Khi siêu âm thai, bác sĩ sử dụng một đầu dò bằng nhựa để truyền đi sóng âm có tần số cao qua tử cung của thai phụ. Những sóng âm này gửi tín hiệu trở lại máy và được chuyển đổi sang dạng dữ liệu bằng hình ảnh, qua đó giúp bác sĩ thấy được hình ảnh và ghi được các thông số về em bé.
Video: Những mốc siêu âm thai quan trọng
Siêu âm thai có thể cung cấp cho bác sĩ nhiều thông tin có giá trị, ví dụ, bác sĩ có thể theo dõi sự phát triển của thai nhi, phát hiện bất thường, dự đoán ngày sinh, xác định xem thai phụ có đang mang đa thai hay không, cho biết vị trí của nhau thai và cho biết giới tính của em bé.
Siêu âm mang thai sớm (6-8 tuần)
Hình ảnh siêu âm thai sớm. Nguồn: RadiopediaLần siêu âm đầu tiên của thai phụ, còn được gọi là siêu âm thai sớm. Siêu âm lần đầu nên được bắt đầu khi tuổi thai từ 6 đến 8 tuần (tuổi thai được tính từ mốc ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng). Nhưng không phải mọi phụ nữ đều sẽ được siêu âm thai vào thời điểm này. Một số bác sĩ sản phụ khoa chỉ chỉ định siêu âm thai sớm đối với một số tình trạng mang thai có nguy cơ cao như chảy máu âm đạo, đau bụng và tiền sử dị tật bẩm sinh hoặc sẩy thai.
Siêu âm thai sớm có thể được thực hiện qua đường âm đạo để các bác sĩ có được hình ảnh rõ ràng hơn về bào thai. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ đặt một đầu dò kích thước mỏng giống như cây đũa vào âm đạo của thai phụ, đầu dò sẽ phát đi các tín hiệu sóng âm tần số cao qua tử cung. Các sóng âm dội lại từ thai nhi và gửi tín hiệu trở lại, được thiết bị chuyển đổi thành dạng hình ảnh đen trắng, từ đó ghi lại hình ảnh về em bé.
Khi thai được sáu tuần, bác sĩ có thể nghe được nhịp tim của em bé. Bác sĩ cũng sẽ dự đoán ngày sinh của thai phụ, lên kế hoạch khám thai và các mốc theo dõi quan trọng. Bác sĩ siêu âm tại thời điểm 6 đến 8 tuần sẽ xác định số lượng thai trong tử cung và xác định thai đã vào trong buồng tử cung chưa.
Siêu âm thai theo hẹn khi thai từ 10-13 tuần
Hình ảnh thai qua siêu âm tuần thứ 13. Nguồn: ResearchGateNhững người bỏ qua siêu âm từ 6 đến 8 tuần sẽ có lịch siêu âm vào khoảng tuần 10 đến 13 của thai kỳ. Siêu âm lần này sẽ giúp xác định các thông tin quan trọng như: ngày dự sinh, số đo chiều dài của thai (xác định từ đỉnh đầu tới chân), số lượng thai trong tử cung và tim thai.
Siêu âm độ mờ da gáy khi 14-20 tuần
Hình: Siêu âm độ mờ da gáy (NT). Nguồn: The Fetal Medicine FoundationJoanne Stone, MD, giáo sư sản phụ khoa và sức khỏe sinh sản tại Mount Sinai, Đại học Y New York cho biết khi tuổi thai từ 14 đến 20 tuần, bạn cũng nên siêu âm độ mờ da gáy (NT) để kiểm tra hội chứng Down, dị tật tim hoặc các bất thường nhiễm sắc thể khác. Đối với phụ nữ từ 35 tuổi trở lên hoặc có tiền sử gia đình mắc một số dị tật bẩm sinh hoặc xét nghiệm sàng lọc gợi ý có bất thường, thì nên siêu âm độ mờ da gáy và các làm xét nghiệm chuyên sâu.
Trong siêu âm độ mờ da gáy, bác sĩ sẽ sử dụng sóng siêu âm để đo độ dày da ở sau gáy của em bé (kèm với định lượng nội tiết tố và protein bằng xét nghiệm máu). Khoảng trống âm (bản chất là lớp dịch) ở dưới da gáy dày hơn gợi ý nguy cơ cao thai nhi bị mắc các dị tật bẩm sinh như hội chứng Down và bất thường 3 nhiễm sắc thể 18
Siêu âm thai từ 18-20 tuần
Hình: Siêu âm thai từ 18 đến 20 tuần. Nguồn: HealthlineLần siêu âm thai chi tiết này để đánh giá hình thể giải phẫu của em bé, diễn ra từ tuần 18 đến 20 trong ba tháng giữa thai kỳ. Mỗi lần siêu âm thai kéo dài từ 20 đến 45 phút đối với một thai, và lâu hơn đối với đa thai. Đây là lần kiểm tra kỹ lưỡng nhất trong cả thai kỳ.
Trong quá trình siêu âm đánh giá hình thể giải phẫu của thai, bác sĩ sẽ kiểm tra tim thai và tìm kiếm những bất thường trong não, tim, thận và gan của bé, BS Jane Chueh, giám đốc chẩn đoán và điều trị trước khi sinh tại Bệnh viện nhi Lucile Stanford, Palo Alto, California cho biết. Họ sẽ đếm ngón tay và ngón chân của con, kiểm tra dị tật bẩm sinh, kiểm tra nhau thai và đo mức nước ối. Và bác sĩ có thể sẽ xác định được giới tính của con với độ chính xác lên đến 95%. (Nếu bạn không muốn biết giới tính của con mình, hãy cho họ biết trước.)
Siêu âm thai trong ba tháng cuối thai kỳ
Nhiều bậc cha mẹ sắp sinh không cần siêu âm trong ba tháng cuối thai kỳ. Nhưng đối với trường hợp thai kỳ có nguy cơ cao (ví dụ: sản phụ huyết áp cao, chảy máu, thiểu ối, tiền sử sinh non hoặc trên 35 tuổi) thì nên đi siêu âm thai độ phân giải thấp tại phòng khám, Tiến sĩ Chueh cho biết. Bạn cũng nên siêu âm thai thời điểm này nếu có tình trạng rau tiền đạo (bánh rau che lấp một phần hoặc hoàn toàn cổ tử cung) ở lần siêu âm 20 tuần.
Siêu âm Doppler
Siêu âm thông thường sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh; siêu âm Doppler sẽ phát đi và thu lại các sóng âm tần số cao vào các tế bào hồng cầu đang di chuyển trong lòng mạch để đo lưu lượng máu và huyết áp. Siêu âm Dopler giúp xác định xem tình tạng cấp máu nuôi dưỡng thai nhi có tốt không.
Siêu âm thai khác
Bác sĩ sản khoa cũng có thể chỉ định các xét nghiệm thăm dò khác kèm với siêu âm thai. Các xét nghiệm như sinh thiết gai nhau (CVS) hoặc chọc ối đối với trường hợp thai kỳ nguy cơ cao. Siêu âm tim thai cũng cho biết nhịp tim của em bé và phát hiện các bất thường về hệ tim mạch.
Nên siêu âm thai bao nhiêu lần thì an toàn?
Siêu âm được coi là an toàn cho cả mẹ và thai nhi khi nó được sử dụng cho mục đích y tế. Mặc dù siêu âm không có tia bức xạ, nhưng bạn chỉ nên siêu âm bởi các bác sĩ sản khoa và các chuyên gia được đào tạo có thể giải thích các kết quả một cách chính xác.
Một số cơ sở y tế hiện cung cấp siêu âm 3D (chất lượng cao và sống động như thật) và 4D (hình ảnh chuyển động), có thể giúp bác sĩ phát hiện một số bất thường và dị tật bẩm sinh của thai nhi. Thực tế, có một số studio cũng đưa ra dịch vụ chụp ảnh chân dung thai nhi ở những nơi như trung tâm thương mại nhằm mục đích chụp ảnh lưu niệm cho mẹ, được thực hiện bởi những người không phải chuyên gia y tế. BS sản khoa Michele Hakakha, Beverly Hills, Hoa Kỳ, tác giả của cuốn sách: “Kỳ vọng 411: Hướng dẫn của người trong cuộc về việc mang thai và sinh con” khuyến cáo rằng không nên làm siêu âm thai "lưu niệm" như vậy vì người không được đào tạo về y tế có thể đưa ra thông tin không chính xác.
Thêm vào đó, mặc dù siêu âm an toàn trong các cơ sở y tế, chúng có thể làm nóng các mô hoặc tạo bọt trong mô (cavitation) trong quá trình sử dụng. Các chuyên gia không chắc chắn về tác động lâu dài này khi siêu âm được tiến hành bởi người không được đào tạo và không nhằm mục đích y tế. Cục quản lý chất lượng thuốc và thực phẩm (FDA) Hoa Kỳ khuyến cáo vào tháng 12 năm 2014: "Siêu âm thai chỉ nên được thực hiện khi có nhu cầu y tế, có chỉ định của bác sĩ và được thực hiện bởi các chuyên gia được đào tạo".
Chi phí siêu âm thai bao nhiêu?
Siêu âm thai có thể có giá hàng trăm nghìn đồng (thường từ 100000 đến 500000 đồng hoặc hơn), tùy thuộc vào loại hình siêu âm, đơn giá của cơ sở khám chữa bệnh, và chuyên gia siêu âm. Trong bệnh viện công, bảo hiểm y tế sẽ chi trả chi phí siêu âm (ít nhất là một phần) nếu nó phù hợp với quy định chi trả khám chữa bệnh theo bảo hiểm y tế.
Xem thêm: