Video: Đau đầu thường xuyên là biểu hiện của bệnh lý gì?
Đau đầu từng cơn không phổ biến. Nó ảnh hưởng đến khoảng 1/1.000 người. 6/10 trường hợp là nam giới, và hầu hết trong số này là những người hút thuốc. Đau đầu từng cơn thường bắt đầu sau 20 tuổi.
Thông tin nhanh
- Đau đầu từng cơn thường ảnh hưởng đến một bên đầu và vùng xung quanh mắt. Có thể đỏ mắt ở bên đầu bị ảnh hưởng và nghẹt mũi.
- Ở các nước phía bắc, chúng phổ biến hơn vào mùa thu.
- Chúng ảnh hưởng đến khoảng 1/1.000 người và nam giới có nhiều khả năng bị ảnh hưởng hơn.
- Một cơn thường xuất hiện đột ngột, kéo dài khoảng một giờ, sau đó biến mất đột ngột.
- Trong cơn hoặc chu kỳ cơn, đau đầu xảy ra thường xuyên. Trong thời gian thuyên giảm, cơn đau không xảy ra.
Điều trị
Không có phương pháp điều trị dứt điểm đau đầu từng cơn. Tuy nhiên các loại thuốc như: sumatriptan và các phương pháp điều trị khác như liệu pháp oxy, có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn.
Điều trị nhằm mục đích làm giảm một số triệu chứng, rút ngắn thời gian đau đầu và giảm tần suất của chúng.
Thuốc giảm đau không cần kê đơn (OTC - Over-the-counter) như aspirin hoặc ibuprofen thường không có hiệu quả. Bởi vì cơn đau bắt đầu và kết thúc quá nhanh, đến khi thuốc bắt đầu có tác dụng, cơn đau đầu có thể đã biến mất. Thuốc và phương pháp điều trị đau đầu từng cơn nhằm mục đích ngăn chặn chúng hoặc giảm đau nhanh.
Phương pháp điều trị hiệu quả nhanh
Các phương pháp điều trị có thể giúp giảm đau nhanh chóng bao gồm:
- Thở oxy 100%: Hít thở oxy qua mặt nạ với tốc độ 7 đến 10 lít mỗi phút có thể giúp giảm đáng kể trong vòng 15 phút. Không phải lúc nào cũng tiện lợi có bình oxy và bộ điều chỉnh, nhưng một số thiết bị nhỏ cũng có sẵn. Liệu pháp oxy chỉ có thể trì hoãn các triệu chứng thay vì làm giảm bớt.
- Thuốc sumatriptan dạng tiêm (Imitrex): Triptan là một nhóm thuốc có thể điều trị chứng đau nửa đầu. Sumatriptan hoạt động như một chất chủ vận đối với các thụ thể 5-hydroxytryptamine (5-HT). Thuốc có thể điều trị chứng đau nửa đầu và có thể giúp giảm đau đầu từng cơn một cách nhanh chóng.
Zolmitriptan (Zomig) là thuốc xịt mũi nhưng chỉ có tác dụng với một số bệnh nhân. Liều cho người lớn là một mũi tiêm 6mg. Hai lần tiêm cách nhau ít nhất 1 giờ trong vòng 24 giờ.
Những người bị tăng huyết áp không kiểm soát được (huyết áp cao) hoặc bệnh tim thiếu máu cục bộ không nên dùng thuốc này.
- Dihydroergotamine: Đây là một loại thuốc giảm đau hiệu quả đối với một số người. Nó có thể được tiêm tĩnh mạch hoặc hít. Bác sĩ chuyên gia sẽ chỉ định tiêm một liều tĩnh mạch. Dạng hít có hiệu quả nhưng tác dụng kém hơn.
- Octreotide (Sandostatin, Sandostatin LAR): Đây là các chất tổng hợp của somatostatin, một loại hormone của não. Thuốc dùng dưới dạng tiêm. Đây là một phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng đau đầu từng cơn và được coi là an toàn cho những người bị tăng huyết áp hoặc bệnh tim thiếu máu cục bộ.
- Thuốc nhỏ mũi gây tê cục bộ: Lidocain (Xylocaine) là một phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng đau đầu từng cơn.
- Phẫu thuật: Đây có thể là một lựa chọn nếu điều trị bằng thuốc không hiệu quả hoặc nếu người bệnh không thể dung nạp thuốc. Tuy nhiên, hiếm khi lựa chọn phẫu thuật. Phẫu thuật chỉ một lần và thích hợp cho những người bị đau chỉ ở một bên đầu.
Các quy trình phẫu thuật bao gồm:
- Phẫu thuật thông thường: Bác sĩ phẫu thuật cắt một phần của dây thần kinh sinh ba, dây thần kinh này chi phối khu vực phía sau và xung quanh mắt. Có nguy cơ gây hại cho mắt.
- Tiêm Glycerol: Glycerol được tiêm vào các dây thần kinh mặt. Phương pháp điều trị hiệu quả này an toàn hơn các phương pháp phẫu thuật khác.
Các phương pháp điều trị có thể có trong tương lai
Một số phương pháp điều trị mới đang được nghiên cứu.
- Kích thích dây thần kinh chẩm: Một thiết bị nhỏ được cấy vào dây thần kinh chẩm. Nó gửi các xung động qua các điện cực. Nó dung nạp tốt và an toàn khi sử dụng.
- Kích thích não sâu: Điều này sẽ liên quan đến việc cấy một bộ kích thích vào vùng dưới đồi, dường như có liên quan đến thời gian của các cơn đau đầu. Điều này sẽ thay đổi các xung điện trong não.
Các phương pháp điều trị nhắm vào vùng dưới đồi được một số nhà nghiên cứu coi là gần như thành công. Kích thích não sâu đã được mô tả là “lựa chọn hiệu quả nhất hiện nay” đối với những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Tuy nhiên, các nghiên cứu sâu hơn cần tiến hành để xác nhận tính an toàn và hiệu quả của nó.
Thuốc điều trị lâu dài
Thuốc điều trị lâu dài được dùng suốt trong chu kỳ cơn đau. Một số người có thể cần hơn 1 lần thuốc điều trị lâu dài.
- Thuốc chẹn kênh canxi như verapamil (Calan, Verelan): Những thuốc này được dùng trong chu kỳ cơn và sau đó giảm dần, mặc dù một số người có thể cần sử dụng chúng lâu dài. Các tác dụng phụ bao gồm táo bón, buồn nôn, mệt mỏi, sưng mắt cá chân, huyết áp thấp (hạ huyết áp) và chóng mặt. Nếu tăng liều, thì cần theo dõi tim thường xuyên.
- Lithium carbonate ví dụ liti (Lithobid, Eskalith): Được sử dụng để điều trị rối loạn lưỡng cực, nó cũng có hiệu quả trong việc ngăn ngừa đau đầu từng cơn mãn tính. Các tác dụng phụ bao gồm tăng đi tiểu, tiêu chảy và run. Mức độ của các tác dụng phụ thường liên quan đến liều lượng, do vậy bác sĩ có thể thay đổi liều. Xét nghiệm máu thường xuyên để kiểm tra các tổn thương thận.
- Thuốc chống động kinh chẳng hạn như divalproex (Depakote) và topiramate (Topamax), cũng là những phương pháp điều trị lâu dài hiệu quả cho chứng đau đầu từng cơn.
Triệu chứng
Các triệu chứng bao gồm cơn đau dữ dội bắt đầu nhanh chóng, thường không có dấu hiệu báo trước. Đau liên tục hơn là đau nhói. Nó được mô tả là đâm, nhói, nóng và xuyên thấu.
Nó thường bắt đầu xung quanh mắt, và sau đó nó có thể lan ra các phần khác của đầu, bao gồm cả mặt, cổ và vai. Đau có thể xuất hiện ở thái dương hoặc má. Nó cũng đau ở một bên đầu.
Một số triệu chứng có thể có:
- Bồn chồn.
- Đỏ, sưng, chảy nước mắt bên đau.
- Nghẹt mũi, tắc mũi hoặc chảy nước mũi ở bên đau.
- Da nhợt nhạt.
- Đổ mồ hôi mặt.
- Đồng tử nhỏ.
- Sụp mí mắt bên đau.
Cơn đau có thể làm thức giấc vào ban đêm và có thể xảy ra vào cùng một thời điểm mỗi đêm.
Người bệnh có thể phải di chuyển trong các đợt đau, không thể nằm yên trong thời gian dài. Nếu ngồi xuống, nhiều người có thể lắc lư qua lại nhằm xoa dịu cảm giác khó chịu.
Mỗi cơn có thể kéo dài từ 15 phút đến vài giờ, nhưng thường không quá một giờ. Một đến ba cơn có thể xảy ra mỗi ngày. Sau khi hết cơn sẽ hết đau nhưng người bệnh có thể cảm thấy rất mệt mỏi.
Nguyên nhân
Không có nguyên nhân chính xác gây đau đầu từng cơn.
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trong khởi phát cơn thì vùng dưới đồi (một khu vực của não kiểm soát nhiệt độ cơ thể, đói và khát) hoạt động nhiều hơn.
Có thể vùng não này tiết ra các chất hóa học khiến mạch máu giãn nở, dẫn đến lưu lượng máu lên não nhiều hơn. Điều này có thể gây ra đau đầu.
Tại sao lại xuất hiện cơ chế như vậy. Rượu, tăng nhiệt độ đột ngột hoặc tập thể dục trong thời tiết nóng có thể khởi phát cơn.
Tính chất chu kỳ của đau đầu từng cơn cho thấy chúng có thể liên kết với đồng hồ sinh học nằm ở vùng dưới đồi.
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người bị đau đầu từng cơn thường có mức melatonin và cortisol bất thường trong cơn.
Ngoài rượu, đau đầu từng cơn không liên quan đến việc tiêu thụ bất kỳ loại thực phẩm nào và cũng không liên quan đến căng thẳng tinh thần hoặc lo lắng. Rượu chỉ hoạt động như một chất kích thích nếu đang ở giữa chu kỳ cơn.
Có thể có mối liên hệ giữa đau đầu từng cơn và một số loại thuốc, ví dụ như nitroglycerin (thuốc được sử dụng để điều trị bệnh tim).
Ở các nước phía bắc, các cơn có xu hướng thường xuyên hơn vào mùa thu và mùa xuân. Sự thay đổi nhiệt độ quá cao có thể gây ra cơn đột ngột. Sự thay đổi nhiệt độ môi trường thường liên quan đến sự gia tăng nhanh chóng của nhiệt độ cơ thể.
Điều trị tự nhiên
Nguyên nhân của chứng đau đầu từng cơn vẫn chưa rõ ràng, nên không có biện pháp lối sống nào được chứng minh để ngăn ngừa.
Những điều sau có thể giúp giảm nguy cơ đau đầu:
- Tránh rượu: Vào những thời điểm đau đầu, kiêng rượu có thể giúp giảm số lần đau đầu.
- Tránh một số loại thuốc: nitroglycerin dạng hít làm cho các mạch máu giãn ra hoặc mở rộng và có liên quan đến các cơn đau đầu.
- Tránh tập thể dục trong thời tiết nóng: Điều này có thể gây ra đau đầu từng cụm.
- Duy trì nhiệt độ cơ thể đều đặn: Nhiệt độ cơ thể tăng đột ngột có thể gây đau đầu ở những người dễ mắc bệnh.
- Bỏ hoặc tránh hút thuốc: Một tỉ lệ cao đáng kể những người bị đau đầu cụm là những người hút thuốc, so với phần còn lại của dân số. Mặc dù chưa được chứng minh, nhưng bỏ thuốc lá có thể hữu ích.
- Duy trì thói quen ngủ đều đặn: Đau đầu từng cơn có liên quan đến những thay đổi thói quen ngủ.
Từ 10 đến 20% những người đau đầu từng cơn không đáp ứng với điều trị thông thường.
Họ có thể giảm đau bằng:
- Melatonin có thể giúp điều trị các cơn xảy ra vào ban đêm.
- Capsaicin được bôi bên trong mũi, có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất của cơn đau đầu.
Tuy nhiên, các nghiên cứu đã không cho thấy hiệu quả của chúng.
Đau đầu từng cơn có thể gây gián đoạn thói quen hàng ngày, và điều này có thể dẫn đến căng thẳng và trầm cảm.
Tư vấn điều trị có thể giúp đối phó với từng giai đoạn của bệnh.
Phân biệt đau đầu từng cơn hoặc đau nửa đầu?
Đau đầu từng cơn và đau nửa đầu đều là những loại đau đầu nghiêm trọng, nhưng chúng khác nhau và phương pháp điều trị cũng khác nhau.
Trước khi bị đau nửa đầu, một người thường sẽ có các triệu chứng liệt thần kinh khu trú hoặc rối loạn thị giác, bao gồm thấy đèn nhấp nháy hoặc đường ngoằn ngoèo. Cơn đau nửa đầu có thể kéo dài đến 72 giờ và nó thường có triệu chứng buồn nôn, nôn và nhạy cảm với ánh sáng.
Đau đầu từng cơn bắt đầu và kết thúc đột ngột và kéo dài trong thời gian ngắn hơn. Nó thường có biểu hiện nghẹt mũi, chảy nước mắt và chảy nước mũi. Nó thường chỉ ảnh hưởng đến một bên của đầu, và chảy nước mắt ở cùng một bên.
Một người bị đau nửa đầu thường nằm xuống khi có cơn, nhưng những người bị đau đầu từng cơn thì nằm xuống làm cơn đau trầm trọng hơn.
Thời gian
Một chu kỳ cơn thường kéo dài từ 1 đến 12 tuần. Chúng thường bắt đầu vào những theo mùa, đặc biệt là vào mùa xuân hoặc mùa thu.
- Đau đầu từng cơn chu kỳ: Một loạt các cơn nhức đầu thường kéo dài từ 1 tuần đến 3 tháng (mặc dù trong một số trường hợp hiếm hoi, chúng có thể kéo dài đến một năm), sau đó thường là 6 đến 12 tháng thuyên giảm, không đau. Sau đó, lặp lại chu kỳ như vậy.
- Đau đầu từng cơn mãn tính: Giai đoạn từng cơn có thể kéo dài trong vài tháng, một năm hoặc lâu hơn. Thời gian thuyên giảm ngắn, có thể kéo dài một tháng.
Một chu kỳ cơn có thể bao gồm:
- Xuất hiện hàng ngày, với các triệu chứng xuất hiện nhiều lần mỗi ngày.
- Một cơn kéo dài từ 15 phút đến 3 giờ.
- Các cơn xảy ra vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
- Các cơn có nhiều khả năng xảy ra vào ban đêm.
Các yếu tố nguy cơ
Các yếu tố nguy cơ gây đau đầu từng cơn bao gồm:
- Giới tính: Khoảng 6% những người bị chứng đau đầu này là nam giới.
- Tuổi: Hầu hết các cơn đau đầu cơn bắt đầu sau 20 tuổi.
- Dân tộc: Đau đầu từng cơn phổ biến gấp đôi ở những người có tổ tiên gốc Phi.
- Hút thuốc: Hầu hết đàn ông bị đau đầu từng cơn là những người hút thuốc.
- Uống rượu: Rượu dường như là yếu tố kích hoạt chính trong chu kỳ cơn, nhưng không tác động trong thời gian thuyên giảm.
- Di truyền: Nếu một thành viên trong gia đình bị đau đầu từng cơn thì khả năng mắc bệnh sẽ cao hơn.
Bất cứ ai thường xuyên bị đau đầu nên đi khám. Điều trị thường có thể làm giảm các triệu chứng và có thể cần phải loại trừ mọi nguyên nhân tiềm ẩn có thể xảy ra.
Xem thêm :