HGH, còn được gọi là somatotropin hoặc hormon tăng trưởng (GH) có vai trò quan trọng trong cơ thể. Hormon tăng trưởng người được tuyến yên sản xuất và giải phóng vào máu. Trạng thái căng thẳng, tập thể dục, nhu cầu dinh dưỡng, giấc ngủ và nồng độ hormon tăng trưởng điều hòa sự sản xuất hormon tăng trưởng của tuyến yên.
Hormon tăng trưởng người có vai trò rất quan trọng đối với sự phát tiển của trẻ em và thanh thiếu niên. Sản xuất thiếu hormon tăng trưởng người có thể dẫn đến chứng thiếu hormon tăng trưởng (GHD). Tình trạng này gây làm chậm tốc độ tăng trưởng và giảm sự phát triển của xương mặt.
Tương tự, sản xuất thừa hormon tăng trưởng gây ra là bệnh to viễn cực. Tình trạng bệnh lý này có một số dấu hiệu và triệu chứng, nổi bật nhất là bàn tay và bàn chân lớn.
Bài viết này giúp khám phá những lợi ích của hormon tăng trưởng người, cũng như những rủi ro khi dùng chúng. Đồng thời, xem xét một số cách để cơ thể tăng sản xuất hormon tăng trưởng một cách tự nhiên.
Lợi ích của hormon tăng trưởng người
Hormon tăng trưởng có những lợi ích sau:
Giảm cân
Hormon tăng trưởng kích thích sự phân giải lipid, đây là quá trình phân hủy các axit béo trong mô mỡ. Từ đó giúp cơ thể giảm cân.
Một nghiên cứu cũ hơn cho thấy điều trị hormon tăng trưởng giúp giảm lượng mỡ cơ thể trên những người béo phì và thiếu hụt hormone tăng trưởng. Kết quả một nghiên cứu năm 2015 cũng ủng hộ điều này, chỉ ra việc dùng hormon giải phóng hormon tăng trưởng (GHRH – dùng hormon này sẽ kích thích tuyến yên giải phóng hormon tăng trưởng) có thể mang lại lợi cho những người bị béo phì.
Tăng khối lượng cơ
Nghiên cứu chỉ ra hormon tăng trưởng có thể nâng cao hiệu suất cơ bắp trong thể thao và nâng cao chức năng cơ người lớn tuổi. Hormon tăng trưởng giúp làm tăng khối cơ và sức mạnh cơ thông qua các hiệu ứng đồng hóa, có cơ chế tương tự như các steroid đồng hóa.
Tuy nhiên, cần lưu ý là Cơ quan chống sử dụng chất kích thích thể thao thế giới xem hormon như một chất kích thích trong thể thao. Họ cấm sử dụng nó hormon làm tăng khả năng hoạt động thể thao của vận động viên.
Học tập và trí nhớ
Các bằng chứng cho thấy hormon tăng trưởng đóng một vai trò trong việc cải thiện chức năng nhận thức. Một nghiên cứu năm 2013 chỉ ra hormon tăng trưởng tương tác với những thụ thể đặc hiệu của nó trong hệ thần kinh trung ương, từ đó giúp cải thiện trí nhớ và khả năng học tập.
Giúp chữa lành vết thương
Một nghiên cứu cũ chỉ ra hormon giải phóng GH (GHRH) có thể được sử dụng trên lâm sàng để điều trị các vết thương ngoài da do chấn thương, phẫu thuật hoặc do căn nguyên bệnh lý. Đặc biệt, có nghiên cứu cho thấy hormon tăng trưởng có thể giúp chữa lành vết thương bỏng và được dụng trong quá trình phục hồi chức năng ở bệnh nhân.
Cải thiện sức khỏe xương
Một nghiên cứu kéo dài 10 năm được tiến hành trên 80 phụ nữ trong độ tuổi từ 50-70 cho thấy điều trị hormon tăng trưởng có lợi cho sức khỏe xương và chữa lành gãy xương ở phụ nữ sau mãn kinh.
Những rủi ro khi dùng hormon tăng trưởng
Hiện tại, Cơ quan quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA) chỉ chấp thuận việc sử dụng hormon tăng trưởng để điều trị cho các tình trạng cụ thể, chẳng hạn như chứng thiếu hormon tăng trưởng. Nó chỉ được bán cho bệnh nhân có đơn thuốc.
Một số vận động viên sử dụng hormon tăng trưởng không theo đơn để cải thiện thành tích, tuy nhiên điều này có nguy cơ sử dụng quá liều hoặc dùng sai liều lượng.
Sử dụng hormon tăng trưởng dài hạn có thể dẫn đến chứng to viễn cực. Điều này có thể dẫn đến một số biến chứng sau:
- Không dung nạp glucose và bệnh tiểu đường type 2
- Sưng, đau khớp và viêm khớp
- Tăng huyết áp
- Chứng ngưng thở lúc ngủ
- Suy tim
- Tăng nguy cơ ung thư
- Tăng tỷ lệ tử vong khi mắc bệnh
Ngoài những biến chứng trên, một số biến chứng của liệu pháp thay thế hormon do sử dụng hormon GH quá mức bao gồm:
- Đau cơ
- Dị cảm
- Cơ thể giữ nước
- Hội chứng ống cổ tay
Vì phải dùng hormon tăng trưởng người qua đường tiêm, tại chỗ tiêm có nguy cơ xuất hiện cục máu đông, dùng sai liều và có phản ứng dị ứng. Mọi người chỉ nên sử dụng hormon tăng trưởng dưới sự giám sát của bác sĩ.
Các cách tự nhiên giúp cơ thể tăng tạo hormon tăng trưởng
Tuyến yên sản xuất hormon tăng trưởng và giải phóng nó vào theo từng đợt. Nồng độ hormon tăng trưởng trong máu tăng và giảm thường xuyên. Có thể kích thích tuyến yên tăng tạo hormon tăng trưởng một cách tự nhiên bằng cách:
Giảm lượng mỡ trong cơ thể
Một báo cáo năm 2020 chỉ ra rằng quá nhiều chất béo trong cơ thể, bao gồm cả chất béo nội tạng và trung tâm, có liên quan đến việc tuyến yên giảm sản xuất hormon tăng trưởng. Điều này phù hợp nội dung với một nghiên cứu năm 2015, nói rằng chất béo nội tạng tăng lên có liên quan đến nồng độ hormon tăng trưởng thấp.
Điều này cho thấy rằng bằng cách giảm lượng mỡ trong cơ thể, cơ thể có thể tăng tiết hormon tăng trưởng tự nhiên.
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục là một tác nhân kích thích giải phóng hormon tăng trưởng mạnh mẽ. Một nghiên cứu năm 2015 chỉ ra việc tập thể dục thường xuyên, chẳng hạn như sử dụng tạ tự do và máy tập thể hình giúp cơ thể tăng tiết hormon tăng trưởng và một loại hormone khác được gọi là yếu tố tăng trưởng giống insulin-1.
Các vận động viên có thể thử dùng cả hai loại hormon này do đặc điểm tăng quá trình đồng hóa giúp tăng cường khả năng hoạt động thể chất.
Nhịn ăn gián đoạn
Một đánh giá hệ thống năm 2013 (Nguồn đáng tin cậy) chỉ ra nhịn ăn gián đoạn có khả năng làm tăng đáng kể nồng độ hGH. Điều này có thể là do hoạt động của hGH góp phần vào quá trình phân hủy chất béo, chất béo là nguồn có khả năng cung cấp năng lượng cho cơ thể sử dụng khi nhịn ăn.
Giảm lượng đường đưa vào cơ thể
Việc giảm lượng đường đưa vào cơ thể cũng có khả năng làm tăng nồng độ hGH.
Tuyến tụy tiết ra insulin để đáp ứng với khi cơ thể sử dụng đường hoặc các loại carbohydrat khác. Nghiên cứu cho thấy insulin có thể điều khiển sự bài tiết GH. Insulin tăng liên tục có thể ức chế sự giải phóng hGH, làm giảm nồng độ hGH trong cơ thể.
Một nghiên cứu năm 2020 cũng cho thấy insulin và GH có tác dụng ngược nhau trong quá trình điều hòa chuyển hóa glucose và chất béo. Trường hợp bệnh nhân béo phì, nồng độ insulin cao và GH thấp, mất cân bằng nội tiết tố này sẽ thúc đẩy sự tích tụ chất béo hơn nữa, lại làm giảm bài tiết hGH.
Điều này gợi ý giảm lượng đường đưa vào cơ thể sẽ làm giảm nhu cầu insulin, có khả năng làm tăng lượng hGH.
Thực phẩm chức năng
Mọi người cũng có thể sử dụng thực phẩm chức năng để tăng lượng hGH trong cơ thể.
Các axit amin arginine và glutamine có vai trò trong quá trình giải phóng hGH. Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy rằng việc uống các thực phẩm chức năng bổ sung các axit amin làm tăng đáng kể nồng độ hGH ở người lớn khỏe mạnh. Do đó, thực phẩm chức năng bổ sung arginine và glutamine có thể giúp tăng lượng hGH.
Nghiên cứu cũ hơn chỉ ra rằng melatonin có khả năng kích thích giải phóng GH. Melatonin là hormon do tuyến tùng tiết ra. Vào ban đêm, tuyến tùng giải phóng lượng melatonin cao hơn và báo hiệu nhu cầu ngủ.
Tuy nhiên, người bệnh nên hỏi bác sĩ của họ trước khi bổ sung thực phẩm chức năng hoặc thay đổi đáng kể chế độ ăn uống của họ.
Ngủ
Nghiên cứu chỉ ra trong khi ngủ, do ảnh hưởng của melatonin, nồng độ hGH trong cơ thể tăng (Nguồn đáng tin cậy). Duy trì một chu kỳ ngủ đều đặn là rất quan trọng để tăng nồng độ HGH một cách tự nhiên.
Bằng chứng cũng chỉ ra rằng rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là thiếu ngủ, thường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh béo phì, tiểu đường và không đáp ứng với insulin, có thể làm giảm lượng hGH của cơ thể.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) (Nguồn đáng tin cậy) khuyên bạn nên tập thể dục vào ban ngày để kích thích ngủ ngon vào ban đêm. Vì cả giấc ngủ và tập thể thao đều có thể giúp tăng hGH một cách tự nhiên, mọi người nên cố gắng rèn luyện để có thói quen tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc, từ đó tăng lượng hGH trong cơ thể.
Tổng kết
HGH là hormon do tuyến yên của cơ thể bài tiết. Nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình tăng trưởng, trao đổi chất và phát triển khối cơ của cơ thể. Các lợi ích khác của hormon bao gồm: cải thiện trí nhớ và khả năng học tập, tăng cường sức khỏe xương và chữa lành vết thương.
Ngủ đủ giấc, tập thể dục và ăn chế độ ăn hợp lý có khả năng giúp cơ thể tăng sản xuất hGH. Tuy nhiên, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ của họ trước khi thực hiện những thay đổi đáng kể đối với thể chất hoặc thói quen ăn uống của họ.
Ngoài ra, việc sử dụng bất hợp pháp hGH có khả năng mang lại các rủi ro. Khuyến cáo đưa ra yêu cầu mọi người chỉ sử dụng hGH theo đơn thuốc để điều trị một số bệnh lý nhất định và không sử dụng cho các mục đích khác khác.
Xem thêm :
- Tiêm hormone tăng trưởng để làm gì?
- Vai trò của hormon tăng trưởng trong 'điều trị loãng xương ở phụ nữ mãn kinh'
- Dùng hormone tăng trưởng ở trẻ em làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường
- Hormone tăng trưởng (GH) có tác dụng giảm đau trong bệnh đau cơ xơ hóa
- Thuốc kích thích tiết hormon tăng trưởng GH ở người cao tuổi