Video Hướng dẫn cách sử dụng Aspirin đúng để tránh tác dụng phụ nguy hiểm
Vì aspirin có bán sẵn tại hầu hết các quầy thuốc nên đa số mọi người đều nghĩ nó an toàn. Tuy nhiên, vẫn có nhiều trường hợp đã dùng quá liều aspirin.
Quá liều aspirin là trường hợp cần cấp cứu y tế vì có nguy cơ gây tử vong. Dưới đây sẽ cung cấp các thông tin liên quan đến liều dùng aspirin và khi nào cần đến những sự trợ giúp về y tế.
Liều dùng tiêu chuẩn
Nguồn: iStockAspirin có nhiều liều lượng, bao gồm:
- 81mg (thường được gọi là aspirin liều thấp hoặc "liều em bé", mặc dù aspirin không bao giờ được dùng cho trẻ sơ sinh)
- 325mg
- 500mg (liều dùng mạnh hơn)
Nếu không có những tình trạng bệnh lí về sức khỏe từ trước thì không nên dùng tổng số quá 4.000mg mỗi ngày. Còn nếu có, ví dụ như các vấn đề về gan, thận; hãy hỏi bác sĩ về liều dùng an toàn, vì có thể lượng thuốc phải uống thực tế sẽ ít hơn nhiều.
Aspirin cũng có khả năng chống đông máu, nên một số bác sĩ sẽ khuyên dùng liều lượng 81mg hay 325mg aspirin mỗi ngày nếu mắc hoặc có nguy cơ mắc một số bệnh nhất định.
Nếu bị đau hoặc sốt, thường sẽ uống 1 đến 2 viên với hàm lượng 325mg hoặc 500mg cách nhau 4 đến 6 giờ.
Quá liều aspirin
Một người sẽ bị ngộ độc aspirin nếu uống nhiều hơn mức cơ thể có thể thải ra. Các bác sĩ thường tính mức độ độc hại theo số miligam aspirin trên một kg trọng lượng cơ thể (mg/kg) thành mức độ nhẹ, trung bình và chết người như sau:
- Nhẹ: dưới 300 mg/kg
- Trung bình: từ 300 đến 500 mg/kg
- Gây chết người: lớn hơn 500 mg/kg
Để tính trọng lượng theo kg, hãy chia trọng lượng theo đơn vị pound cho 2.2. Ví dụ, một người 150 pound sẽ nặng khoảng 68 kg và khi uống 34.000 mg aspirin, đó sẽ là một lượng nguy hiểm đến tính mạng.
Nguyên nhân của quá liều aspirin?
Nguồn: PexelsNguyên nhân tiềm ẩn của quá liều có thể bao gồm:
Quá liều ngẫu nhiên
Đôi khi một người có thể uống aspirin mà không biết rằng đã dùng các loại thuốc khác cũng chứa aspirin. Hoặc nếu xuất hiện các tình trạng ảnh hưởng đến khả năng xử lý aspirin của cơ thể, chẳng hạn như rối loạn gan hoặc thận, nhiều khả năng đã mắc phải tình trạng quá liều ngẫu nhiên.
Một số thuốc có chứa aspirin, như:
- Alka-Seltzer
- Excedrin
- Bột BC
Pepto-Bismol và tinh dầu của Lộc Đề Xanh cũng chứa salicylate nên có thể dẫn đến quá liều nếu dùng cùng với aspirin.
Quá liều ở trẻ em
Các nhà sản xuất aspirin đã chế tạo mũ chống trẻ em để giảm khả năng trẻ tiếp cận với aspirin. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng hiệu quả. Một cách để ngăn ngừa nữa là hãy cất giữ aspirin ở một nơi an toàn, tránh xa tầm tay trẻ em.
Trẻ em dưới 12 tuổi không nên dùng aspirin với bất kỳ liều lượng nào vì sẽ làm tăng nguy cơ mắc hội chứng Reye.
Ngoài ra, vì trẻ nhẹ cân nên đa số không phải dùng nhiều thuốc, do đó cũng giảm khả năng bị quá liều aspirin.
Độc tính mãn tính
Trong một số trường hợp, dùng aspirin thường xuyên có thể dẫn đến ngộ độc salicylate mãn tính, xảy ra khi có sẵn các vấn đề về thận và gan, là những cơ quan chịu trách nhiệm việc lọc aspirin ra khỏi cơ thể.
Nếu ở trường hợp dễ bị ngộ độc mãn tính, hãy hạn chế dùng nhiều aspirin để tránh gặp phải các triệu chứng quá liều nghiêm trọng vì đã có sẵn một lượng đáng kể aspirin tích tụ trong cơ thể.
Tự tử
Theo Đại học Chicago, sử dụng quá liều aspirin có chủ đích là nguyên nhân hàng đầu của các trường hợp thanh thiếu niên bị ngộ độc salicylate. Điều này rất có thể là do thuốc luôn sẵn có khi cần mua.
Phòng chống tự tử
Nếu cho rằng ai đó có nguy cơ muốn tự tự hoặc làm tổn thương người khác hãy ngay lập tức:
- Gọi 115 hoặc số điện thoại khẩn cấp tại địa phương
- Ở lại với người đó cho đến khi có sự trợ giúp
- Bỏ súng, dao, thuốc, những thứ có thể gây hại khác ra xa
- Lắng nghe, nhưng không phán xét, tranh cãi, đe dọa hay la hét. Nếu bản thân hoặc ai đó quen biết đang muốn tự tử, hãy thử tìm trợ giúp bên ngoài hoặc từ chính quyền địa phương
Các triệu chứng của quá liều aspirin
Nguồn: freepikCác triệu chứng có thể bao gồm:
- Đau rát cổ họng
- Giảm đi tiểu
- Xuất hiện chứng song thị
- Uể oải
- Sốt
- Xuất hiện ảo giác
- Lo lắng
- Bồn chồn
- Ù tai hoặc không thể nghe được
- Co giật (thường gặp ở trẻ em nhiều hơn người lớn)
- Đau bụng
- Run không kiểm soát được
- Nôn mửa
Tác dụng ban đầu của aspirin đối với cơ thể sẽ gây ra tình trạng thở nhanh. Khi dùng quá liều cũng có thể cảm thấy buồn nôn và nôn mửa, do aspirin đã gây kích ứng dạ dày.
Khi nào nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức?
Nguồn: PexelsNếu bản thân hay các thành viên trong gia đình xuất hiện các triệu chứng của việc quá liều aspirin, hãy gọi cho bác sĩ hoặc cấp cứu y tế ngay lập tức.
Trong trường hợp không chắc về liều lượng mình đã uống có quá liều hay không, tốt nhất nên đến ngay phòng cấp cứu. Nếu chậm trễ, có thể sẽ bỏ lỡ thời gian quý giá ban đầu để điều trị ngộ độc.
Chẩn đoán quá liều aspirin
Nguồn: medicalnewstoday.comBác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách hỏi về lượng aspirin đã dùng. Mang theo những chai thuốc đã qua sử dụng sẽ giúp bác sĩ biết lượng thuốc được tiêu thụ.
Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu và nước tiểu để xác định mức nghiêm trọng của nồng độ salicylat trong máu và độ ảnh hưởng của aspirin đối với cơ thể, bao gồm:
- Nồng độ salicylate trong huyết tương
- Nồng độ các khí trong máu
- Các xét nghiệm chẩn đoán
- Phân tích nước tiểu
Aspirin có thể bị chậm hấp thu trong cơ thể. Do đó, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm nồng độ máu lặp lại để đảm bảo nồng độ aspirin không tăng cao hơn theo thời gian.
Nếu không chắc về liều đã dùng, bác sĩ sẽ cố gắng loại trừ các nguyên nhân khác vì một số tình trạng bệnh có thể có các triệu chứng tương tự như quá liều aspirin, bao gồm:
- Nhiễm toan ceton do đái tháo đường
- Ngộ độc ethanol
- Ngộ độc ethylene glycol
- Ngộ độc sắt
- Nhiễm trùng huyết
Tuy nhiên, nếu mức salicylate cao, bác sĩ sẽ tiến hành ngay điều trị quá liều aspirin.
Điều trị ngộ độc aspirin như thế nào?
Nguồn: iStock Các phương pháp điều trị ngộ độc aspirin phụ thuộc vào sức khỏe tổng thể cũng như mức độ aspirin trong máu. Trong trường hợp nghiêm trọng, các phương pháp điều trị có thể bao gồm:
Than hoạt tính
Chất này sẽ làm giảm tốc độ hấp thụ aspirin vào cơ thể, giúp hạ thấp nồng độ trong máu và nguy cơ mắc các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến quá liều aspirin.
Lọc máu
Nếu đang có các triệu chứng đe dọa đến tính mạng hoặc mức salicylate trong huyết tương lớn hơn 100mg trên mỗi decilit máu, có thể sẽ cần phải lọc máu. Đây là phương pháp làm sạch máu khỏi các độc tố không mong muốn.
Bác sĩ sẽ có các tiếp cận đặc biệt vào tĩnh mạch để lọc máu.
Rửa dạ dày
Đây là phương pháp giúp loại bỏ lượng aspirin dư thừa trong dạ dày. Tuy nhiên, chỉ có thể rửa dạ dày sau khoảng bốn giờ hoặc ít hơn kể từ khi uống aspirin.
Bác sĩ hoặc y tá sẽ đặt một ống thông qua mũi để đi đến dạ dày, sau đó hút ống này để loại bỏ các chất trong dạ dày đồng thời cũng có thể đưa chất lỏng vào dạ dày và hút tất cả ra ngoài để loại bỏ nhiều chất hơn trong dạ dày.
Truyền dịch tĩnh mạch (IV)
Dịch truyền tĩnh mạch, đặc biệt là 5% dextrose có thêm natri bicarbonat, có thể giúp giảm nồng độ axit trong máu và nước tiểu, khiến cơ thể tiết ra nhiều aspirin một cách nhanh chóng.
Đôi khi, bác sĩ sẽ bổ sung kali vào chất lỏng, vì lượng kali thấp có thể gây ra nhiều vấn đề hơn trong cơ thể.
Trong những trường hợp hiếm hoi, có thể sẽ phải đặt nội khí quản (ống thở để hỗ trợ đường thở) và thông khí trong khi điều trị.
Những quan điểm và cách phòng ngừa quá liều aspirin
Nguồn: iStockTheo trường American College of Emegency Physician, khả năng tử vong khi dùng quá liều aspirin chỉ là 1%, nhưng 16% những người sử dụng quá liều aspirin sẽ gặp tác dụng phụ kéo dài.
Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng trên nhãn thuốc để xác định xem thành phần có chứa aspirin hay không. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ về lượng an toàn của aspirin nếu đã mắc các bệnh mãn tính, chẳng hạn như suy thận.
Luôn bảo quản thuốc tránh xa tầm tay trẻ em, dạy cho trẻ biết thuốc không phải là kẹo.
Nếu lo lắng rằng bản thân hay ai đó trong gia đình đã uống quá liều aspirin, hãy gọi cho bác sĩ hoặc cấp cứu ngay lập tức.
Xem thêm:
- Sử dụng Aspirin để phòng ngừa nguy cơ đau tim và đột quỵ: Sự thật bạn nên biết
- Aspirin có thể làm giảm nguy cơ tử vong ở bệnh nhân mắc COVID-19 diễn biến nặng
- Aspirin là thuốc gì? Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ
- Aspirin và bệnh lý tim mạch
- Sử dụng aspirin liều thấp để ngăn ngừa các cơn đau tim và đột quỵ