Natri clorid (natri clorua hay sodium chloride) 0,9% là dung dịch đẳng trương chứa muối natri clorid (NaCl) trong nước tinh khiết với nồng độ 0,9%. Nước muối sinh lý tương đương các dịch trong cơ thể như máu, nước mắt… Ngoài ra còn có dung dịch natri clorid ưu trương (>0.9% NaCl) được sử dụng rất nhiều trong điều trị.
Hàm lượng và giá thuốc Natri clorid
Natri clorid được bào chế dưới dạng dung dịch tiêm với hàm lượng 250ml
Mỗi 1 chai chứa:
- Natri Clorid 0,9 g.
- Tá dược khác, nước cất pha tiêm vừa đủ 100 ml.
Giá dung dịch tiêm Natri clorid: 150.00 VNĐ/ 1 chai 250ml
Ngoài ra thuốc còn được bào chế dưới dạng và hàm lượng sau:
- Dung dịch, rửa mũi 0,9% (90m, 500ml)
- Thuốc nhỏ mắt 0,9% (10ml)
- Thuốc nhỏ mũi 0,9% (10ml)
- Gel 14,1g
- Thuốc lỏng, dùng bên ngoài 355ml
- Thuốc mỡ, tra mắt 5% (3,5g)
Chỉ định và chống chỉ định Natri clorid
Bổ sung natri clorid và nước trong trường hợp mất nước: Ỉa chảy, sốt cao, sau phẫu thuật…
Chỉ định
- Bổ sung natri clorid và nước trong trường hợp mất nước: Ỉa chảy, sốt cao, sau phẫu thuật, mất máu.
- Phòng và điều trị thiếu hụt natri và clorid do bài niệu quá mức hoặc hạn chế quá mức, phòng co cơ (chuột rút) và mệt lả do ra mồ hôi quá nhiều vì nhiệt độ cao.
Dung dịch tiêm natri clorid nhược trương (0,45%) được dùng chủ yếu làm dung dịch bồi phụ nước và có thể được sử dụng để đánh giá chức năng thận, để điều trị đái tháo đường tăng áp lực thẩm thấu. - Dung dịch natri clorid đẳng trương (0,9%) được dùng rộng rãi để thay thế dịch ngoại bào và trong xử lý nhiễm kiềm chuyển hóa có mất dịch và giảm natri nhẹ và là dịch dùng trong thẩm tách máu, dùng khi bắt đầu và kết thúc truyền máu.
- Dung dịch ưu trương (3%, 5%) dùng cho trường hợp thiếu hụt natri clorid nghiêm trọng cần phục hồi điện giải nhanh (thiếu hụt natri clorid nghiêm trọng có thể xảy ra khi có suy tim hoặc giảm chức năng thận, hoặc trong khi phẫu thuật, hoặc sau khi phẫu thuật). Còn được dùng khi giảm natri và clor huyết do dùng dịch không có natri trong nước và điện giải trị liệu và khi xử lý trường hợp dịch ngoại bào pha loãng quá mức sau khi dùng quá nhiều nước (thụt hoặc truyền dịch tưới rửa nhiều lần vào trong các xoang tĩnh mạch mở khi cắt bỏ tuyến tiền liệt qua niệu đạo).
- Dung dịch tiêm natri clorid 20% được truyền nhỏ giọt qua thành bụng vào trong buồng ối để gây sẩy thai muộn trong 3 tháng giữa của thai kỳ (thai ngoài 16 tuần). Sau khi truyền nhỏ giọt qua thành bụng vào trong buồng ối, dung dịch này với liều được khuyên dùng, sẩy thai thường xảy ra trong vòng 72 giờ ở khoảng 97% người bệnh.
- Thuốc tiêm natri clorid 0,9% cũng được dùng làm dung môi pha tiêm truyền một số thuốc tương hợp.
Chống chỉ định
- Người bệnh trong tình trạng dùng natri và clorid sẽ có hại: Người bệnh bị tăng natri huyết, bị ứ dịch.
- Dung dịch natri clorid 20%: chống chỉ định khi đau đẻ, tử cung tăng trương lực, rối loạn đông máu.
- Dung dịch ưu trương (3%, 5%): Chống chỉ định khi nồng độ điện giải huyết thanh tăng, bình thường hoặc chỉ giảm nhẹ.
Liều lượng và cách sử dụng Natri clorid
Cách dùng
Dùng đường truyền tĩnh mạch.
Quá trình truyền dịch truyền tĩnh mạch Natri Clorid 0,9% B.Braun 250ml phải được thực hiện bởi các nhân viên y tế và phải có sự theo dõi trong suốt quá trình truyền để kịp thời xử lý các tai biến có thể xảy ra.
Liều dùng
Tốc độ truyền và thể tích truyền phụ thuộc vào tuổi, cân nặng, tình trạng lâm sàng của bệnh nhân.
Liều lượng khuyến cáo để điều trị mất nước ngoại bào đẳng trương hoặc thiếu Natri:
- Người lớn: Trong vòng 24 giờ, truyền 500 ml - 3 lít.
- Trẻ sơ sinh và trẻ em: 20-100 ml/24 giờ, tùy vào độ tuổi và khối lượng cơ thể.
Dùng làm dung môi pha loãng các thuốc tiêm khác: 50-250 ml cho mỗi liều pha loãng. Lúc này liều lượng và tốc độ tiêm truyền sẽ được quyết định dựa trên bản chất và chế độ liều của thuốc được pha loãng.
Tác dụng không mong muốn của Natri clorid
- Hầu hết các phản ứng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm do dung dịch nhiễm khuẩn hoặc do kỹ thuật tiêm. Khi dùng các chế phẩm không tinh khiết có thể gây sốt, nhiễm khuẩn ở chỗ tiêm và thoát mạch. Tăng thể tích máu hoặc triệu chứng do quá thừa hoặc thiếu hụt một hoặc nhiều ion trong dung dịch cũng có thể xảy ra.
- Sử dụng không đúng hoặc quá liều dịch truyền Natri Clorid có thể tăng Natri máu. Hiện tượng này có thể xảy ra là do hậu quả của các chứng bệnh đã có từ trước như suy thận, tăng Aldosteron, tổn thương não hoặc của việc truyền quá nhiều Glucose trong nuôi dưỡng bệnh nhân ngoài đường tiêu hóa.
Thông báo cho bác sĩ những tác dụng không mong muốn gặp phải khi sử dụng thuốc.
Lưu ý khi sử dụng Natri clorid
Hết sức thận trọng với người bệnh cao tuổi và sau phẫu thuật.
- Hết sức thận trọng với người bệnh suy tim sung huyết, thừa natri máu hoặc phù.
- Người bệnh suy thận nặng, bệnh gan mạn tính.
- Đang dùng các thuốc corticosteroid hoặc corticotropin.
- Người bệnh cao tuổi và sau phẫu thuật.
- Không được dùng các dung dịch natri clorid có chất bảo quản alcol benzylic để pha thuốc cho trẻ sơ sinh. Đã có nhiều trường hợp tử vong ở trẻ sơ sinh dưới 2,5 kg thể trọng khi dùng các dung dịch natri clorid có chứa 0,9% alcol benzylic để pha thuốc.
- Không dùng thuốc natri clorid 0.9% nhỏ mắt khi mang kính áp tròng do thành phần Benzalkonium clorid có trong công thức là chất bảo quản có thể lắng đọng trong kính áp tròng mềm. Phải bỏ kính ra trước khi nhỏ thuốc và chỉ được mang lại sau khi dùng thuốc 15 phút.
Tương tác thuốc Natri clorid
Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của NaCl hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ đối với những thuốc khác. Tốt nhất là bạn viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa và thực phẩm chức năng) và cho thầy thuốc xem. Không được tự ý dùng dung dịch, ngưng hoặc thay đổi liều lượng mà không có sự cho phép của bác sĩ.
Bảo quản thuốc Natri clorid
Dung dịch này nên được bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm, nóng và ánh sáng trực tiếp. Không đặt tại nơi gần nguồn nước hoặc trong ngăn đá. Mỗi đơn vị đóng gói của natri clorid 0.9% tiêm truyền chỉ dùng một lần.
Nếu là natri clorid 0.9% 500ml hay thuốc nhỏ mắt sử dụng tại nhà, bạn nên bảo quản nơi khô thoáng, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp. Nhớ đóng nắp lọ ngay sau khi dùng, chỉ dùng trong 15 ngày sau khi mở. Giữ sản phẩm tránh xa tầm tay trẻ em và con vật nuôi trong nhà.
Quá liều và xử trí
Quá liều có thể dẫn đến tăng natri huyết, tăng clo huyết, ứ nước, tăng áp lực thẩm thấu huyết thanh và nhiễm toan chuyển hoá.
Nếu xảy ra trường hợp như vậy, phải ngừng ngay việc sử dụng các dịch truyền có chứa Natri và kiểm tra lượng Natri đã đưa vào cơ thể. Rất ít khi gặp trường hợp tăng Natri - máu nặng, khi đó có thể dùng phương pháp thẩm phân máu để loại bớt Natri ra khỏi cơ thể.
Xem thêm: