Video: Mỡ máu cao: Nguyên nhân, triệu chứng, có nguy hiểm không?
Mức cholesterol cao có thể gây hại cho cơ thể, mọi người nên thực hiện các biện pháp để giảm chúng. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc.
Bài viết sẽ tìm hiểu về ảnh hưởng của cholesterol cao, cũng như nguyên nhân và các lựa chọn điều trị.
Cholesterol là gì?
Cholesterol là một chất giống như chất béo do gan tạo ra. Chức năng của nó bao gồm:
- Là một thành phần của axit mật, hỗ trợ quá trình tiêu hóa chất béo
- Là tiền chất của hormon steroid
- Giúp da tạo ra vitamin D khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời
- Đóng một vai trò quan trọng trong cấu tạo và duy trì hoạt động màng tế bào
Vì cơ thể có thể tạo ra tất cả cholesterol sử dụng cho các chức năng này, nên mọi người không cần phải bổ sung thêm từ chế độ ăn uống.
Miễn là cơ thể có đủ lượng cholesterol thích hợp, sẽ mang lại lợi ích cho cơ thể. Tuy nhiên, nếu quá nhiều nó sẽ trở thành yếu tố nguy cơ đối với một số tình trạng bệnh lý.
Các Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ(CDC),lưu ý rằng có hai loại cholesterol chính là:
Cholesterol có lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL)
Đôi khi, gọi là cholesterol "xấu". Mức LDL cao gây ra các mảng bám tích tụ trong mạch máu, làm thu hẹp chúng. Sự thu hẹp này có thể dẫn đến đột quỵ, đau tim và các vấn đề khác.
Cholesterol có lipoprotein tỷ trọng cao (HDL)
Đôi khi, gọi là cholesterol “tốt”. Do đó, mức HDL thấp cũng có thể là một mối lo ngại về sức khỏe.
Các triệu chứng của cholesterol cao
Theo Viện Tim, Phổi và Máu Quốc gia Hoa Kỳ (NHLBI), mức LDL cholesterol cao thường không có triệu chứng. Do đó, mọi người sẽ không biết về mức độ cholesterol cao cho đến khi họ nhận được kết quả xét nghiệm.
Tuy nhiên, NHLBI lưu ý rằng một số người có mức độ rất cao có thể xuất hiện các vòng trắng xám quanh giác mạc hoặc các khối u mỡ trên da.
CDC cho biết rằng: Có 38% người ở Hoa Kỳ có cholesterol cao, vì vậy điều quan trọng là phải kiểm tra định kỳ. Việc chẩn đoán và điều trị tình trạng này có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Ảnh hưởng của cholesterol cao
Theo NHLBI, cholesterol cao kéo dài có thể dẫn đến sự hình thành xơ vữa động mạch. Nguồn ảnh: onmanorama.com Xơ vữa động mạnh khiến các mảng bám tích tụ trong các mạch máu khắp cơ thể, cản trở lưu thông máu, có thể dẫn đến những điều sau:
- Đau tim
- Đột quỵ
- Đau ngực
- Giảm lưu lượng máu đến chân và bàn chân
Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy rằng, cholesterol cao và tăng huyết áp có thể kết hợp với nhau, góp phần hình thành bệnh mạch vành. Các tác giả báo cáo rằng những người có mức huyết áp và cholesterol nguy cơ tử vong cao nhất do bệnh mạch vành.
Giới hạn bình thường
Các bác sĩ thường phân loại tổng lượng cholesterol theo các phạm vi sau:
Phân loại | Nồng độ cholesterol toàn phần |
Bình thường | Dưới 200mg/dl |
Nguy cơ tăng | 200-239 mg/dl |
Cao | 240mg/do trở lên |
Mức LDL cholesterol tối ưu là dưới 100 mg/dl, trong khi mức HDL cholesterol lý tưởng nên là 60 mg/dl hoặc cao hơn.
Nguyên nhân gây cholesterol cao
Theo NHLBI báo cáo rằng các yếu tố sau có thể gây ra mức cholesterol bất thường:
Chế độ ăn uống và lối sống
Những yếu tố này, là nguyên nhân phổ biến nhất, bao gồm ít hoạt động thể chất, hút thuốc và ăn một chế độ ăn uống không lành mạnh.
Một số loại thuốc
Một số loại thuốc có thể làm tăng mức LDL cholesterol hoặc giảm mức HDL cholesterol. Ví dụ như thuốc hóa trị liệu cho bệnh ung thư và thuốc chẹn beta làm giảm huyết áp.
Di truyền
Mọi người có thể thừa hưởng gen di truyền có mức LDL cholesterol cao.
Ngoài ra, một số tình trạng có liên quan đến mức cholesterol bất thường, bao gồm:
- Bệnh đái tháo đường: Cholesterol cao là phổ biến ở những người mắc bệnh này.
- Suy giáp: Tình trạng này xảy ra khi tuyến giáp không tạo đủ hormon. Các dấu hiệu của tình trạng này bao gồm mức LDL cholesterol và cholesterol toàn phần cao.
- Hội chứng chuyển hóa: Hội chứng chuyển hóa là một nhóm các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh tim, đột quỵ và đái tháo đường. Mức HDL cholesterol thấp là một trong những yếu tố nguy cơ.
Làm thế nào để giảm cholesterol
Chế độ ăn lành mạnh, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn giúp cải thiện nồng độ cholesterol trong máu. Nguồn ảnh: jnews.com.au Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) khuyên mọi người làm theo những thói quen dưới đây để giảm cholesterol.
Ăn một chế độ ăn uống có lợi cho tim mạch
Một chế độ ăn uống lành mạnh cho tim bao gồm trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, cá, thịt gia cầm, các sản phẩm từ sữa ít béo và dầu thực vật không có nguồn gốc nhiệt đới. Đồng thời, hạn chế thực phẩm có nhiều muối và đường, cùng với các loại thịt đỏ và thịt đã qua chế biến.
Thực hành ăn kiêng tốt nhất để giảm cholesterol là tránh chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, có trong các nguồn thực phẩm khác nhau, chẳng hạn như thịt mỡ và thực phẩm đóng gói.
Tập thể dục thường xuyên
Một lối sống ít vận động làm giảm HDL cholesterol - tăng LDL cholesterol. Tập thể dục cường độ vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần có thể làm giảm tổng lượng cholesterol và huyết áp.
Bỏ thuốc lá, nếu có
Khi một người có cholesterol cao, hút thuốc sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành.
Bỏ thuốc lá có thể làm tăng HDL cholesterol và giảm LDL cholesterol.
Vì khói thuốc cũng có hại, những người không hút thuốc nên tránh tiếp xúc nếu có thể.
Đạt hoặc duy trì cân nặng vừa phải
Thừa cân và béo phì làm tăng LDL cholesterol và giảm HDL cholesterol. Giảm ít nhất 5–10% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện mức cholesterol.
Điều trị cholesterol cao
Các bác sĩ có thể kê một số loại thuốc để giảm cholesterol. CDC liệt kê những loại thuốc sau:
- Statin: Những loại thuốc này làm giảm sản xuất LDL cholesterol của gan và tăng khả năng đào thải chúng.
- Niacin: Vitamin B làm tăng HDL cholesterol và giảm LDL cholesterol.
- Thuốc cô đặc axit mật: Những phân tử này loại bỏ axit mật, giúp giảm cholesterol.
- Thuốc tiêm: Các bác sĩ chủ yếu sử dụng những loại thuốc này cho những người có tình trạng di truyền gây ra mức LDL cholesterol rất cao.
Khi nào cần liên hệ với bác sĩ
Bất kỳ ai có mức cholesterol không nằm trong giới hạn bình thường nên đi khám bác sĩ.
Các lựa chọn điều trị của người bệnh sẽ phụ thuộc vào mức độ cholesterol của họ cao như thế nào và liệu họ có các yếu tố nguy cơ khác gây đau tim hoặc đột quỵ hay không.
CDC báo cáo rằng: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc cho những người có mức LDL cholesterol ít nhất 190 mg/dl không có yếu tố nguy cơ hoặc ít nhất 70 mg/dl có yếu tố nguy cơ.
Tổng kết
Vì không có triệu chứng nên mọi người có thể bị cholesterol cao mà không hề hay biết.
Nguyên nhân phổ biến nhất là do thói quen không lành mạnh, vì vậy các bác sĩ thường khuyên bạn nên thay đổi lối sống. Chúng bao gồm các thực hành như ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên và bỏ hút thuốc.
Các bác sĩ cũng kê đơn thuốc cho một số cá nhân. Một người có cholesterol cao nên đến gặp bác sĩ để có được một kế hoạch điều trị phù hợp.
Xem thêm: