Gãy xương chày là chấn thương phổ biến nhất ảnh hưởng đến xương này. Đau liên quan đến hoạt động quá sức hoặc tập luyện quá sức có thể do gãy xương liên quan tới stress hoặc đau do các tác động lặp đi lặp lại được gọi là hội chứng căng xương chày (medial tibial stress syndrome) hoặc "hội chứng ống cẳng chân".
Giải phẫu học
Có 2 xương ở cẳng chân. Xương lớn hơn là xương chày. Nó chịu phần lớn trọng lượng giữa đầu gối và mắt cá chân. Xương ở phía mặt ngoài của xương chày là xương mác, một xương dài nhỏ hơn giúp ổn định và hỗ trợ xoay mắt cá chân.
Xương chày là một xương dài, có nghĩa là nó có chiều dài lớn hơn chiều rộng. Xương dài được tìm thấy ở chi trên và chi dưới, ngón tay và ngón chân. Xương dài chứa tủy xương trong một khoang chạy dọc theo chiều dài của trục.
Các đầu của xương chày có xương xốp, được gọi như vậy vì nó chứa các hốc máu và tủy trông giống như bọt biển dưới kính hiển vi. Toàn bộ chiều dài của xương chày được bao phủ bởi một lớp xương đặc, giúp xương chắc khỏe.
Giải phẫu xương chày và xương mácPhần trên của xương chày tạo nên một phần của đầu gối và được gọi là mâm chày, xương đùi nằm phía trên và chúng cùng nhau tạo thành bản lề của đầu gối. Mặt xương này khớp với lồi cầu của xương đùi để tạo nên khớp gối. Diện khớp này rất linh hoạt, giúp cử động khớp gối được nhẹ nhàng trong các sinh hoạt bình thường hằng ngày như gập gối khi ngồi, duỗi gối khi đi. Mâm chày có cấu tạo xốp với bề mặt sụn. Vị trí cụ thể của mâm chày là tiếp khớp với lồi cầu trong và lồi cầu ngoài tùy thuộc vào mâm chày trong và mâm chày ngoài. Cấu tạo phía giữa các mâm chày gồm các gai mâm chày. Gai này có tác dụng giống như điểm bám cho các loại dây chằng khác nhau tại đây (Dây chằng chéo trước và dây chằng chéo sau)
Đầu xa nhỏ hơn đầu gần, có mặt khớp dưới hướng xuống dưới tiếp khớp với xương sên và khuyết mác hướng ra ngoài tiếp khớp với đầu dưới xương mác. Đầu dưới kéo dài xuống thành một mỏm ở trong xương sên tạo nên mắt cá trong. Ba xương tạo nên phần lớn nhất của mắt cá chân.
Thân xương có lồi củ chày nằm ở trước, dưới và giữa hai lồi cầu. Phần trên của mặt sau thân có một đường gờ chạy chếch xuống dưới và vào trong đường cơ dép.
Chức năng của xương chày
Tất cả các xương dài đều là xương chi hỗ trợ việc chịu trọng lượng và di chuyển. Tủy xương được tìm thấy trong trục của tất cả các xương dài, bao gồm cả xương chày, chủ yếu là tủy xương đỏ, hỗ trợ sản xuất các tế bào hồng cầu. Khi một người già đi, tủy xương màu đỏ được thay thế bằng tủy xương màu vàng được tạo thành phần lớn từ mỡ.
Chức năng của xương chàyXương chày tạo sự ổn định và chịu trọng lượng cho cẳng chân. Nó cung cấp đòn bẩy cho chân để đẩy một người di chuyển và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi bộ, chạy, leo, đá, v.v.
Các vấn đề thường gặp ở xương chày
Có nhiều vấn đề có thể ảnh hưởng đến xương chày.
Gãy xương
Chấn thương phổ biến nhất liên quan đến xương chày là gãy xương. Xương chày nằm ở vị trí vừa tầm cao dễ bị chấn thương do va đập khi người bị ô tô va chạm, làm gãy xương chày là một chấn thương chấn thương khá phổ biến. Gãy xương đầu gối có thể là xương bánh chè, xương đùi hoặc xương chày và có thể do chấn thương lực tù ở chân hoặc do các tác động lặp đi lặp lại như do chạy hoặc tập thể dục có tác động mạnh.
Hình ảnh gãy xương chày trên phim XquangGãy xương chày do tress là một chấn thương thường gặp ở những vận động viên chạy bộ, vận động viên thể dục và các vận động viên có động tác mạnh khác. Gãy xương do stress xảy ra do hoạt động quá sức hoặc tập luyện quá sức và có thể dẫn đến đau và sưng cẳng chân.
Như với tất cả các loại xương bị gãy, triệu chứng phổ biến nhất của gãy xương chày là đau, cũng có thể bị sưng, bầm tím hoặc biến dạng.
Hội chứng căng xương chày
Đây là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến người chạy bộ và xuất phát từ các tác động lặp đi lặp lại của bề mặt gan chân trên các bề mặt cứng. Nó là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau ở các vận động viên, đặc biệt là những vận động viên chạy đường dài. Các bác sĩ chỉ có những lý thuyết để giải thích nguyên nhân và cách điều trị hội chứng này. Hiệu quả điều trị không hoàn toàn giống nhau giữa mọi người. Nguyên nhân được cho là sự suy yếu của các nhóm cơ cốt lõi giúp tăng cường sức mạnh cho lưng và bụng.
Nhiều người chạy bộ tin rằng cách chữa trị thực sự duy nhất cho hội chứng căng xương chày là ngăn ngừa chúng xảy ra.
Loãng xương
Video Loãng xương cảnh báo các cơn đau lưng thường gặp
Loãng xương có thể ảnh hưởng đến tất cả các xương trong cơ thể và có thể làm tăng khả năng gãy xương do stress. Trong bệnh loãng xương, xương trở nên giòn hơn khi chúng mất khoáng chất. Loãng xương phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới.
Bệnh Paget của xương
Bệnh Paget của xương là bệnh xương phổ biến thứ hai sau bệnh loãng xương. Đây là một tình trạng phổ biến cản trở việc thay thế mô xương cũ của cơ thể và có thể dẫn đến tàn tật. Giống như bệnh loãng xương, bệnh Paget của xương có thể dẫn đến tăng khả năng gãy xương.
Xoắn xương chày
Xương chày là nền tảng chính của chi dưới và chịu trách nhiệm chính về vị trí và chức năng của bàn chân và dáng đi. Xoắn xương chày vào trong là một dị tật bẩm sinh gây xoay xương chày về phía giữa. Về cơ bản, xương chày xoay vào trong làm các ngón chân hướng vào nhau.
Xoắn xương chày là một tình trạng lành tính thường tự khỏi trong 4 năm đầu đời.
Bác sĩ của trẻ có thể theo dõi tiến trình và sự phát triển của trẻ để theo dõi các biến chứng. Nẹp và các thiết bị chỉnh sửa khác thường không cần thiết.
Khớp giả bẩm sinh của xương chày
Khớp giả của xương chày là một tình trạng hiếm gặp thường không được chẩn đoán cho đến khi có gãy xương chày tự phát. Một khi xương chày bị gãy, việc điều trị khớp giả của xương và chữa lành vết gãy là vô cùng khó khăn.
Thiểu sản xương chày
Thiểu sản xương chày là một tình trạng hiếm gặp ảnh hưởng đến sự phát triển của xương chày, thường chỉ xảy ra ở một chi. Trong một số trường hợp, xương chày có thể bị cong, có thể kèm cong xương mác. Xương chày cũng có thể bị dị dạng hoặc mất hẳn.
Trong một số trường hợp thiểu sản xương chày, chỉ có đầu xa hoặc đầu gần của xương chày.
Có rất ít phương pháp có thể được thực hiện để điều chỉnh thiểu sản xương chày và một phần dựa trên hình thể của xương chày và xương mác. Trong nhiều trường hợp, phương pháp điều trị thích hợp nhất là cắt cụt chi và thay thế bằng chân giả.
Phục hồi chức năng
Điều trị các tình trạng khác nhau của xương chày tùy thuộc vào tình trạng bệnh, nhưng phục hồi chức năng sau gãy xương hoặc hội chứng căng xương chày là phổ biến nhất.
Điều trị gãy xương chày dựa trên mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân của gãy xương. Gãy xương chày do chấn thương có thể được điều trị bằng bó bột và bất động nếu tình trạng gãy xương được coi là ổn định (vết nứt nhỏ không gây di lệch xương).
Trong trường hợp xương chày bị gãy không được coi là ổn định, xương gãy có thể phải được phẫu thuật để sửa chữa và cố định bằng vít hoặc một thiết bị bên ngoài. Gãy thân của xương chày thường dễ sửa chữa hơn so với gãy phức tạp của mâm chày. Gãy mâm chày đơn giản có thể tự lành mà không cần can thiệp phẫu thuật.
Phục hồi gãy xương chày mất khoảng vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào các biến chứng như loại gãy, vị trí và phương pháp điều trị.
Xem thêm: