Tinh dịch là dịch lỏng chứa tinh trùng (cùng với đường và protein khác) được phóng ra trong quá trình xuất tinh. Phân tích tinh dịch đồ đánh giá ba yếu tố chính của tinh trùng:
- Số lượng tinh trùng
- Hình dạng của tinh trùng
- Khả năng di chuyển của tinh trùng
Video: Tinh dịch đồ dùng để làm gì
Các bác sĩ thường sẽ tiến hành 2 hoặc 3 lần phân tích tinh trùng riêng biệt để đánh giá về sức khỏe của tinh trùng. Theo Hiệp hội Hóa học Lâm sàng Hoa Kỳ (American Association for Clinical Chemistry - AACC), các xét nghiệm nên được tiến hành cách nhau ít nhất 7 ngày và trong thời gian từ 2 đến 3 tháng. Số lượng tinh trùng có thể thay đổi hàng ngày. Tính các chỉ số trung bình qua các mẫu tinh trùng có thể cho kết quả chính xác nhất.
Tại sao cần phân tích tinh dịch đồ?
Đánh giá tình trạng vô sinh nam
Phân tích tinh dịch đồ thường được thực hiện khi các cặp vợ chồng gặp vấn đề trong việc mang thai. Xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ xác định xem người đàn ông có bị vô sinh hay không. Nếu có thì nguyên nhân có phải do số lượng tinh trùng thấp hoặc rối loạn chức năng tinh trùng hay không.
Đánh giá hiệu quả sau thắt ống dẫn tinh
Những người đàn ông đã thắt ống dẫn tinh sẽ cần tiến hành phân tích tinh dịch đồ để đảm bảo không có tinh trùng trong tinh dịch của họ. Trong thủ thuật này, các ống dẫn tinh từ tinh hoàn đến dương vật bị cắt và bịt kín nhằm tránh thai vĩnh viễn. Sau khi thắt ống dẫn tinh, các bác sĩ thường khuyên nam giới nên phân tích tinh dịch đồ mỗi tháng 1 lần trong vòng 3 tháng để đảm bảo rằng tinh trùng không còn trong tinh dịch của họ.
Chuẩn bị trước khi phân tích tinh dịch đồ
Bác sĩ sẽ cho bạn biết các bước chuẩn bị cho xét nghiệm phân tích tinh dịch đồ. Quan trọng là bạn cần làm theo các hướng dẫn này để có kết quả chính xác.
Để có được mẫu tốt nhất bạn nên:
- Tránh xuất tinh trong vòng 24 đến 72 giờ trước khi xét nghiệm.
- Tránh uống rượu, caffein và các loại chất gây nghiện như cocaine và cần sa từ 2 đến 5 ngày trước khi xét nghiệm.
- Ngừng các loại thuốc thảo dược nào, chẳng hạn như St. John’s wort và echinacea, theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Tránh các loại thuốc nội tiết tố theo hướng dẫn của bác sĩ.
Thảo luận về các loại thuốc bạn đang dùng với bác sĩ.
Phân tích tinh dịch đồ được tiến hành như thế nào?
Bạn sẽ cần cung cấp cho bác sĩ một mẫu tinh dịch để phân tích. Có 4 cách chính để lấy mẫu tinh dịch:
- Thủ dâm
- Quan hệ tình dục có bao cao su
- Xuất tinh ngoài trong khi quan hệ tình dục
- Xuất tinh nhờ kích thích bằng điện
Thủ dâm được coi là cách thường được sử dụng để lấy được mẫu tinh dịch sạch.
Bảo quản mẫu tinh dịch
Hai yếu tố chính rất quan trọng để có một mẫu xét nghiệm tốt. Đầu tiên, tinh dịch phải được giữ ở nhiệt độ cơ thể. Nếu trời quá ấm hoặc quá lạnh, kết quả sẽ không chính xác. Thứ hai, tinh dịch phải được đưa đến cơ sở xét nghiệm trong vòng 30 đến 60 phút kể từ khi ra khỏi cơ thể.
Kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm
Một số yếu tố có thể làm ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm, bao gồm:
- Tinh dịch tiếp xúc với chất diệt tinh trùng
- Làm xét nghiệm khi bạn bị ốm hoặc căng thẳng
- Lỗi của kỹ thuật viên phòng thí nghiệm
- Mẫu bị nhiễm bẩn
Không có nguy cơ rủi ro nào cho người đàn ông khi xét nghiệm phân tích tinh dịch đồ.
Nếu kết quả phân tích tinh dịch đồ không nằm trong giới hạn bình thường và việc xử lý mẫu là đúng quy trình, bác sĩ có thể xem xét liệu bạn có đang dùng các chất có thể ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng như:
- Rượu
- Cafein
- Thảo mộc, chẳng hạn như st. John’s wort
- Sử dụng thuốc được biết là gây giảm số lượng tinh trùng, chẳng hạn như cimetidine
- Sử dụng ma túy
- Thuốc lá
Xét nghiệm tinh dịch tại nhà
Xét nghiệm tinh dịch tại nhà có sẵn trên thị trường. Tuy nhiên, chúng chỉ kiểm tra số lượng tinh trùng chứ không phân tích khả năng di chuyển và hình dạng của tinh trùng.
Các xét nghiệm tại nhà thường có kết quả trong vòng 10 phút. Kết quả số lượng tinh trùng bình thường (trên 20 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch) từ xét nghiệm tại nhà không có nghĩa là người đàn ông đó có khả năng sinh sản, vì xét nghiệm này không đánh giá tất cả các nguyên nhân có thể gây ra vô sinh nam.
Nếu bạn lo lắng về khả năng sinh sản của mình, tốt nhất bạn nên thực hiện xét nghiệm tại phòng khám. Điều này sẽ giúp đánh giá toàn diện hơn về khả năng sinh sản của bạn.
Kết quả bình thường
Sau khi mẫu tinh dịch của bạn được thu thập, kết quả xét nghiệm sẽ có trong vòng 24 giờ đến một tuần, tùy thuộc vào phòng khám. Khi bác sĩ đọc kết quả xét nghiệm phân tích tinh trùng, có nhiều yếu tố cần xem xét. Phân tích tinh dịch đồ sau khi thắt ống dẫn tinh chỉ nhằm mục đích xác định có sự hiện diện của tinh trùng hay không, nhưng phân tích để tìm kiếm các vấn đề ảnh hưởng tới khả năng sinh sản thì chuyên sâu hơn nhiều. Bác sĩ sẽ quan tâm đến các khía cạnh sau:
Hình dạng tinh trùng
Thông thường một mẫu tinh trùng sẽ có hơn 50% tinh trùng có hình dạng bình thường, nguồn: https://www.firstpost.comThông thường một mẫu tinh trùng sẽ có hơn 50% tinh trùng có hình dạng bình thường. Nếu một người đàn ông có hơn 50% tinh trùng có hình dạng bất thường, điều này sẽ làm giảm khả năng sinh sản của anh ta. Phòng xét nghiệm có thể xác định những bất thường ở phần đầu, phần giữa hoặc đuôi của tinh trùng. Cũng có thể tinh trùng chưa trưởng thành và do đó không thể thụ tinh hiệu quả với trứng.
Khả năng di chuyển
Bình thường, hơn 50% tinh trùng phải có khả năng di chuyển tốt trong một giờ sau khi xuất tinh. Khả năng di chuyển của tinh trùng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản vì tinh trùng phải di chuyển để thụ tinh với trứng. Một hệ thống tự động phân tích khả năng di chuyển của tinh trùng và xếp hạng chúng trên thang điểm từ 0 đến 4. Điểm 0 có nghĩa là tinh trùng không di chuyển và điểm 3 hoặc 4 thể hiện sự di chuyển tốt.
Độ pH
Độ pH phải từ 7,2 đến 7,8 là bình thường. pH cao hơn 8,0 có thể cho thấy người đàn ông đó bị nhiễm trùng. Kết quả nhỏ hơn 7,0 có thể cho thấy mẫu xét nghiệm nhiễm bẩn hoặc ống dẫn xuất tinh của người đàn ông đó bị tắc nghẽn.
Thể tích
Thể tích tinh dịch bình thường phải lớn hơn 2 ml. Lượng tinh dịch ít có thể cho thấy giảm số lượng tinh trùng để thụ tinh với trứng. Quá nhiều dịch cũng có thể là tinh dịch hiện tại bị loãng.
Hóa lỏng
Phải mất 15 đến 30 phút trước khi tinh dịch hóa lỏng. Mặc dù ban đầu tinh dịch đặc, nhưng khả năng hóa lỏng hoặc chuyển sang dạng sệt như nước sẽ giúp tinh trùng di chuyển. Nếu tinh dịch không hóa lỏng trong vòng 15 đến 30 phút, thì có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Số lượng tinh trùng
Số lượng tinh trùng trong một phân tích tinh dịch đồ bình thường phải từ 20 triệu đến hơn 200 triệu. Kết quả này còn được gọi là mật độ tinh trùng. Nếu con số này thấp, thì việc thụ thai có thể khó khăn hơn.
Màu sắc
Bình thường tinh dịch có màu từ trắng đến xám hoặc trắng đục, nguồn: https://www.gunjanivfworld.comBình thường phải từ trắng đến xám hoặc trắng đục. Tinh dịch màu nâu đỏ có thể cho thấy sự hiện diện của máu, trong khi màu vàng có thể cho thấy vàng da hoặc là tác dụng phụ của thuốc.
Kết quả bất thường
Tinh trùng bất thường sẽ khó tiếp cận và thâm nhập vào trứng, gây khó khăn cho việc thụ thai. Kết quả tinh dịch bất thường có thể do:
- Vô sinh
- Nhiễm trùng
- Mất cân bằng hormone
- Mắc bệnh, chẳng hạn như bệnh đái tháo đường
- Bất thường gen
- Tiếp xúc với bức xạ
Nếu kết quả của bạn bất thường, bác sĩ có thể sẽ đề nghị bạn thực hiện các xét nghiệm bổ sung, bao gồm:
- Xét nghiệm di truyền
- Kiểm tra nồng độ hormone
- Phân tích nước tiểu sau khi xuất tinh
- Lấy mẫu mô bệnh học từ tinh hoàn của bạn
- Kiểm tra tế bào miễn dịch kháng tinh trùng
Tổng kết
Phân tích tinh dịch đồ đem lại kết luận chính xác nhất nhưng đòi hỏi phải thu thập và phân tích cẩn thận nhiều mẫu tinh dịch. Xét nghiệm này cung cấp nhiều thông tin có thể giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của bạn. Nếu kết quả xét nghiệm của bạn bất thường, bác sĩ có thể đề nghị bạn đến gặp bác sĩ chuyên khoa sinh sản.
Xem thêm:
- Tinh dịch loãng: Nguyên nhân, ảnh hưởng khả năng sinh sản và biện pháp điều trị
- Nguyên nhân của tinh dịch đặc là gì? Tinh dịch chất lượng tốt là như thế nào?
- Tinh dịch có màu vàng: Nguyên nhân và cách điều trị
- Tinh dịch có mùi vị gì? Sự thật sức khỏe về tinh trùng
- Tại sao tinh dịch lại vón cục như thạch? Nó có nguy hiểm không?