Khi nhìn từ phía sau, cột sống phải chạy thẳng trục và nằm giữa lưng. Khi có bất thường của tại cột sống, độ cong tự nhiên của cột sống bị sai lệch hoặc tăng độ cong ở một số vị trí nhất định, xuất hiện trong các bệnh lý như tật ưỡn cột sống (lordosis), gù cột sống (kyphosis) và vẹo cột sống (scoliosis).
Các loại rối loạn độ cong cột sống là gì?
Video Vẹo cột sống
Có ba loại rối loạn cong cột sống chính, bao gồm:
- Ưỡn cột sống (lordosis) còn được gọi là swayback, người bị ưỡn cột sống có cột sống cong ra trước đáng kể ở phần lưng dưới.
Ưỡn cột sống (người bên trái) và bình thường (bên phải)
Nguồn ảnh: https://www.pinterest.com
- Gù cột sống (Kyphosis) được đặc trưng bởi độ cong bất thường ra trước ở phần lưng trên (độ cong hơn 50).
Bệnh nhân gù cột sống
Nguồn ảnh: https://www.pinterest.com
- Vẹo cột sống (Scoliosis) là tình trạng bên cột sống không thẳng trục và cong về hai bên. Đường cong thường có hình chữ S hoặc hình chữ C.
Nguyên nhân
Có một số vấn đề sức khỏe có thể khiến cột sống cong hơn bình thường hoặc bị lệch.
Các nguyên nhân có thể gây ra bệnh ưỡn cột sống như:
- Loạn sản sụn xương là một rối loạn trong đó xương không phát triển bình thường, dẫn đến chậm phát triển chiều cao đi kèm với lùn.
- Trượt đốt sống là tình trạng trong đó một đốt sống, thường ở vùng thắt lưng bị trượt về phía trước.
- Loãng xương: một tình trạng mà các đốt sống trở nên mỏng manh và có thể dễ dàng bị phá vỡ (gãy xương dạng đè nén).
- Béo phì hoặc thừa cân.
- Gù cột sống, bất thường độ cong ở phần lưng trên.
- Viêm đĩa đệm: viêm phần đĩa đệm giữa các đốt xương cột sống thường gặp do nhiễm trùng.
- Ưỡn cột sống lành tính ở trẻ nhỏ.
Các nguyên nhân có thể gây ra bệnh gù cột sống:
- Sự phát triển bất thường của đốt sống trong phôi thai (kyphosis bẩm sinh)
- Tư thế xấu hoặc vận động sai tư thế (gù do tư thế)
- Bệnh Scheuermann: một tình trạng khiến các đốt sống bị biến dạng
- Viêm khớp
- Loãng xương
- Nứt đốt sống: một khuyết tật bẩm sinh trong đó cột sống của thai nhi không đóng hoàn toàn trong quá trình phát triển bên trong tử cung
- Nhiễm trùng cột sống
- Khối u cột sống
Các bác sĩ không biết nguyên nhân chính xác gây ra loại vẹo cột sống phổ biến nhất ở thanh thiếu niên. Tuy nhiên, các bác sĩ có biết rằng vẹo cột sống có xu hướng di truyền trong các gia đình. Ngoài ra, các bệnh lý, chấn thương, nhiễm trùng hoặc dị tật bẩm sinh cũng có thể là nguyên nhân.
Triệu chứng
Các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào loại rối loạn cong cột sống và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này.
Các triệu chứng của bệnh ưỡn cột sống bao gồm:
- Xuất hiện phần lưng ưỡn cong so với với phần mông rõ rệt hơn
- Có một khoảng cách lớn giữa lưng dưới và sàn nhà khi nằm ngửa trên bề mặt cứng, khoảng cách này không thay đổi khi bạn cúi về phía trước
- Đau lưng và khó chịu
- Hạn chế vận động trong một số tư thế nhất định
Các triệu chứng của bệnh gù cột sống có thể nhìn thấy bằng mắt thường bao gồm:
- Cúi đầu về phía trước nhiều hơn so với phần còn lại của cơ thể
- Gù hoặc cong ở phần lưng trên
- Đau mỏi ở lưng hoặc chân
Gù do tư thế thường không gây ra đau lưng; tuy nhiên, hoạt động thể chất và đứng, ngồi trong thời gian dài có thể gây khó chịu cho những người mắc bệnh Scheuermann.
Các triệu chứng của bệnh vẹo cột sống có thể bao gồm:
- Bả vai không đều, một bên cao hơn còn lại
- Eo hoặc hông không đều
- Dáng người nghiêng về một bên
Điều trị
Nói chung, việc điều trị dựa trên mức độ nghiêm trọng và loại rối loạn cong vẹo cột sống mà bạn mắc phải. Rối loạn độ cong nhẹ như bệnh gù do tư thế có thể hoàn toàn không cần điều trị. Tình trạng nặng hơn có thể phải dùng nẹp lưng hoặc phẫu thuật.
Điều trị bệnh ưỡn cột sống bao gồm:
- Thuốc giảm đau và giảm phù nề
- Tập thể dục và vật lý trị liệu để tăng sức mạnh và tính linh hoạt của cơ bắp
- Đeo nẹp lưng
- Giảm cân
- Phẫu thuật
Điều trị bệnh gù cột sống có thể bao gồm:
- Tập thể dục và dùng thuốc chống viêm để giảm đau hoặc khó chịu
- Đeo nẹp lưng
- Phẫu thuật để điều chỉnh độ cong nặng của cột sống và bệnh gù bẩm sinh
- Các bài tập và vật lý trị liệu để tăng sức mạnh cơ bắp
Điều trị bệnh vẹo cột sống có thể bao gồm:
- Theo dõi: Nếu mức độ cong nhẹ, bác sĩ có thể chọn theo dõi tình trạng cột sống sau mỗi bốn đến sáu tháng để xem mức độ cong có trở nên tồi tệ hơn không.
- Đeo nẹp lưng: Tùy thuộc vào mức độ cong, nẹp lưng đôi khi được chỉ định cho trẻ em và thanh thiếu niên vẫn đang phát triển. Đeo nẹp có thể giúp ngăn chặn đường cong xấu đi.
- Phẫu thuật: Nếu mức độ cong nặng và ngày càng xấu đi, đôi khi cần phải phẫu thuật.
- Bó bột: Máng bột được đặt từ vai đến thân dưới khi trẻ được gây mê. Nó được thay thế sau vài tháng một lần trong tối đa 3 năm. Chỉ định này thường dành cho trẻ nhỏ khi mức độ cong vẹo cột sống trở nên nặng hơn khi chúng lớn lên.
Các chương trình tập thể dục, điều trị chỉnh hình, kích thích điện và bổ sung dinh dưỡng chưa được chứng minh để ngăn ngừa tình trạng vẹo cột sống trở nên xấu hơn. Các phương pháp này góp phần duy trì sức mạnh cơ và độ dẻo dai nhằm duy trì chức năng bình thường. Điều này đòi hỏi nhiều nỗ lực và chú ý hơn ở những người bị vẹo cột sống.
Các phương pháp phẫu thuật
Các phương pháp sau có thể được sử dụng trong điều trị chứng rối loạn độ cong của cột sống:
- Phẫu thuật đặt phương tiện vào cột sống: Các dụng cụ như móc, nẹp và dây được cố định vào cột sống giúp sắp xếp lại các xương của cột sống và giữ chúng cố định sau khi hợp nhất cột sống.
- Thay đĩa đệm nhân tạo: Các đĩa đệm bị thoái hóa ở cột sống được thay thế bằng các vật liệu nhân tạo.
- Phẫu thuật tạo hình cột sống (Kyphoplasty): Một quả bóng được đưa vào bên trong cột sống để làm thẳng và ổn định vùng bị ảnh hưởng và giảm đau.
Làm thế nào để nhận biết nếu bị rối loạn cong vẹo cột sống?
Bác sĩ có thể chẩn đoán rối loạn độ cong cột sống bằng cách khai thác tiền sử bệnh và gia đình, kiểm tra độ cong của cột sống khi khám và sử dụng các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang để quan sát kỹ cột sống. Chụp X-quang có thể cho thấy có bất kỳ bất thường nào đối với xương cột sống và cũng có thể đo lường mức độ cong.
Nếu lưng của bạn hoặc người thân có đường cong bất thường, không chỉ là tư thế xấu, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị.
Xem thêm: