Niệu đạo: Giải phẫu, chức năng và các bệnh lý liên quan

Niệu đạo là một ống nhỏ nối với bàng quang để thải nước tiểu ra ngoài. Niệu đạo của phụ nữ ngắn hơn, dài khoảng 4cm, trong khi niệu đạo của nam giới dài hơn với chiều dài từ 18 đến 20cm chạy dọc theo chiều dài của dương vật. Niệu đạo của nam giới không chỉ dẫn nước tiểu mà còn là đường xuất tinh.

Video Viêm niệu đạo

Giải phẫu học niệu đạo

Giải phẫu niệu đạo. Nguồn ảnh: springerlinkGiải phẫu niệu đạo. Nguồn ảnh: springerlinkNiệu đạo của nam giới được chia thành 3 phần: niệu đạo tiền liệt, niệu đạo màng và niệu đạo xốp. Niệu đạo tiền liệt bắt đầu từ cổ bàng quang và nằm trong tuyến tiền liệt. Đây là phần rộng nhất của niệu đạo, sau đó nối với niệu đạo màng (xuyên qua hoành niệu dục). Niệu đạo màng cũng được bao quanh bởi cơ thắt vân niệu đạo. Cuối cùng, lỗ niệu đạo xốp tạo nên phần dưới cùng của niệu đạo dương vật. Đây là đoạn niệu đạo dài nhất và chạy từ màng niệu sinh dục đến đầu dương vật, nơi nước tiểu và tinh dịch được tống xuất.

Mỗi đoạn của niệu đạo nam giới có nguồn cấp máu riêng. Niệu đạo tiền liệt được cấp máu bởi động mạch bàng quang dưới, niệu đạo màng được cấp máu bởi động mạch hành – niệu đạo và niệu đạo xốp được cấp máu bởi động mạch thẹn trong.

Niệu đạo ở nữ giới thẳng hơn, vì có ít tổ chức che phủ. Nó bắt đầu từ bàng quang và chạy qua sàn chậu tới lỗ đạo ngoài ở âm hộ. Niệu đạo nữ giới có cấu tạo 3 lớp: cơ, mô cương và niêm mạc. Bên trong lớp nhầy là các tuyến Skene, có thể tạo ra dịch bôi trơn khi kích thích tình dục. Tương tự như nam giới, niệu đạo nữ giới được cấp máu bởi động mạch thẹn trong.

Các biến thể giải phẫu niệu đạo

Có một số dị tật bẩm sinh có thể khiến niệu đạo không hoạt động bình thường, dẫn đến nhiễm trùng và các bệnh khác như tật lỗ tiểu lệch thấp. Bệnh này gặp ở nam giới khi niệu đạo mở ở mặt dưới quy đầu, bìu,... Bệnh được điều trị bằng phẫu thuật có gây mê khi trẻ còn nhỏ hoặc thậm chí là trẻ sơ sinh.

Tật lỗ tiểu lệch thấp. nguồn ảnh: premier-healthcareTật lỗ tiểu lệch thấp. nguồn ảnh: premier-healthcare

Các dị tật khác như niệu đạo ngắn hơn bình thường (có thể xảy ra ở cả nam và nữ), hẹp niệu đạo, tắc nghẽn, 2 lỗ niệu đạo hoặc niệu đạo bị sa - phình ở đầu dương vật. Tất cả những dị tật này có thể ảnh hưởng đến dòng chảy của nước tiểu, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu cũng như có thể gây tổn thương thận. Nhiễm trùng đường tiểu sau khi quan hệ tình dục và niệu đạo ngắn hơn thường ở nữ giới.

Chức năng niệu đạo

Chức năng chính của niệu đạo là đưa nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể. Điều này được thực hiện khi não gửi tín hiệu cho bàng quang thời điểm phải co bóp để giải phóng nước tiểu ra ngoài.

Cơ chế tương tự này cũng được áp dụng ở nam giới khi xuất tinh. Sự khác biệt chính giữa đi tiểu và xuất tinh là thay vì não gửi tín hiệu cho bàng quang và cơ vòng, nam giới có các dây thần kinh tủy sống dẫn truyền tín hiệu đến ống dẫn tinh, túi tinh và tuyến tiền liệt để đóng lỗ bàng quang và phóng tinh dịch ra ngoài.

Các bệnh liên quan đến niệu đạo

Do các dị tật giải phẫu của niệu đạo, di truyền hoặc mắc phải như chấn thương, có một số rối loạn niệu đạo chính:

  • Ung thư niệu đạo
  • Hẹp niệu đạo
  • Túi thừa niệu đạo: hình thành túi thừa trong niệu đạo chứa đầy nước tiểu, có thể dẫn đến tiểu đau hoặc tiểu khó.
  • Viêm niệu đạo: do vi khuẩn như lậu hoặc chlamydia. Nhiễm trùng đường tiểu gây nhiễm trùng toàn bộ đường tiết niệu.

Nói chung, có nhiều nguyên nhân gây đau niệu đạo, bao gồm vi khuẩn, tình trạng da và thậm chí một số loại thuốc hoặc thực phẩm. Ngoài ra còn có các nguyên nhân cụ thể về giới tính, như tăng sản lành tính tuyến tiền liệt và viêm mào tinh hoàn ở nam giới. Nữ giới có thể bị đau niệu đạo do các sản phẩm như chất diệt tinh trùng, xà phòng, thuốc bôi và thụt rửa, sau giao hợp, nhiễm nấm, vi khuẩn. Ngay cả khi mãn kinh cũng có thể dẫn đến sa niệu đạo trong một số trường hợp nghiêm trọng.

Hãy trao đổi với bác sĩ về bất kỳ cảm giác đau, khó chịu nào ở niệu đạo hoặc đường tiết niệu. Bác sĩ sẽ đánh giá các yếu tố sức khỏe tổng thể, tuổi tác và lối sống của người bệnh và chỉ định thêm một số xét nghiệm để chẩn đoán xác định nguyên nhân gây ra cơn đau:

Các xét nghiệm niệu đạo

  • Nội soi bàng quang: Một ống nhỏ gắn camera được đưa qua lỗ tiểu, lên niệu đạo và vào bàng quang.

Nội soi bang quang. Nguồn ảnh: ccmurologyNội soi bang quang. Nguồn ảnh: ccmurology

  • Cấy dịch tiết niệu đạo: Chỉ thực hiện ở nam giới. Lấy tăm bông đưa vào đầu niệu đạo để lấy dịch rồi đem đi xét nghiệm có bị nhiễm trùng hay không. 
  • Tổng phân tích nước tiểu: Phát hiện nhiễm trùng nước tiểu.
  • Siêu âm niệu đạo: Siêu âm vùng bụng để chẩn đoán các vấn đề ở niệu đạo.
  • Chụp niệu đạo ngược dòng là chụp Xquang bàng quang, niệu đạo. Kĩ thuật này được sử dụng nhiều nhất ở bệnh nhân nam bị chấn thương niệu đạo. Nó được thực hiện bằng cách bơm chất cản quang vào niệu đạo lên đến bàng quang để đánh giá sự tắc nghẽn trong niệu đạo.
Chụp niệu đạo ngược dòng. Nguồn ảnh: radiopaediaChụp niệu đạo ngược dòng. Nguồn ảnh: radiopaedia

Đôi khi rất khó để biết cơn đau đến từ vùng nào trên đường tiết niệu, đặc biệt là ở nữ giới vì niệu đạo rất ngắn. Bác sĩ có thể cho biết xét nghiệm nào phù hợp dựa trên các triệu chứng của người bệnh, chẳng hạn như bất kỳ vấn đề nào khi đi tiểu ngoài đau hoặc khó chịu khi đi tiểu hoặc xuất tinh.

Xem thêm:

Câu hỏi liên quan

Cấu tạo của niệu đạo là một ống dài kết nối bàng quang tới lỗ tiểu để dẫn nước tiểu ra ngoài môi trường. Ở nam giới thì cơ quan này còn đảm nhận nhiệm vụ dẫn tinh dịch ra ngoài.
Xem thêm
Xem tất cả hỏi đáp với chuyên mục: Niệu đạo
Chủ đề:
Bình luận (0)

Đăng nhập để có thể bình luận

Chưa có bình luận nào. Bạn hãy là người đầu tiên cho tôi biết ý kiến!