Việc xét nghiệm tốn bao nhiêu thời gian phụ thuộc vào chính xét nghiệm, ngoài ra còn do một số yếu tố khác nữa.
Quy trình làm việc như thế nào?
Quy trình bao gồm các bước, bắt đầu từ lấy máu tĩnh mạch (thường do nhân viên y tế thực hiện). Để lấy máu, họ sẽ:
- Rửa tay bằng nước và xà phòng hoặc nước rửa tay, sau đó đeo găng tay.
- Buộc garô (thường là dây chun co giãn) quanh một vị trí, thường là trên cánh tay.
- Xác định vị trí tĩnh mạch và lau sạch khu vực đó bằng bông tẩm cồn.
- Đâm một cây kim nhỏ và rỗng vào tĩnh mạch. Bạn sẽ thấy máu chảy qua kim tiêm đi vào ống chứa máu hoặc ống tiêm.
- Tháo garô và ấn nhẹ vào vị trí chọc kim, có thể đặt một miếng băng lên vết kim để cầm máu.
Thông thường quá trình lấy máu mất từ 5 đến 10 phút nhưng cũng có thể rất nhanh nếu các tĩnh mạch nổi rõ.
Tuy nhiên, đôi khi có thể mất nhiều thời gian hơn để xác định vị trí tĩnh mạch. Các yếu tố như mất nước, kinh nghiệm của kĩ thuật viên và kích thước tĩnh mạch có thể ảnh hưởng đến tốc độ lấy máu.
Các xét nghiệm máu thông thường và thời gian chờ kết quả của chúng
Bác sĩ có thể yêu cầu làm một số xét nghiệm máu phổ biến như:
- Công thức máu toàn phần (CBC). Xét nghiệm này đo sự hiện diện của 10 loại tế bào trong bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu, ví dụ như: hematocrit, hemoglobin, số lượng hồng cầu và số lượng bạch cầu. Kết quả CBC thường có luôn trong vòng 24 giờ.
- Bảng trao đổi chất cơ bản. Xét nghiệm này đo các chất điện giải phổ biến trong máu cũng như các hợp chất khác. Ví dụ như canxi, glucose, natri, kali, carbon dioxide, clorua, nitơ có trong urê máu và creatinine. Bạn có thể cần nhịn ăn trong một khoảng thời gian nhất định trước khi lấy máu. Những kết quả này cũng thường được gửi đến bác sĩ trong vòng 24 giờ.
- Bảng trao đổi chất hoàn chỉnh. Xét nghiệm máu này đo tất cả các yếu tố được đề cập ở trên và thêm 2 xét nghiệm protein: albumin và protein toàn phần, cùng 4 xét nghiệm về chức năng gan, bao gồm ALP, ALT, AST và bilirubin. Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm toàn diện hơn nữa nếu họ muốn hiểu thêm về chức năng gan hoặc thận. Kết quả thường sẽ có trong vòng từ một đến ba ngày.
- Lipid cơ bản. Xét nghiệm lipid cơ bản đo lượng cholesterol trong cơ thể, bao gồm lipoprotein mật độ cao (HDL) và lipoprotein mật độ thấp (LDL). Bác sĩ sẽ nhận được kết quả từ phòng xét nghiệm trong vòng 24 giờ.
Thường thì kĩ thuật viên phòng xét nghiệm sẽ gọi điện hoặc chuyển kết quả trực tiếp đến phòng làm việc của bác sĩ để họ đọc kết quả. Tùy thuộc vào lịch làm việc của bác sĩ, bạn có thể nhận kết quả của mình bằng cách gọi điện thoại hoặc qua cổng thông tin trực tuyến ngay sau khi phòng làm việc của bác sĩ nhận kết quả. Tuy nhiên, bạn cũng không cần vội lắm.
Một số phòng xét nghiệm sẽ công bố kết quả trực tiếp cho bạn thông qua cổng trực tuyến an toàn mà không cần bác sĩ xem qua. Trong trường hợp này, phòng xét nghiệm có thể cho bạn biết khi nào sẽ có kết quả.
Kết quả có thể bị chậm nếu mẫu không đủ (không đủ máu), bị làm bẩn hoặc nếu các tế bào máu bị phá hủy vì một lý do nào đó trước khi đến phòng thí nghiệm.
Xét nghiệm máu khi mang thai
Xét nghiệm máu khi mang thai thường là định lượng hoặc định tính. Xét nghiệm máu định tính cho biết “có” hoặc “không” có thai. Trong khi xét nghiệm máu định lượng có thể cho biết nồng độ hormon hCG (được sản xuất trong thời kỳ mang thai) có trong cơ thể.
Thời gian chờ kết quả của các xét nghiệm này có thể khác nhau. Nếu bác sĩ có phòng xét nghiệm tại nhà, bạn có thể nhận được kết quả chỉ sau vài giờ. Nếu không, có thể mất từ hai đến ba ngày. Cả hai xét nghiệm đều mất nhiều thời gian hơn so với xét nghiệm nước tiểu khi mang thai. Xét nghiệm đó thường cho kết quả chỉ trong vài phút, nhưng ít chính xác hơn.
Xét nghiệm tuyến giáp
Xét nghiệm giúp kiểm tra sự hiện diện của các hormone tuyến giáp có trong máu, ví dụ như TSH (hormon kích thích tuyến giáp).
Xét nghiệm cũng đo những chỉ số khác như độ hấp thu T3, thyroxine (T4) và chỉ số T4 tự do (còn được gọi là T7). Bác sĩ sẽ yêu cầu làm xét nghiệm này để xác định xem có tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến tuyến giáp (chẳng hạn như cường giáp hoặc suy giáp) hay không.
Những kết quả này sẽ được gửi đến cho bác sĩ trong vòng một đến hai ngày, vì vậy bạn thường có thể biết được kết quả xét nghiệm của mình trong vòng một tuần.
Xét nghiệm ung thư
Các bác sĩ có thể làm một số xét nghiệm máu khác nhau để phát hiện dấu hiệu của bệnh ung thư và xét nghiệm nào còn tùy thuộc vào loại ung thư mà bác sĩ nghĩ ngờ. Một số xét nghiệm có thể ít làm hơn, như xét nghiệm globulin miễn dịch hay chất chỉ điểm khối u.
Các xét nghiệm này có thể mất vài ngày đến một tuần hoặc hơn mới có kết quả.
Các xét nghiệm bệnh lây nhiễm qua đường tình dục (STI)
Với xét nghiệm HIV có thể làm nhanh, thường được thực hiện tại các trung tâm y tế cộng đồng và phòng khám. Theo Đại học Columbia, những xét nghiệm này thường cho kết quả sau 10 đến 20 phút. Các bác sĩ cũng sử dụng kết quả xét nghiệm máu để kiểm tra xem bệnh nhân có mắc một số bệnh như herpes, viêm gan và giang mai không. Những kết quả này có thể mất đến một đến hai tuần.
Dùng que lấy mẫu vùng sinh dục hoặc bên trong miệng và xét nghiệm nước tiểu có thể là phương pháp ưu tiên cho một số xét nghiệm STI. Kết quả cũng có thể lâu hơn nếu cần nuôi cấy.
Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục không biểu hiện ra bên ngoài ngay sau khi chúng lây, vì vậy bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm theo dõi trong một khoảng thời gian nhất định sau khi có kết quả âm tính.
Xét nghiệm thiếu máu
Bác sĩ có thể làm xét nghiệm CBC để kiểm tra tình trạng thiếu máu hoặc đơn giản hơn bằng cách làm xét nghiệm hemoglobin và hematocrit (H và H). Xét nghiệm này nhanh chóng cho kết quả, đôi khi có kết quả chỉ sau 10 phút hoặc thậm chí nhanh hơn. Tuy nhiên, các xét nghiệm khác trong phòng xét nghiệm có thể mất hàng giờ để có kết quả.
Xét nghiệm máu bệnh nhân nội trú và ngoại trú
Địa điểm có thể đóng vai trò quyết định tốc độ nhận được kết quả. Ví dụ, đến một nơi có phòng xét nghiệm tại chỗ (chẳng hạn như bệnh viện) có thể giúp bạn nhận được kết quả nhanh hơn so với việc mẫu máu phải được gửi đến phòng xét nghiệm ở nơi khác. Các xét nghiệm chuyên khoa đối với các bệnh hiếm gặp thường cần được gửi đến các phòng xét nghiệm đặc biệt.
Theo Phòng xét nghiệm Y tế Khu vực, hầu hết các kết quả tại bệnh viện có thể nhận được trong vòng ba đến sáu giờ sau khi lấy máu. Nếu lấy máu tại các cơ sở khác mà không phải bệnh viện có thể mất vài ngày để có kết quả.
Mẹo để nhận được kết quả nhanh hơn
Nếu muốn nhận được kết quả xét nghiệm máu nhanh hơn, một số mẹo sau có thể giúp bạn:
- Yêu cầu lấy máu tại địa điểm có phòng xét nghiệm tại chỗ.
- Hỏi xem có các lựa chọn "xét nghiệm nhanh" cho một xét nghiệm cụ thể (chẳng hạn như H và H cho bệnh thiếu máu) hay không.
- Hỏi xem kết quả có thể được gửi cho bạn qua cổng thông tin điện tử không.
- Hỏi xem bạn có thể đợi tại cơ sở y tế cho đến khi có kết quả hay không.
Đôi khi, việc xét nghiệm máu diễn ra nhanh như thế nào phụ thuộc vào mức độ phổ biến của xét nghiệm. Các xét nghiệm máu được thực hiện thường xuyên hơn, chẳng hạn như CBC hoặc bảng chuyển hóa, thường có sẵn và nhanh hơn các xét nghiệm với những bệnh hiếm gặp. Số địa điểm có thể làm xét nghiệm ít đi cũng sẽ làm cho kết quả lâu có hơn.
Lưu ý
Nhiều loại xét nghiệm đã thay đổi để có thể cho kết quả nhanh hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là bác sĩ sẽ phải xem xét cẩn thận trước khi chuyển kết quả. Hãy hỏi bác sĩ hoặc kỹ thuật viên phòng xét nghiệm về thời gian trung bình có kết quả.
Xem thêm: