Chỉ 100k mua trọn bộ Lý thuyết Địa lí 10 Chân trời sáng tạo bản word trình bày đẹp mắt (Chỉ 10k cho 1 bài bất kì):
B1: Gửi phí vào tài khoản 0711000255837 - NGUYEN THANH TUYEN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
B2: Nhắn tin tới zalo Vietjack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận giáo án.
Xem thử tài liệu tại đây: Link tài liệu
Lý thuyết Địa lí 10 Bài 31: Tổ chức lãnh thổ công nghiệp, tác động của công nghiệp tới môi trường và định hướng phát triển ngành công nghiệp
A. Lý Thuyết
I. QUAN NIỆM, VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC LÃNH THỔ CÔNG NGHIỆP
- Quan niệm: là hệ thống các mối liên kết không gian của các ngành và sự kết hợp sản xuất trong lãnh thổ trên cơ sở khai thác lợi thế về vị trí địa lí, tài nguyên thiên nhiên, nguồn lao động, thị trường tiêu thụ, thành tựu khoa học - công nghệ,… nhằm đạt hiệu quả cao nhất về kinh tế - xã hội - môi trường và đảm bảo an ninh quốc phòng.
- Vai trò: góp phần sử dụng một cách hợp lí các nguồn lực về vị trí địa lí, tự nhiên, kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, thu hút nguồn lực từ bên ngoài. Góp phần thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở các nước phát triển cũng như thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế.
II. MỘT SỐ HÌNH THỨC TỔ CHỨC LÃNH THỔ CÔNG NGHIỆP
(Hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp = HTTCLTCN)
|
Hình thức |
Vai trò |
Đặc điểm |
|
Điểm công nghiệp |
- Là đơn vị cơ sở cho các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp khác. - Giải quyết việc làm tại địa phương. Đóng góp vào nguồn thu của địa phương. - Góp phần thực hiện công nghiệp hoá tại địa phương. |
- Hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp đơn giản nhất, cơ sở sản xuất công nghiệp nằm trong hoặc gần - xa điểm dân cư. - Phân bố gần nguồn nguyên - nhiên liệu. - Giữa các cơ sở sản xuất công nghiệp ít có mối liên hệ với nhau. |
|
Khu công nghiệp |
- Thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước. - Thúc đẩy chuyển giao công nghệ hiện đại. - Giải quyết việc làm, nâng cao chất lượng nguồn lao động. - Tạo nguồn hàng tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. |
- Ranh giới rõ ràng, không có dân cư sinh sống. - Phân bố thuận lợi cho vận chuyển hàng hoá và liên hệ với bên ngoài. - Tập trung các cơ sở sản xuất công nghiệp, sử dụng chung cơ sở hạ tầng sản xuất; hưởng quy chế riêng, ưu đãi về sử dụng đất, thuế quan; ứng dụng mạnh mẽ thành tựu khoa học - công nghệ vào sản xuất; khả năng hợp tác sản xuất cao. - Có các cơ sở sản xuất công nghiệp nòng cốt và hỗ trợ. - Các hình thức khác: đặc khu kinh tế, khu chế xuất, khu công nghệ cao, công viên khoa học,… |
|
Trung tâm công nghiệp |
- Góp phần định hình hướng chuyên môn hoá cho vùng lãnh thổ và tạo động lực phát triển cho khu vực phụ cận. |
- Là Hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở trình độ cao, gắn với các đô thị vừa và lớn, có vị trí địa lí thuận lợi. - Bao gồm: khu công nghiệp, điểm công nghiệp và cơ sở sản xuất công nghiệp. Có mối liên hệ chặt chẽ với nhau về sản xuất, kĩ thuật, công nghệ. - Gồm nhiều cơ sở sản xuất công nghiệp thuộc nhiều ngành khác nhau, có các cơ sở sản xuất công nghiệp nòng cốt và bổ trợ. |
|
Vùng công nghiệp |
- Thúc đẩy hướng chuyên môn hoá cho vùng lãnh thổ. - Khai thác có hiệu quả các nguồn lực theo lãnh thổ.
|
- Hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp cao nhất. - Không gian rộng lớn, gồm nhiều điểm công nghiệp, khu công nghiệp và trung tâm công nghiệp có mối liên hệ mật thiết với nhau trong sản xuất. - Có các nhân tố tạo vùng tương đồng - Có vài ngành công nghiệp chủ yếu, tạo nên hướng chuyên môn hoá của vùng. |
Khu công nghiệp ở Bình Dương (Việt Nam)
III. TÁC ĐỘNG CỦA CÔNG NGHIỆP TỚI MÔI TRƯỜNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH CÔNG NGHIỆP TRONG TƯƠNG LAI
1. Tác động của công nghiệp tới môi trường
* Tích cực: tạo ra các máy móc, thiết bị sử dụng công nghệ hiện đại để dự báo và khai thác hợp lí nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
* Tiêu cực:
- Ô nhiễm môi trường nước và môi trường không khí.
- Ô nhiễm môi trường do chất thải rắn.
- Ô nhiễm môi trường do sản phẩm công nghiệp sau khi sử dụng.
- Tình trạng cạn kiệt một số nguồn tài nguyên thiên nhiên.
=> Phát triển các nguồn năng lượng tái tạo là cần thiết (năng lượng từ mặt trời, gió, sóng biển, thuỷ triều,...)
Ô nhiễm nguồn nước
2. Định hướng phát triển ngành công nghiệp trong tương lai
- Chuyển dần từ công nghiệp truyền thống sang công nghiệp có hàm lượng kĩ thuật - công nghệ cao.
- Sự phát triển của các cuộc cách mạng công nghiệp tác động mạnh mẽ đến sự liên kết và phát triển công nghiệp theo ngành, theo vùng.
- Hoạt động gắn với sự khai thác hợp lí, có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên.
- Phát triển theo hướng công nghiệp xanh, hạn chế phát thải khí CO2 và các chất độc hại ra môi trường.
Điện mặt trời và điện gió
B. Trắc Nghiệm
Câu 1. Một số hoạt động sản xuất công nghiệp có tác động tiêu cực tới môi trường hiện nay do
A. nhiều công nghệ mới ra đời.
B. tạo ra nhiều máy móc đa dạng.
C. sử dụng công nghiệp hiện đại.
D. sử dụng công nghệ lạc hậu.
Đáp án đúng là: D
Công nghiệp có tác động lớn tới môi trường như tạo ra môi trường mới, góp phần cải thiện chất lượng môi trường. Tuy nhiên, một số hoạt động sản xuất công nghiệp hiện nay do sử dụng công nghệ lạc hậu nên có tác động tiêu cực tới môi trường.
Câu 2. Môi trường không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng là do hoạt động của ngành kinh tế nào sau đây?
A. Công nghiệp.
B. Du lịch.
C. Thương mại.
D. Nông nghiệp.
Đáp án đúng là: A
Trong quá trình sản xuất các hoạt động công nghiệp sẽ đưa vào môi trường các chất thải, làm phá vỡ chu trình cân bằng vật chất của môi trường và gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Câu 3. Điều kiện nào sau đây không phải nhân tố quan trọng để hình thành vùng công nghiệp?
A. Dân cư đông đúc, trình độ lao động cao.
B. Gần các vùng nguyên liệu nông sản.
C. Điều kiện thuận lợi phân bố công nghiệp.
D. Thị trường tiêu thụ sản phẩm rộng lớn.
Đáp án đúng là: B
“Gần vùng nguyên liệu nông sản” là nhân tố để hình thành các điểm công nghiệp, không phải là nhân tố để hình thành vùng công nghiệp.
Câu 4. Các chất thải công nghiệp dạng khí độc hại tới môi trường là
A. CO2, CO, NO, NO2, CH4.
B. các axit hữu cơ, xà phòng.
C. thuỷ tinh, kim loại phế liệu.
D. vỏ chai lọ, hộp nhựa, gạch.
Đáp án đúng là: A
Chất thải công nghiệp có nồng độ chất độc hại cao và tập trung, có ở nhiều dạng:
- Dạng khí: CO2, CO, NO, NO2, CH4, SO2, H2S,...
- Dạng lỏng: các axit hữu cơ, nước, xà phòng, dầu mỡ,...
- Dạng rắn: vỏ chai lọ, hộp nhựa, cao su, thuỷ tinh, kim loại phế liệu, gạch,...
Câu 5. Điểm khác nhau giữa trung tâm công nghiệp và vùng công nghiệp là
A. quy mô diện tích lãnh thổ.
B. mối liên hệ chặt chẽ về sản xuất.
C. các điểm và khu công nghiệp.
D. các xí nghiệp bổ trợ, phục vụ.
Đáp án đúng là: A
Điểm khác nhau giữa trung tâm công nghiệp và vùng công nghiệp là quy mô lãnh thổ. Vùng công nghiệp có lãnh thổ rộng lớn, bao gồm cả các trung tâm công nghiệp bên trong.
Câu 6. Việc sử dụng nhiều năng lượng hóa thạch đã gây nên hậu quả nào sau đây?
A. Băng ở hai cực tan, nhiệt độ tăng lên cao.
B. Ô nhiễm không khí, nước biển dâng cao.
C. Hiệu ứng nhà kính, làm biến đổi khí hậu.
D. Nhiều loài suy giảm, ô nhiễm nước biển.
Đáp án đúng là: C
Việc phát thải khí nhà kính, nhất là do việc đốt cháy năng lượng hóa thạch để tạo ra điện sẽ gây hiệu ứng nhà kính, làm biến đổi khí hậu và dẫn đến nhiều hậu quả khác như băng tan, nước biển dâng, nhiệt độ tăng, nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan,… Vì vậy, cần áp dụng công nghệ cao nhằm tiết kiệm năng lượng, sử dụng năng lượng tái tạo,...
Câu 7. Phát biểu nào sau đây không đúng về một số hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp?
A. Khu công nghiệp tổng hợp có cơ sở sản xuất cho xuất khẩu, tiêu dùng.
B. Khu chế xuất là để bố trí các cơ sở công nghiệp chỉ dành cho xuất khẩu.
C. Trung tâm công nghiệp không có ngành sản xuất theo chuyên môn hóa.
D. Vùng công nghiệp là lãnh thổ sản xuất chuyên môn hóa và cấu trúc rõ.
Đáp án đúng là: C
Một trong những đặc điểm của trung tâm công nghiệp là trong trung tâm công nghiệp gồm nhiều cơ sở sản xuất công nghiệp thuộc nhiều ngành khác nhau, trong đó có các cơ sở sản xuất công nghiệp nòng cốt (đóng vai trò quyết định hướng chuyên môn hóa của trung tâm công nghiệp) và các cơ sở sản xuất công nghiệp bổ trợ -> Nhận định: Trung tâm công nghiệp không có ngành sản xuất theo chuyên môn hóa là không đúng.
Câu 8. Nhận định nào sau đây đúng về đặc điểm của trung tâm công nghiệp?
A. Sản xuất sản phẩm để tiêu thụ trong nước, xuất khẩu.
B. Hình thức cao nhất của tổ chức lãnh thổ công nghiệp.
C. Gồm 1 đến 2 xí nghiệp nằm gần nguồn nguyên liệu.
D. Gắn với đô thị vừa và lớn, có vị trí địa lí thuận lợi.
Đáp án đúng là: D
Các trung tâm công nghiệp là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở trình độ cao, thường gắn với các đô thị vừa và lớn, có vị trí địa lí thuận lợi. Bao gồm các khu công nghiệp, điểm công nghiệp và cơ sở sản xuất công nghiệp. Giữa chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau về sản xuất, kĩ thuật, công nghệ.
Câu 9. Khu công nghiệp tập trung phổ biến ở nhiều nước đang phát triển do
A. đẩy nhanh quá trình hiện đại hóa đất nước.
B. có nguồn lao động dồi dào, chất lượng cao.
C. thúc đẩy đầu tư, tăng cường hợp tác quốc tế.
D. phù hợp với điều kiện lao động, nguồn vốn.
Đáp án đúng là: D
Các nước đang phát triển có nguồn lao động dồi dào nhưng trình độ không cao, nguồn vốn đầu tư vẫn còn hạn chế. Vì vậy, các khu công nghiệp được xây dựng ở đây để phù hợp với điều kiện lao động và nguồn vốn của các nước đang phát triển.
Câu 10. Các hình thức tổ chức công nghiệp hình thành nhằm
A. hạn chế các tác hại của hoạt động sản xuất công nghiệp.
B. sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên, vật chất và lao động.
C. phân bố hợp lí nguồn lao động giữa miền núi và đồng bằng.
D. tiết kiệm diện tích sử dụng đất và nguồn vốn đầu tư.
Đáp án đúng là: B
Các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp được hình thành trên cơ sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên, vật chất và lao động.
Câu 11. Vùng công nghiệp không phải cùng sử dụng
A. cơ sở hạ tầng.
B. nguồn nguyên liệu.
C. hệ thống năng lượng.
D. nguồn lao động.
Đáp án đúng là: B
Một trong những đặc điểm của vùng công nghiệp là có một số nhân tố tạo vùng tương đồng (như cùng sử dụng một hay một số loại tài nguyên; sử dụng nhiều lao động; sử dụng chung hệ thống năng lượng, giao thông vận tải,...).
Câu 12. Đặc điểm của trung tâm công nghiệp là
A. có dịch vụ hỗ trợ công nghiệp.
B. gắn với đô thị vừa và lớn.
C. khu vực có ranh giới rõ ràng.
D. nơi có một đến hai xí nghiệp.
Đáp án đúng là: B
Một trong những đặc điểm của trung tâm công nghiệp là gắn với đô thị, gồm nhiều xí nghiệp, doanh nghiệp, khu công nghiệp tập trung có mối liên hệ chặt chẽ về quy trình công nghệ, hỗ trợ nhau trong sản xuất. Có các xí nghiệp, doanh nghiệp hạt nhân và các xí nghiệp, doanh nghiệp dịch vụ hỗ trợ.
Câu 13. Các chất khí thải từ các cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm môi trường
A. không khí.
B. nước, đất.
C. nguồn nước.
D. đất đai.
Đáp án đúng là: A
Khí thải từ các cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm môi trường không khí. Không những thế, việc phát thải khí nhà kính, nhất là do việc đốt cháy năng lượng hóa thạch để tạo ra điện sẽ gây hiệu ứng nhà kính, làm biến đổi khí hậu. Vì vậy, cần áp dụng công nghệ cao nhằm tiết kiệm năng lượng, sử dụng năng lượng tái tạo,...
Câu 14. Khu vực có các cơ sở công nghiệp chỉ dành cho xuất khẩu được gọi là
A. trung tâm công nghiệp.
B. khu thương mại tự do.
C. điểm công nghiệp.
D. khu chế xuất.
Đáp án đúng là: D
Khu chế xuất là khu công nghiệp đặc biệt chỉ dành cho việc sản xuất, chế biến những sản phẩm để xuất khẩu ra nước ngoài hoặc dành cho các loại doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ liên quan đến hoạt động xuất-nhập khẩu tại khu vực đó.
Câu 15. Điểm nào sau đây không đúng với các xí nghiệp bổ trợ trong trung tâm công nghiệp?
A. Sản xuất các mặt hàng cho xuất khẩu.
B. Sửa chữa các loại máy móc và thiết bị.
C. Cung cấp hàng tiêu dùng cho dân cư.
D. Tiêu thụ sản phẩm, cung cấp nguyên liệu.
Đáp án đúng là: A
Mỗi trung tâm công nghiệp có thể gồm một hoặc một nhóm các xí nghiệp công nghiệp của nhiều ngành khác nhau, trong đó có các xí nghiệp hạt nhân hay nòng cốt. Ngoài ra còn có các xí nghiệp bổ trợ nhằm tiêu thụ sản phẩm, cung cấp nguyên liệu, sửa chữa máy móc, thiết bị, cung cấp hàng tiêu dùng cho dân cư trong trung tâm công nghiệp.
Xem thêm các bài Lý thuyết Địa lí 10 sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Lý thuyết Bài 30: Địa lí các ngành công nghiệp
