Nhiễm trùng vi rút u nhú ở người (HPV) dường như làm tăng nguy cơ và ảnh hưởng đến tiên lượng bệnh ung thư amidan.
Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH) của Hoa Kỳ thì sự gia tăng các ca nhiễm HPV có thể là lý do khiến số ca mắc ung thư amidan cũng có xu hướng tăng. NIH ghi chú rằng có tới 93% số người ở Tây Âu mắc bệnh ung thư cổ họng và miệng cũng có kết quả dương tính với HPV.
Amidan là một phần của hệ miễn dịch. Chúng giúp bảo vệ cơ thể, chống lại vi khuẩn và vi rút xâm nhập qua đường miệng và cổ họng.
Giống với các bệnh ung thư khác, ung thư amidan có nhiều khả năng chuyển biến tích cực nếu được điều trị sớm. Được chẩn đoán sớm ở các giai đoạn đầu sẽ làm tăng tỷ lệ điều trị và phục hồi thành công.
Bài viết sẽ cho bạn biết về các triệu chứng, cách điều trị và tiên lượng về bệnh ung thư amidan.
Ung thư amidan là gì?
Điều trị ung thư amidan có khả năng thành công cao hơn khi được chẩn đoán sớm. Nguồn: medicalnewstoday.comUng thư amidan xảy ra khi các tế bào ung thư phát triển trong amidan. Những người đã cắt bỏ amidan vẫn có thể mắc bệnh này do một số mô amidan còn sót lại sau khi phẫu thuật.
Uống rượu, hút thuốc và nhiễm HPV có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Amidan nằm ở hai bên phía sau cổ họng. Chúng chứa các mô bạch huyết chứa các tế bào lympho có khả năng chống lại bệnh tật.
Amidan bắt và tiêu diệt các vi khuẩn và vi rút. Chúng có thể thay đổi kích thước và thường sưng lên kèm theo máu để bẫy vi trùng (như khi bạn bị cảm lạnh).
Ung thư vòm họng cũng thuộc nhóm bệnh ung thư hầu họng.
Triệu chứng ung thư amidan
Một số người không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi ung thư amidan bắt đầu di căn.
Các triệu chứng có thể giống với các bệnh khác chẳng hạn như viêm họng liên cầu khuẩn hoặc viêm amidan.
Sau đây có thể là các triệu chứng báo hiệu ung thư amidan:
- Đau họng kéo dài
- Khó nhai và nuốt
- Xuất hiện mảng trắng hoặc đỏ ở trên amidan
- Đau ở phía sau cổ họng
- Đau tai dai dẳng
- Khó tiêu thụ thức ăn và đồ uống có axit citric như nước cam
- Xuất hiện u ở cổ hoặc họng
- Giảm cân bất chợt
- Nước bọt có lẫn máu
Hãy đi khám bác sĩ nếu bất kỳ triệu chứng nào kéo dài hơn 2 tuần.
Nguyên nhân và các yếu tố rủi ro ung thư amidan
Có một vài yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư amidan.
Theo Hiệp hội Đầu và Cổ Hoa Kỳ, các yếu tố rủi ro bao gồm:
Yếu tố môi trường: Bao gồm những việc như hút thuốc và uống nhiều đồ uống có cồn.
Vi rút: Những người mắc HPV hoặc HIV có nguy cơ ung thư amidan cao hơn.
Tuổi và giới tính: Trước đây, những người được chẩn đoán ung thư amidan thường là nam giới và trên 50 tuổi. Tuy nhiên mối liên hệ giữa tuổi và ung thư amidan có thể khác nhau dựa trên tình trạng bệnh HPV. Các bệnh nhân ung thư có dương tính với HPV có xu hướng xuất hiện ở những người trẻ tuổi và không hút thuốc.
Liệu có mối liên hệ nào giữa HPV và HIV?
Chẩn đoán ung thư amidan
Lấy mẫu sinh thiết để xét nghiệm ung thư amidan. Nguồn: medicalnewstoday.comBác sĩ có thể hỏi bạn về:
- Tiền sử bệnh
- Các triệu chứng
- Các yếu tố rủi ro đã biết trước
Họ sẽ kiếm tra miệng, cổ họng để tìm các cục u hay bắt kỳ điều gì bất thường khác.
Nếu bác sĩ cho rằng bạn có khả năng bị ung thư amidan thì họ sẽ khuyên bạn đi khám bác sĩ chuyên khoa. Các chuyên gia có thể sẽ tiến hành các xét nghiệm khác như:
Xét nghiệm: Các xét nghiệm tìm ra những thay đổi trong máu và nước tiểu có thể cho thấy những dấu hiệu của bệnh ung thư.
Nội soi thanh quản: Bác sĩ sẽ đưa một ống mỏng nhỏ có nguồn sáng và máy ảnh xuống cổ họng để tìm kiếm bất kỳ điều gì bất thường.
Hình ảnh y khoa: Bao gồm chụp CT, MRI, PET hoặc X-quang. Họ có thể phát hiện những thay đổi ở bên trong cho thấy ung thư đã di căn.
Sinh thiết: Bác sĩ sẽ lấy một lượng mô nhỏ để kiểm tra dưới kính hiển vi. Đây là cách duy nhất để xác nhận xem có tế bào ung thư hay không.
Nếu bạn bị ung thư, bác sĩ sẽ cần phải đánh giá:
- Giao đoạn ung thư và mức độ gây ảnh hưởng lên cơ thể.
- Loại và cấp độ có thể cho biết nó có thể phát triển nhanh như thế nào.
Những thông tin này giúp bác sĩ xác định được phương pháp điều trị tốt nhất.
Các giai đoạn bệnh ung thư amidan
Các giai đoạn ung thư amidan:
Giai đoạn 0: Những thay đổi đã xảy ra trong các tế bào làm tăng nguy cơ trở thành ung thư. Đây là những tế bào tiền ung thư và chúng chưa lây lan.
Giới hạn: Các tế bào ung thư xuất hiện trong amidan nhưng chúng chưa lây lan. Khối u có đường kính nhỏ hơn 2cm. Giai đoạn này còn được gọi là giai đoạn 1.
Vùng: Ung thư lan sang các mô lân cận. Khối u lớn hơn 2cm và có thể có chiều ngang đến 4cm. Nó cũng có thể đã lan đến một hạch bạch huyết hoặc vùng viêm nắp thanh quản gần đó.
Di căn xa: Ung thư đã lan đến các bộ phận khác như miệng hoặc xương hàm. Khi tiến triển, nó sẽ gây ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể như phổi và gan.
Điều trị ung thư amidan
Phương pháp điều trị ung thư amidan còn phụ thuộc vào giai đoạn và mức độ ung thư.
Phẫu thuật
Bác sĩ phẫu thuật thường loại bỏ các tế bào tiền ung thư hoặc khối u. Họ có thể phải cắt bỏ amidan và các mô bổ sung xung quanh khối u để giảm nguy cơ để sót lại mô ung thư.
Tùy thuộc vào hiệu quả của phương pháp điều trị mà một người có thể cần phải phẫu thuật thêm để hồi phục răng, giọng nói hay các chức năng và bộ phận khác.
Xạ trị
Bác sĩ có thể đưa ra phương pháp này để thu nhỏ khối u trước khi phẫu thuật hoặc giúp tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại. Xạ trị có thể ngăn chặn sự phát triển của khối u hoặc tiêu diệt các tế bào ung thư.
Hóa trị
Phương pháp này sử dụng các loại thuốc mạnh để tiêu diệt các tế bào ung thư, làm chậm sự lây lan của chúng hoặc thu nhỏ kích thước một khối u để có thể dễ dàng loại bỏ. Bạn có thể cần kết hợp hóa trị và xạ trị cho bệnh ung thư miệng và cổ họng.
Hóa trị giết chết các tế bào ung thư nhưng nó cũng có thể làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh. Do đó phương pháp điều trị này có thể có các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Nếu bạn được chẩn đoán bị ưng thư ở các giai đoạn sau, bác sĩ có thể đề xuất kết hợp hóa trị và xạ trị mà không cần phẫu thuật xâm lấn.
Liệu pháp nhắm đích
Các loại thuốc mới có thể tiêu diệt các tế bào ung thư một cách chính xác và có chọn lọc. Do đó liệu pháp nhắm đích có ít tác dụng phụ hơn so với hóa trị.
Các biến chứng
Tuy thuộc vào độ xâm lấn của thủ thuật, phẫu thuật miệng và cổ họng có thể gây ra một số biến chứng.
Các cơ quan trong vùng này chịu trách nhiệm về các chức năng chính như thở, tiêu hóa và nói. Bạn có thể cần trợ giúp để thực hiện các chức năng này sau khi điều trị.
Những thứ bạn có thể cần:
- Ống cho ăn để cung cấp chất dinh dưỡng
- Phẫu thuật mở khí quản: tạo một lỗ ở trước họng để thở
- Cấy răng
- Tái tạo hàm
- Phẫu thuật thẩm mỹ
- Liệu pháp ngôn ngữ và nói
- Ăn kiếng và tư vấn về các vấn đề khác
Chăm sóc giảm nhẹ
Một người bị ung thư giai đoạn cuối cần được hỗ trợ nhiều hơn. Nếu bạn không thể loại bỏ ung thư và ung thư đã di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể thì bạn sẽ được chăm sóc giảm nhẹ.
Các phương pháp điều trị ở giai đoạn này sẽ tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Quá trình này có thể bao gồm thuốc giảm đau.
Tư vấn và các hình thức hỗ trợ khác cũng có thể giúp ích.
Tiên lượng ung thư amidan
Ung thư amidan phụ thuộc vào loại khối u, độ tuổi và các tình trạng sức khỏe nào khác. Nguồn: medicalnewstoday.comUng thư amidan tương đối hiếm và việc sống chung với căn bệnh hiếm gặp này có thể là một thử thách lớn. Hiểu rõ nhưng gì đang xảy ra và những gì có thể xảy ra sau điều trị sẽ giúp quá trình này dễ dàng hơn.
Các bác sĩ sẽ sử dụng số liệu thống kê để tính toán cơ hội sống sót của một người trong 5 năm trở lên sau khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư.
Đối với ung thư amidan, tỷ lệ sống sót phụ thuộc vào tình trạng HPV. Một nghiên cứu đã xác định tỷ lệ sống sót sau 5 năm của những người bị ung thư amidan như sau:
- 71% những người bị ung thư dương tình với HPV
- 36% những người bị ung thư âm tính với HPV
Tuy nhiên những người hút thuốc có tiên lượng xấu hơn những người không hút thuốc bất kể tình trạng HPV của họ ra sao.
Các yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến tình trạng bệnh:
- Loại khối u
- Độ tuổi
- Các tình trạng sức khỏe khác
Nếu bạn cảm thấy bị sưng kéo dài hoặc có những thay đổi khác trong hoặc xung quanh amidan thì bạn nên đi khám. Phát hiện ung thư sớm ở các giai đoạn đầu sẽ khiến việc điều trị dễ dàng hơn. Điều này giúp cải thiện khả năng phục hồi.
Phòng ngừa ung thư amidan
Một vài yếu tố nguy cơ gây unug thư amidan có thể tránh được. Bạn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:
- Bỏ hoặc tránh sử dụng các sản phẩm như thuốc lá
- Hạn chế uống rượu
- Tiêm vắc xin phòng ngừa HPV
Câu hỏi:
Tôi từng bị sỏi amidan. Điều này có làm tăng nguy cơ bị ung thư amidan không?
Câu trả lời:
Một số triệu chứng sỏi amidan có thể giống với các triệu chứng ung thư amidan. Tuy nhiên sỏi amidan không phải một yếu tố rủi ro gây ra ung thư amidan.
Tiến sĩ Yamini Ranchod
Xem thêm: