Bài tập về quá trình hình thành loài (tiếp theo)

Kiến thức cần nhớ

HÌNH THÀNH LOÀI CÙNG KHU VỰC ĐỊA LÍ

1. Hình thành loài bằng cách li tập tính và cách li sinh thái

a. Hình thành loài bằng cách li tập tính

+ Các cá thể của 1 quần thể do đột biến có được kiểu gen nhất định làm thay đổi một số đặc điểm liên quan tới tập tính giao phối thì những cá thể đó có xu hướng giao phối với nhau tạo nên quần thể cách li với quần thể gốc.

+ Lâu dần do giao phối không ngẫu nhiên và các NTTH tác động dẫn đến cách li sinh sản và dần sẽ hình thành loài mới.

b. Hình thành loài bằng cách li sinh thái

- Kết luận:

+ Hai quần thể cùng một loài sống trong một khu vực địa lí nhưng ở 2 ổ sinh thái khác nhau thì lâu dần các nhân tố tiến hóa tác động làm phân hóa vón gen của 2 quần thể đến một lúc nào đó làm xuất hiện sự cách li sinh sản thì loài mới hình thành.

+ Hình thành loài bằng cách lí sinh thái thường xảy ra đối với các loài động vật ít di chuyển

2. Hình thành loài bằng con đường lai xa

- Lai xa là phép lai giữa 2 cá thể thuộc 2 loài khác nhau, hầu hết cho con lai bất thụ.

- Tuy nhiên trong trường hợp cây sinh sản vô tính lại có thể hình thành loài mới bằng lai xa.

- Đa bội hóa hay còn gọi là song nhị bội là trường hợp con lai khác loài được đột biến làm nhân đôi toàn bộ bộ NST.

- Loài mới được hình thành nhờ lai xa kèm đa bội hóa có bộ NST lưỡng bội của cả loài bố và mẹ nên chúng giảm phân bình thường và hoàn toàn hữu thụ.

Các dạng bài tập

Câu 1: Hai loài cá rất giống nhau cùng sống trong một hồ nước chỉ khác nhau về màu sắc, một loài màu đỏ, một loài màu xám, mặc dù sống chung trong một khu vực nhưng chúng luôn chỉ giao phối với những cá thể cùng màu với mình. Người ta cho rằng hai loài này đã được tiến hóa từ một loài ban đầu theo cách...?

1. Cách li tập tính
2. Cách li sinh thái
3. Cách li địa lí
4. Lai xa và đa bội hóa

Đáp án:

Đây là ví dụ về hình thành loài mới bằng cách li tập tính.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 2: Hai loài chim rất giống nhau cùng sống trong một khu rừng nhưng khác nhau tập tính sinh sản, con đực của hai loài có vũ điệu tán tỉnh con cái khác nhau. Người ta cho rằng hai loài này đã được tiến hóa từ một loài ban đầu theo cách...?  

1. Cách li sinh thái
2. Cách li tập tính
3. Cách li địa lí
4. Lai xa và đa bội hóa

Đáp án:

Đây là ví dụ về hình thành loài mới bằng cách li tập tính.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 3: Hai loài khác nhau được hình thành từ một loài ban đầu bằng cách li tập tính sẽ có đặc điểm nào khác nhau?

1. Tập tính
2. Ổ sinh thái
3. Hình thái
4. Khu phân bố

Đáp án:

Hai loài hình thành bằng cách li tập tính sẽ khác nhau về tập tính.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 4: Hai loài khác nhau được hình thành từ một loài ban đầu bằng cách li tập tính sẽ có đặc điểm khác nhau đầu tiên là?

1. Ổ sinh thái
2. Tập tính
3. Hình thái
4. Khu phân bố

Đáp án:

Hai loài khác nhau được hình thành từ một loài ban đầu bằng cách li tập tính sẽ có đặc điểm khác nhau đầu tiên là về tập tính.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 5: Một loài có quần thể phân bố rải rác từ chân núi lên đỉnh núi, lâu dần đã hình thành nên hai loài khác nhau và cách li sinh sản với nhau. Hai loài này đã được hình thành bằng?

1. Cách li tập tính
2. Cách li sinh thái
3. Cách li địa lí
4. Lai xa và đa bội hóa

Đáp án:

Đây là ví dụ về hình thành loài mới bằng cách li sinh thái.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 6: Một loài mao lương ban đầu đã hình thành nên hai loài khác nhau, một loài sống ở bãi bồi sông, một loài sống ở phía trong bờ sông, chúng cách li sinh sản với nhau. Hai loài này đã được hình thành bằng con đường?

1. Cách li địa lí
2. Cách li tập tính
3. Cách li sinh thái
4. Lai xa và đa bội hóa

Đáp án:

Đây là ví dụ về hình thành loài mới bằng cách li sinh thái.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 7: Cho các đặc điểm: 

1. Diễn ra trong một thời gian dài. 

2. Hình thành loài mới một cách nhanh chóng. 

3. Trải qua các dạng trung gian chuyển tiếp. 

4. Thường xảy ra ở các loài thực vật. 

5. Có sự tác động của các yếu tố ngẫu nhiên, giao phối không ngẫu nhiên và các nhân tố tiến hóa khác. 

Những đặc điểm về sự hình thành loài bằng cách li sinh thái là:

1. (1), (3), (4).
2. (1), (3), (5).
3. (2), (3), (5).
4. (2), (3), (4).

Đáp án:

Các đặc điểm về sự hình thành loài bằng cách ly sinh thái là: (1),(3),(5)

Ý (2) sai vì hình thành loài một cách từ từ, ý (4) sai, vì thường xảy ra ở cả thực vật và động vật ít di chuyển

Đáp án cần chọn là: B

Câu 8: Cho các đặc điểm: 

1. Diễn ra trong một thời gian ngắn. 

2. Hình thành loài mới một cách từ từ. 

3. Trải qua các dạng trung gian chuyển tiếp. 

4. Thường xảy ra ở các loài động vật. 

5. Có sự tác động của các yếu tố ngẫu nhiên, giao phối không ngẫu nhiên và các nhân tố tiến hóa khác. 

Những đặc điểm về sự hình thành loài bằng cách li sinh thái là

1. (1), (3), (4).
2. (1), (3), (4), (5).
3. (2), (3), (4), (5).
4. (2), (3), (4).

Đáp án:

Các đặc điểm về sự hình thành loài bằng cách ly sinh thái là: (2), (3), (4), (5)

Ý (1) sai vì hình thành loài một cách từ từ => đặc điểm chung của hình thành loài bằng các con đường khác nhau.

Ý (4) sai, vì thường xảy ra ở thực vật, động vật ít khả năng di chuyển.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 9: Hình thành loài mới bằng cách li sinh thái thường gặp ở những đối tượng

1. Thực vật
2. Thực vật và động vật có khả năng di chuyển xa
3. Động vật
4. Thực vật và động vật ít có khả năng di chuyển

Đáp án:

Hình thành loài mới bằng cách li sinh thái thường gặp ở những đối tượng thực vật và động vật ít có khả năng di chuyển

Đáp án cần chọn là: D

Câu 10: Hình thành loài bằng cách li sinh thái thường gặp ở những loài:

1. động vật có khả năng di chuyển nhiều.
2. thực vật và động vật ít di chuyển.
3. động vật ít di chuyển.
4. thực vật.

Đáp án:

Những loài di động nhiều có nhiều khả năng diễn ra sự hình thành loài mới bằng cách ly địa lý. Hình thành loài bằng cách ly sinh thái thường gặp những loài ít di động, động vật ít di chuyển hay không di chuyển được xa

Thực vật không có khả năng di chuyển nhưng chúng có khả năng phát tán mạnh thì vẫn có khả năng hình thành loài mới thông qua con đường cách lí địa lí phổ biến hơn

Đáp án cần chọn là: B

Câu 11: Hình thành loài mới bằng con đường lai xa và đa bội hoá là phương thức thường thấy ở:

1. Thực vật
2. Động vật
3. Động vật ít di động
4. Động vật kí sinh

Đáp án:

Hình thành loài mới bằng con đường lai xa và đa bội hoá thường thấy ở thực vật.

Vì ở thực vật có khả năng tự thụ phấn, sinh sản sinh dưỡng), ít xảy ra ờ động vật vì: hệ thần kinh của động vật phát triển, cách li sinh sản giữa 2 loài rất phức tạp, đa bội hóa thường gây nên rối loạn về giới tính.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 12: Hình thành loài mới bằng con đường lai xa và đa bội hóa chủ yếu gặp ở các loài

1. Động vật bậc cao.
2. Động vật bậc thấp.
3. Thực vật sinh sản hữu tính.
4. Thực vật sinh sản vô tính.

Đáp án:

Con đường lai xa và đa bội hóa kết quả sẽ tạo ra loài mới mang ít nhất 2 bộ NST lưỡng bội của hai loài khác nhau

Muốn đa bội hóa được phải lai xa thành công. Quá trình lai xa ở thực vật diễn ra dễ hơn ở động vật rất nhiều vì ở thực vật, các cơ chế xác định giới tính không quá phức tạp như ở động vật

Nếu chỉ tiến hành lai xa sẽ chỉ tạo ra loài chứa các bộ NST đơn bội  của hai loài khác nhau. Nếu loài mới được tạo ra sinh sản vô tính => không cần đa bội hóa

Nếu loài mới được tạo ra đó sinh sản hữu tính thì do có chứa bộ NST đơn bội nên không có khả năng sinh sản hữu tính, cần tiến hành đa bội hóa để tạo ra loài mới có bộ NST lưỡng bội. Khi đã được đa bội hóa, các NST đã tồn tại thành từng cặp tương đồng có khả năng sinh sản hữu tính

Đáp án cần chọn là: C

Câu 13: Tiến hành phép lai xa giữa hai loài thực vật họ hàng gần, bộ NST giống nhau về số lượng 2n = 18. Thỉnh thoảng thu được những con lai hữu thụ. Giải thích nào sau đây là hợp lý trong trường hợp này?

1. Số lượng bộ NST của hai loài là giống nhau nên tổng hợp lại bộ NST chẵn, có thể phân chia trong giảm phân bình thường và tạo giao tử bình thường.
2. Vì đây là hai loài họ hàng gần, cấu trúc của hầu hết NST có sự giống nhau nên hiện tượng tiếp hợp trao đổi đoạn vẫn có thể xảy ra và sự hình thành giao tử ở con lai xảy ra bình thường.
3. Trong quá trình lai xa, rối loạn giảm phân dẫn tới hình thành các giao tử lưỡng bội. Sự kết hợp của các giao tử này tạo thành dạng song nhị bội có khả năng sinh sản bình thường.
4. Cấu trúc và số lượng NST giống nhau sẽ dẫn đến khả năng giảm phân bình thường và sinh giao tử hữu thụ.

Đáp án:

Giải thích hợp lý nhất là C

A chưa đúng ở chỗ bộ NST tổng hợp lại là bộ NST song dị bội mới có khả năng tạo giao tử bình thường còn giao tử của thể dị bội không có khả năng giảm phân

B sai, mặc dù cấu trúc NST của 2 loài có những nét tương đồng nhưng vẫn không thể nào mà xảy ra trao đổi chéo vì đây là bộ NST đơn bội của hai loài, không có cặp tương đồng nên không thể giảm phân hình thành các giao tử bình thường

D sai, đã là 2 loài thì trong cấu trúc NST sẽ có sự sai khác nhất định

Đáp án cần chọn là: C

Câu 14: Để giải thích trong tự nhiên các cá thể song nhị bội thường trở thành loài mới, điều nào sau đây là hợp lí nhất?

1. Lai xa và đa bội hóa là con đường hình thành loài khá phổ biến ở thực vật
2. Thể song nhị bội có bộ nhiễm sắc thể khác với bộ NST của hai loài bố mẹ nên khi giao phối trở lại các dạng bố mẹ thì cho con lai bất thụ
3. Thể song nhị bội là các cá thể có bộ NST bao gồm hai bộ NST đơn bội của hai loài khác nhau
4. Thể song nhị bội có thể nhân lên theo con đường sinh sản vô tính, vì vậy có thể hình thành loài mới

Đáp án:

Thể song nhị bội có bộ NST gồm 2 bộ NST đơn bội của 2 loài khác nhau

=> NST có sự tồn tại thành từng cặp tương đồng

=>có khả năng giảm phân hình thành giao tử và thụ tinh tạo ra thế hệ sau.

Tuy nhiên khi lai thể song nhị bội với bố mẹ ban đầu thì cho con lai bất thụ => cách li sau hợp tử

=> Thể song nhị bội cách li sính sản với bộ me ban đầu

Đáp án cần chọn là: B

Câu 15: Loài bông trồng ở Mĩ có bộ NST 2n = 52 trong đó có 26 NST lớn và 26 NST nhỏ. Loài bông của châu Âu có bộ NST 2n = 26 gồm toàn NST lớn. Loài bông hoang dại ở Mĩ có bộ NST 2n = 26 toàn NST nhỏ. Cơ chế nào đã dẫn đến sự hình thành loài bông trồng ở Mĩ có bộ NST 2n = 52?

1. Con đường lai xa và đa bội hoá.
2. Con đường sinh thái.
3. Con đường địa lí.
4. Con đường cách li tập tính.

Đáp án:

Loài bông trồng ở Mĩ là loại bông song dị bội. Cơ chế để hình thành là con đường lai xa và đa bội hóa

Loài bông châu Âu : 2nA = 26

Loài bông hoang dại Mĩ : 2na = 26

Lai xa: 2nA    × 2na

→ F1 : nA + na

Đa bội hóa → 2nA + 2na = 52

Đáp án cần chọn là: A

Câu 16: Quá trình hình thành loài lúa mì (T.aestivum) được các nhà khoa học mô tả như sau: Loài lúa mì (T. monococcum) lai với loài cỏ dại (T. speltoides) đã tạo ra con lai. Con lai này được gấp đôi bộ nhiễm sắc thể tạo thành loài lúa mì hoang dại (A. squarrosa). Loài lúa mì hoang dại (A. squarrosa) lai với loài cỏ dại (T. tauschii) đã tạo ra con lai. Con lai này lại được gấp đôi bộ nhiễm sắc thể tạo thành loài lúa mì (T. aestivum). Loài lúa mì (T. aestivum) có bộ nhiễm sắc thể gồm

1. Bốn bộ nhiễm sắc thể đơn bội của bốn loài khác nhau.
2. Bốn bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của bốn loài khác nhau.
3. Ba bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của ba loài khác nhau.
4. Ba bộ nhiễm sắc thể đơn bội của ba loài khác nhau.

Đáp án:

1. monococcum (2nA) × T. Speltoides(2nB)

Con lai : nA + nB

Gấp đôi bộ NST → 2nA + 2nB  A. Squarrosa)

1. squarrosa (2nA + 2nB) ×      T. tauschii (2nC)

Con lai : nA + nB + nC .

Gâp đôi bộ NST → 2nA + 2nB + 2nC  (T.aestivum)

Con lai này mang 3 bộ NST lưỡng bội của 3 loài

Đáp án cần chọn là: C

Câu 17: Lai cải bắp với cải củ, được con lai thường bất thụ. Theo lí thuyết, để tạo con lai hữu thụ thường dùng bao nhiêu biện pháp trong số những biện pháp sau: 

(1) Tạo cây cải củ và cải bắp tứ bội (4n) bằng cônxisin, rồi cho chúng giao phấn với nhau. 

(2) Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn của loài cây này trong ống nghiệm rồi cho phát triển thành cây, sau đó cho giao phấn với nhau. 

(3) Xử lý trực tiếp hạt lai bất thụ với cônxisin để thu được hạt dị đa bội rồi cho nảy mầm thành cây. 

(4) Nuôi cấy mô của cây lai bất thụ rồi xử lý 5BU để tạo cây dị đa bội phát triển thành cây. 

Số phát biểu đúng là:

1. 3
2. 2
3. 1
4. 4

Đáp án:

Các phát biểu đúng là: (1) (3)

2 sai, nuôi cấy hạt phấn, noãn của 2 loài, cho phát triển thành cây sẽ là các cây lưỡng bội đồng hợp tất cả các gen: 2na và 2nb cho giao phấn với nhau vẫn tạo ra cây bất thụ na + nb

4 sai, 5BU là tác nhân làm thay thế cặp nu A-T băng G-X, không có tác dụng làm đa bội hóa cây

Đáp án cần chọn là: B

Câu 18: Xét 2 cá thể thuộc 2 loài thực vật lưỡng tính khác nhau: cá thể thứ nhất có kiểu gen AaBbDd, cá thể thứ 2 có kiểu gen EeGGhh. Cho các phát biểu sau đây:    

 (1) Bằng phương pháp nuôi cấy hạt phấn riêng rẽ của từng cá thể sẽ thu được tối đa là 10 dòng thuần chủng về tất cả các cặp gen.

 (2) Bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào sinh dưỡng riêng rẽ của từng cá thể sẽ không thu được dòng thuần chủng. 

(3) Bằng phương pháp dung hợp tế bào trần chỉ có thể thu được một kiểu gen tứ bội duy nhất là AaBbDdGGhh 

(4) Bằng phương pháp lai xa kết hợp với gây đa bội hóa con lai sẽ thu được 16 dòng thuần chủng về tất cả các cặp gen.

 Số phát biểu đúng là:

1. 1
2. 4
3. 3
4. 2

Đáp án:

Các phát biểu đúng là : (1) (2) (4)

3 sai, dung hợp tế bào trần sẽ thu được kiểu gen song nhị bội là AaBbDdEeGGhh không phải là thể tứ bội

Đáp án cần chọn là: C

Câu 19: Hình thành loài bằng phương thức nào xảy ra nhanh nhất:

1. Lai xa và đa bội hóa
2. Cách li địa lí
3. Cách li tập tính
4. Cách li sinh thái

Đáp án:

Quá trình hình thành loài thông qua con đường cách li địa lý, cách li tập tính , cách li sinh thái thường trải qua nhiều giai đoạn trung gian nên xảy ra rất chậm

Quá trình hình thành loài theo con đường lai xa và đa bội hóa diễn ra nhanh nhất vì nó trực tiếp làm biến đổi vật chất di truyền của cá thể một cách nhanh chóng

Đáp án cần chọn là: A

Câu 20: Quá trình hình thành loài mới có thể diễn ra tương đối nhanh trong trường hợp:

1. Chọn lọc tự nhiên diễn ra theo chiều hướng khác nhau.
2. Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hoá.
3. Hình thành loài bằng con đường sinh thái.
4. Hình thành loài bằng con đường địa lý.

Đáp án:

Quá trình hình thành loài mới có thể diễn ra tương đối nhanh trong trường hợp: hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hoá.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 21: Khi nói về quá trình hình thành loài mới, phát biểu nào sau đây là đúng?

1. Sự hình thành loài mới không liên quan đến quá trình phát sinh các đột biến.
2. Quá trình hình thành loài mới thường gắn liền với sự hình thành quần thể thích nghi.
3. Sự lai xa và đa bội hóa luôn dẫn tới sự hình thành loài mới.
4. Sự cách li địa lí gắn liền với sự hình thành loài mới.

Đáp án:

A sai, sự hình thành loài mới cần có sự tham gia của các đột biến phát sinh

C sai, con lai trong phép lai xa và đa bội hóa, nêu như không có khả năng thích nghi và sinh sản ra các thế hệ sau thì không thể hình thành loài mới được

D sai, cách li địa lí chỉ là yếu tố thuận lợi cho việc hình thành loài mới, không phải 100% các quần thể bị cách li địa lý sẽ hình thành loài mới

Đáp án cần chọn là: B

Câu 22: Hình ảnh dưới đây mô tả quá trình hình thành quần thể mới nhờ nhân tố tiến hóa. Hãy cho biết quần thể được khôi phục có bao nhiêu đặc điểm đúng trong số các đặc điểm sau đây? 

(1) Gồm các cá thể cùng loài với quần thể ban đầu. 

(2) Có tần số kiểu gen, tần số alen giống với quần thể ban đầu. 

(3) Có độ đa dạng di truyền thấp hơn quần thể ban đầu. 

(4) Có nhiều cá thể thích nghi hơn so với quần thể ban đầu.

1. 3
2. 1
3. 2
4. 4

Đáp án:

Quần thể khôi phục có các đặc điểm đúng là (1), (3).

1 đúng, với sự tác động của yếu tố ngẫu nhiên chỉ mới tạo ra sự khác biệt về tần số alen nên đây vẫn là các cá thể cùng loài.

2 sai, quần thể mới có kiểu gen và tần số alen khác quần thể ban đầu do chịu tác động của yếu tố ngẫu nhiên.

3 đúng Do số lượng cá thể trong quần thể sống sót có số lượng rất ít → giao phối gần  nên di truyền trong quần thể kém đa dạng hơn.

4 sai vì điều kiện sống đã biến đổi nên trong mỗi môi trường sống đều có sự tác động của CLTN để hình thành nên quần thể thích nghi tương ứng, không thể khẳng định quần thể được khôi phục có nhiều cá thể thích nghi hơn so với quần thể ban đầu.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 23: Một học sinh khi quan sát sơ đồ bên dưới đã rút ra một số nhận xét như sau :

 1. Loài 2 không bị đột biến số lượng trong quá trình phát sinh các giao tử

 2. Có thể đã xảy ra hai lần không hình thành thoi vô sắc trong quá trình phát sinh giao tử 

3. Cá thể 3 mang đặc điểm của cả hai loài 1 và 2 nhưng thường bất thụ 

4. Cá thể 4 có khả năng sinh sản hữu tính bình thường và được xem là loài mới 

5. Cá thể 4 có kiểu gen đồng hợp về tất cả cặp gen

 Số nhận xét chính xác là:

1. 2
2. 4
3. 3
4. 5

Đáp án:

Các nhận xét chính xác là : 1, 2, 3.

4 sai, do cá thể 4 mặc dù có khả năng sinh sản nhưng chưa được xem là loài mới, vì dù theo bất cứ con đường nào, loài luôn xuất hiện với ít nhất là 1 quần thể, một vài cá thể không thể được xem là loài mới.

5 sai, cá thể 4 không phải được tạo ra từ phương pháp lai xa và đa bội hóa → cá thể 4 không phải có kiểu gen đồng hợp.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 24: Sự hình thành loài mới ở động vật rất ít thấy ở quá trình hình thành loài theo con đường:

1. Địa lí  
2. Sinh thái        
3. Lai xa và đa bội hoá       
4. Tất cả đều đúng

Đáp án:

Ở động vật rất ít thấy lai xa và đa bội hóa

Đáp án cần chọn là: C

Câu 25: Trong những cơ chế hình thành loài sau: 

(1) Hình thành loài bằng cách li địa lí. 

(2) Hình thành loài bằng cách li tập tính. 

(3) Hình thành loài bằng cách li sinh thái. 

(4) Hình thành loài bằng lai xa kèm đa bội hóa. 

Có bao nhiêu cơ chế có thể xảy ra ở cả động vật và thực vật?

1. 2
2. 4
3. 3
4. 1

Đáp án:

Các cơ chế xảy ra ở cả động vật và thực vật là (1) (3) (4)

Lai xa và đa bộ hóa có thể xảy ra ở những động vật sinh sản theo hình thức trinh sản

Đáp án cần chọn là: C

Xem thêm các dạng câu hỏi và bài tập liên quan khác:

Các bài tập về tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào (2024) có đáp án

60 bài tập về chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp (2024) có đáp án chi tiết nhất

50 bài tập về cấu trúc di truyền của quần thể (tiếp theo) (2024) có đáp án chi tiết nhất

50 bài tập về tạo giống nhờ công nghệ gen (2024) có đáp án chi tiết nhất

60 bài tập về bảo vệ vốn gen của loài người và một số vấn đề xã hội của di truyền học (2024) có đáp án chi tiết nhất