, vì vết mổ nhỏ, đặc biệt là trong sinh thiết bằng kim nên nguy cơ rủi ro thấp hơn nhiều.
Chuẩn bị cho sinh thiết
Cần chuẩn bị từ phía bệnh nhân như chuẩn bị ruột, chế độ ăn lỏng, hoặc không ăn uống đường miệng. Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn những điều cần làm trước khi làm thủ thuật.
Như thường lệ trước khi tiến hành thủ thuật y tế, hãy cho bác sĩ biết những loại thuốc và chế phẩm bổ sung bạn đang dùng. Bạn có thể cần ngừng dùng một số loại thuốc trước khi làm sinh thiết, chẳng hạn như aspirin hoặc thuốc chống viêm không steroid.
Theo dõi sau khi sinh thiết
Sau khi mẫu mô được lấy, các bác sĩ sẽ cần phải phân tích mẫu. Trong một số trường hợp, phân tích này có thể được thực hiện ngay tại thời điểm làm thủ thuật. Tuy nhiên, thường thì mẫu sẽ cần gửi đến phòng xét nghiệm. Kết quả có thể mất từ vài ngày đến vài tuần.
Sau khi có kết quả, bác sĩ có thể gọi điện cho bạn để thông báo kết quả hoặc yêu cầu bạn đến tái khám để thảo luận về các bước tiếp theo.
Nếu kết quả cho thấy dấu hiệu của ung thư, bác sĩ sẽ có thể cho biết loại ung thư và mức độ xâm lấn từ kết quả sinh thiết của bạn. Nếu là bệnh khác ngoài ung thư, kết quả sinh thiết sẽ có thể gợi ý bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh lý đó.
Nếu kết quả âm tính nhưng bác sĩ vẫn nghi ngờ ung thư hoặc các bệnh lý khác, bạn có thể cần sinh thiết lại hoặc sử dụng phương pháp sinh thiết khác. Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn liệu trình tốt nhất. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào trước khi làm thủ thuật hoặc về kết quả, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ. Bạn có thể viết ra các câu hỏi của mình và mang theo khi gặp bác sĩ lần tiếp theo.
Xem thêm: