Phẫu thuật cắt amidan từng là một thủ thuật phổ biến dùng để điều trị nhiễm trùng và viêm amidan. Ngày nay thủ thuật này được dùng để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ. Tuy nhiên amidan cũng bị cắt bỏ khi bị viêm thường xuyên hoặc các phương pháp điều trị khác không có hiệu quả.
Cắt bỏ amidan có thể cần thiết đối với điều trị hô hấp, các vấn đề liên quan đến chứng amidan phì đại và các bệnh hiếm gặp khác của amidan.
Thời gian phục hồi sau một ca cắt amidan có thể kéo dài từ 10 ngày đến 2 tuần.
Mục đích của cuộc phẫu thuật
Video Khi nào cho trẻ cắt Amidan và cách chăm sóc
Amidan được cắt bỏ để điều trị:
- Chứng viêm amidan tái phát, mãn tính hoặc nghiêm trọng
- Biến chứng phì đại amidan
- Chảy máu amidan
- Các bệnh hiếm gặp khác liên quan đến amidan
Viêm amidan
Viêm amidan. Nguồn: everydayhealth.comAmidan là hàng phòng thủ đầu tiên của hệ thống miễn dịch chống lại vi khuẩn và vi rút xâm nhập qua đường miệng. Điều này khiến amidan trở nên đặc biệt dễ bị nhiễm trùng và viêm nhiễm. Tuy nhiên chức năng của amidan trong hệ miễn dịch suy giảm sau tuổi dậy thì. Điều này là một trong những yếu tố gây ra các trường hợp hiếm gặp của viêm amidan ở người lớn.
Cắt amidan được khuyến nghị để ngăn ngừa viêm amidan tái phát. Viêm amidan được coi là xảy ra thường xuyên khi:
- Xảy ra ít nhất 7 lần trong năm trước
- Xảy ra ít nhất 5 lần trong 1 năm trong vòng 2 năm
- Xảy ra ít nhất 3 lần trong 1 năm trong vòng 3 năm
Cắt amidan cũng được khuyến nghị nếu:
- Tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra viêm amidan không cải thiện sau khi được điều trị bằng thuốc kháng sinh
- Tình trạng nhiễm trùng dẫn đến tụ mủ sau amidan (áp xe amidan) không cải thiện sau khi điều trị bằng thuốc hoặc thủ thuật dẫn lưu
Biến chứng phì đại amidan
Phì đại amidan. Nguồn: aafp.orgAmidan có thể sưng to sau khi bị nhiễm trùng thường xuyên và tái phát hoặc chúng tự phình to một cách tự nhiên. Cắt amidan có thể giải quyết các vấn đề gây ra bởi amidan phì đại như:
- Khó thở
- Ngưng thở khi ngủ
Các bệnh hoặc tình trạng khác của amidan
Cắt bỏ amidan cũng giúp điều trị các tình trạng hiếm gặp khác của amidan như:
- Mô ung thư (ác tính) ở một hoặc cả hai amidan
- Các mạch máu gần bề mặt của amidan chảy máu tái phát
- Hôi miệng nghiêm trọng liên quan đến các mảnh vụn trong các kẽ của amidan
Các nguy cơ rủi ro của phẫu thuật cắt amidan
Giống như các thủ thuật phẫu thuật khác thì cắt amidan cũng có những rủi ro nhất định:
- Phản ứng với thuốc gây mê. Thuốc khiến bạn ngủ trong khi phẫu thuật thường gây ra các vấn đề ngắn hạn như đau đầu, buồn nôn, nôn mửa hoặc đau nhức cơ. Các vấn đề nghiêm trọng lâu dài hiếm khi xảy ra dù tử vong cũng là một trong những nguy cơ có thể xảy ra khi gây mê.
- Sưng tấy. Sưng lưỡi và vòm miệng có thể gây khó thở đặc biệt là trong vài giờ đầu sau phẫu thuật.
- Chảy máu khi phẫu thuật. Trong một số trường hợp hiếm gặp, chảy máu nghiêm trọng xảy ra trong quá trình phẫu thuật và cần được điều trị bổ sung và nằm viện lâu hơn.
- Chảy máu trong quá trình hồi phục. Chảy máu có thể xảy ra trong quá trình hồi phục đặc biệt nếu vảy bong ra quá sớm.
- Sự nhiễm trùng. Các trường hợp nhiễm trùng sau phẫu thuật cần điều trị thêm rất hiếm khi xảy ra.
Chuẩn bị cho phẫu thuật cắt amidan
Đi khám bác sĩ. Nguồn: respiratorycarev2.comBạn sẽ nhận được hướng dẫn từ bệnh viện về cách chuẩn bị cho bản thân hoặc con của bạn trước khi phẫu thuật cắt amidan.
Các thông tin bạn có thể cần cung cấp:
- Các loại thuốc bao gồm cả thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng mà bạn thường xuyên sử dụng
- Tiền sử bệnh cá nhân hoặc gia đình về các phản ứng tiêu cực với thuốc gây mê
- Tiền sử bệnh cá nhân hoặc gia đình bị rối loạn chảy máu
- Các dị ứng hoặc các phản ứng tiêu cực với các loại thuốc chẳng hạn như kháng sinh
Hướng dẫn sẽ bao gồm những điều sau:
- Bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn ngưng sử dụng một số loại thuốc hoặc thay đổi liều lượng thuốc vài ngày trước khi phẫu thuật.
- Đừng ăn bất cứ thứ gì sau nửa đêm trước ngày phẫu thuật. Bác sĩ phẫu thuật của bạn thường sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn về việc ăn uống trước khi đến bệnh viện.
- Sắp xếp một chuyến xe về nhà.
- Lên kế hoạch cho khoảng thời gian hồi phục từ 10 ngày đến 2 tuần hoặc hơn. Người lớn có thể cần nhiều thời gian để hồi phục hơn trẻ em.
Các câu hỏi để hỏi bác sĩ của bạn hoặc nhân viên y tế ở bệnh viện:
- Các hạn chế trong chế độ ăn trước khi phẫu thuật là gì?
- Nên đến bệnh viện lúc nào?
- Nơi đăng ký ở đâu?
- Tôi có thể dùng những loại thuốc theo toa nào trong những ngày trước khi phẫu thuật? Khi nào tôi có thể uống liều cuối cùng?
- Thời gian hồi phục là bao lâu?
- Các hạn chế trong hoạt động hoặc chế độ ăn uống trong quá trình hồi phục?
Cần tiến hành các kiểm tra và xét nghiệm máu trước khi phẫu thuật. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu một nghiên cứu về giấc ngủ (polysomnography) nếu cắt amidan để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ hoặc các tình trạng bệnh lý khác.
Qui trình phẫu thuật cắt amidan
Phẫu thuật cắt amidan là một thủ thuật cho bệnh nhân ngoại trú. Điều này có nghĩa là bạn có thể về nhà ngay sau khi phẫu thuật. Bạn có thể ở lại qua đêm nếu có các biến chứng phát sinh hoặc bệnh nhân phẫu thuật là trẻ nhỏ hay bạn có một tình trạng bệnh phức tạp.
Trước khi phẫu thuật
Danh sách các câu hỏi trước khi phẫu thuât. Nguồn: thientu.vnMột y tá sẽ đưa cho bạn một danh sách các câu hỏi trước khi phẫu thuật chẳng hạn như yêu cầu bạn nói tên và lý do phải phẫu thuật. Đây là quy trình chuẩn nhằm đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Trong khi phẫu thuật
Bệnh nhân phẫu thuật cắt amidan cần được gây mê toàn thân nên họ sẽ không nhận thức được điều gì hay cảm nhận bất kỳ đau đơn nào trong quá trình phẫu thuật.
Bác sĩ phẫu thuật sẽ cắt amidan bằng dao mổ hoặc dụng cụ phẫu thuật chuyên dụng sử dụng nhiệt lượng cao hoặc sóng âm để loại bỏ hoặc phá hủy các mô và cầm máu.
Sau khi phẫu thuật
Các vấn đề thường gặp sau khi phẫu thuật cắt amidan:
- Đau cổ họng từ trung bình đến nặng từ 1 đến 2 tuần
- Đau tai, cổ hoặc hàm
- Buồn nôn và nôn mửa trong vài ngày
- Sốt nhẹ trong vài ngày
- Hôi miệng kéo dài khoảng 2 tuần
- Sưng lưỡi hoặc họng
- Cảm giác có gì đó mặc kẹt trong cổ họng
- Trẻ em sẽ bị lo lắng hoặc rối loạn giấc ngủ
Các bước để kiểm soát cơn đau và đẩy nhanh quá trình hồi phục:
- Thuốc. Uống thuốc giảm đau theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc các nhân viên y tế.
- Nước. Uống thật nhiều nước sau khi phẫu thuật để tránh mất nước. Nước hoặc kem que là những sự lựa chọn tốt nhất.
- Thức ăn. Thức ăn nhạt dễ nuốt như nước sốt táo hoặc nước dùng là những lựa chọn tốt nhất sau khi phẫu thuật. Các thực phẩm như kem và bánh pudding cũng có thể được thêm vào chế độ ăn. Nên ăn nhiều thức ăn dễ nhai và dễ nuốt. Tránh ăn thức ăn có tính axit, cay, cứng hoặc giòn vì chúng có thể gây đau hoặc chảy máu.
- Nghỉ ngơi. Nghỉ ngơi tại giường trong vài ngày rất quan trọng đối với quá trình hồi phục. Hãy tránh các hoạt động nặng như chạy và đạp xe trong vòng 2 tuần sau khi phẫu thuật. Bệnh nhân có thể quay trở lại với cuộc sống thường ngày sau khi có thể trở lại ăn uống, ngủ nghỉ bình thường mà không cần thuốc giảm đau. Hãy thảo luận với bác sĩ về các hoạt động nên tránh hoặc hạn chế.
Khi nào nên đi gặp bác sĩ để được chăm sóc khẩn cấp
Hãy để ý các biến chứng cần được chăm sóc y tế kịp thời như:
- Chảy máu. Những đốm máu đen nhỏ có thể xuất hiện trong nước mũi hoặc nước bọt. Khi điều này xảy ra thì bạn cần đến phòng cấp cứu để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Bạn có thể sẽ cần làm phẫu thuật cầm máu.
- Sốt. Hãy gọi cho bác sĩ nếu bệnh nhân bị sốt từ 38,9 độ trở lên.
- Mất nước. Hãy gọi điện cho bác sĩ nếu xuất hiện các dấu hiệu mất nước chẳng hạn như ít đi tiểu, khát nước, suy nhược, nhức đầu, chóng mặt hoặc choáng váng. Các dấu hiệu mất nước phổ biến ở trẻ em bao gồm đi tiểu ít hơn 2 hoặc 3 lần một ngày hoặc khóc không ra nước mắt.
- Vấn đề về hô hấp. Ngáy hoặc thở ồn ào là hiện tượng phổ biến trong khoảng tuần đầu tiên của quá trình hồi phục. Tuy nhiên nếu bệnh nhân thấy khó thở thì phải đưa họ đi cấp cứu ngay.
Kết luận
Cắt amidan để điều trị viêm amidan do vi khuẩn tái phát làm giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của viêm họng do liên cầu và các bệnh nhiễm khuẩn khác. Cắt amidan để điều trị viêm amidan do virus có lợi ích nhỏ hơn.
Cắt amidan để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ và các tình trạng khác liên quan đến nhiễm trùng có thể cải thiện hiệu quả điều trị khi các biện pháp khác không có tác dụng.
Xem thêm: