Cảm nhận Một năm ở Tiểu học
Đề bài: Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nhận về văn bản “Một năm ở Tiểu học”.
I. Tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả
- Nguyễn Hiến Lê (1912 – 1984) là học giả, nhà văn, dịch giả, nhà ngôn ngữ học, nhà giáo dục và hoạt động văn hóa độc lập Việt Nam, biên soạn và dịch thuật thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau.
- Quê quán: làng Phương Khê, phủ Quảng Oai, tỉnh Sơn Tây (nay thuộc xã Phú Phương, huyện Ba Vì, Hà Nội).
- Xuất thân từ một gia đình nhà Nho, ông học tại Hà Nội, trước ở trường Yên Phụ, sau lên trường Bưởi.
- Năm 1934, ông tốt nghiệp trường Cao đẳng Công chính Hà Nội rồi vào làm việc tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ, bắt đầu quãng đời nửa thế kỷ gắn bó với Nam bộ, gắn bó với Hòn ngọc Viễn Đông.
- Những năm trước 1975 và cả trong thời gian sau này, Nguyễn Hiến Lê luôn là một cây bút có tiếng, viết miệt mài và là một nhân cách lớn.
- Tác phẩm chính gồm nhiều thể loại văn học tiểu thuyết, triết học, lịch sử, giáo dục – khoa học, chính trị – kinh tế, gương danh nhân, khảo luận – tùy bút – du kí, tự luyện – học làm người,…
2. Tác phẩm
1. Thể loại: Hồi kí chủ yếu kể lại những sự việc mà người viết đã từng tham dự hoặc chứng kiến trong quá khứ được sắp xếp theo trình tự thời gian, gắn với một hoặc nhiều giai đoạn của tác giả.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Trích chương IV trong Hồi kí Nguyễn Hiến Lê xuất bản năm 1993.
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự.
4. Người kể chuyện: Ngôi thứ nhất – Nguyễn Hiến Lê
5. Tóm tắt:
- Mẹ nhân vật tôi là một người không biết chữ, đi cả ngày nên không kiểm soát được việc học. Nhân vật tôi là một người không siêng học, đi học đều nhưng đi sớm về trễ vì mải chơi với bạn. Chơi đến khi 9, 10 giờ tối mới về. Trong các ngày nghỉ thì họ chỉ có mặt lúc bữa cơm còn đâu lại chơi với trẻ trong xóm. Bà hiền từ không mắng mỏ nhưng mẹ thì lại nghiêm khắc hơn, quát tháo, bắt phải về liền, có khi quất nữa. Mùa đông thì nhân vật tôi ở nhà đọc sách cho mọi người cùng nghe.
6. Bố cục (2 phần):
- Phần 1 (Từ đầu đến ...cho cả bọn nghe): Kí ức chơi đùa với bọn trẻ trong xóm
- Phần 2 (Còn lại): Kí ức với gia đình.
7. Giá trị nội dung: Hồi kí mang đến những kỉ niệm thời thơ ấu đẹp đẽ trong những ngày tháng đi học tiểu học của nhân vật tôi. Chủ yếu là những buổi đi chơi với bạn bè trong xóm và những giờ đọc sách ở gia đình.
8. Giá trị nghệ thuật:
- Hồi kí kết hợp biện pháp tu từ: câu hỏi tu từ, liệt kê.
- Thể loại hồi kí có đan xen giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm (kể chuyện với giọng văn thấm đẫm chất trữ tình) giúp diễn tả đầy đủ, sâu sắc chủ đề văn bản.
II. Một số đoạn văn mẫu hay:
Đoạn văn mẫu số 1
“Một năm ở tiểu học” là đoạn trích được trích từ tập hồi kí của nhà học giả Nguyễn Hiến Lê. Trong văn bản này, tác giả đã thuật lại quãng đời thơ ấu vào những năm tiểu học của mình. Văn bản đã tái hiện lại chân thực hoàn cảnh sống và những kỉ niệm đầu đời của cậu bé mà sau này sẽ trở thành một nhà học giả đại tài của đất nước. Cha mất sớm, cậu bé sống nhờ bàn tay tảo tần buôn bán của người mẹ. Cuộc sống những năm thiếu thời của tác giả ở giữa ranh tốt và xấu. Nhưng đó cũng là những bài học và bồi đắp thêm kiến thức và sự hiểu biết sau này cho nhà học giả. Sau những ngày tháng lêu lổng, cậu bé Nguyễn Hiến Lê còn biết giật mình nghĩ lại để rồi mình hứa với mình tu chí học hành, phấn đấu vươn lên. Người mẹ ít học của cậu lại là người biết bù đắp những thiếu hụt về kiến thức cho con trai bằng cách cho cậu bé điều kiện tốt nhất để học hành. Cậu có một người bà hiền từ và yêu thương cháu hết mực. Những ngày tháng đó, cậu bé thường trốn học và tụ tập để chơi bời với chúng bạn ấu thơ. Sau này nhìn lại, cậu bé nuối tiếc về việc mình đã không dành nhiều thời gian cho việc rèn luyện, học hành, nhưng bù lại, cậu cũng đã có thêm nhiều kiến thức, bài học trong việc rèn luyện thể chất và sự hiểu biết đối với những bạn trẻ bình dân. Văn bản với những dòng hồi kí chân thực, đã tái hiện lại nhẹ nhàng, lắng đọng khoảnh khắc và bài học của cậu bé trong những năm tháng đầu đời.
Đoạn văn mẫu số 2
Văn bản “Một năm ở tiểu học” của Nguyễn Hiến Lê đã đem đến cho người đọc nhiều ấn tượng. Tác giả đã thuật lại quãng đời thơ ấu vào những năm tiểu học của mình một cách chân thực, sống động. Ít ai có thể ngờ rằng một học giả, nhà văn xuất sắc lại có một tuổi thơ như vậy. Cha mất sớm, nhân vật “tôi” do một tay mẹ tần tảo nuôi lớn. Cuộc sống những năm thiếu thời của “tôi” ở giữa ranh giới của tốt và xấu. Sau những ngày tháng lêu lổng rong chơi, cậu đã biết giật mình rồi nghĩ lại để tu chí học hành. Khi nhìn lại, cậu bé nuối tiếc về việc mình đã không dành thời gian để học hành. Nhưng về thể chất, tính tình lại lợi hơn một chút: chạy nhảy nhanh nhẹn hơn, sống giản dị tự nhiên hơn… Từ đó, tác giả muốn gửi gắm bài học giúp chúng ta nhận ra tầm quan trọng của việc kết hợp giữa học tập và vui chơi trong cuộc sống.
