Video: sẹo lồi và cách xử lý
Nhưng đối với khoảng 10% số người, ngay cả những vết thương nhỏ cũng có thể tạo ra những vết sẹo lớn, nhô cao và có màu sẫm. Chúng vượt xa thương tích ban đầu trên da và có thể tiếp tục phát triển theo thời gian. Những loại sẹo này được gọi là sẹo lồi.
Sự thật về sẹo lồi
- Sẹo lồi là một vấn đề có thể gây mất thẩm mỹ, đặc biệt là ở mặt, cổ hoặc tay.
- Loại bỏ sẹo lồi không dễ.
- Sẹo lồi hình thành do phản ứng lành thường quá mức ở một số người, đặc biệt là những người có nhiều sắc tố trên da.
- Thuốc theo toa và các liệu trình tại phòng khám có thể cải thiện sự xuất hiện của sẹo lồi.
Tại sao sẹo lồi là một vấn đề?
Mặc dù khó coi nhưng những người bị sẹo lồi có thể có những lo lắng về thẩm mỹ. Sẹo lồi có thể gây khó chịu, căng tức hoặc thậm chí hạn chế phạm vi cử động nếu chúng xảy ra gần khớp, chẳng hạn như đầu gối hoặc mắt cá chân. Da bị kéo căng quá mức có thể gây ngứa và do kích thước lớn hơn nên sẹo lồi dễ cọ xát vào quần áo, gây ngứa ngáy khó chịu.
Giống như bất kỳ loại sẹo nào, sẹo lồi khó điều trị. Tuy nhiên, những tiến bộ y học đang được thực hiện trong điều trị sẹo lồi có thể mang lại nhiều hứa hẹn. Ngăn ngừa sẹo lồi bằng cách chăm sóc vết thương đúng cách và tránh làm tổn thương da, chẳng hạn như xỏ khuyên, là chiến lược tốt nhất cho những người dễ bị sẹo lồi.
Nguyên nhân gây sẹo lồi
Tổn thương da là nguyên nhân chính gây sẹo lồi. Nguồn ảnh: Dr VincentSẹo lồi hình thành do phản ứng quá mức của da đối với chấn thương. Ngay cả những vết cắt nhỏ cũng có thể gây ra sẹo lồi. Một số nguyên nhân phổ biến nhất của sẹo lồi bao gồm:
- Vết cắt hoặc vết thủng, kể cả do cạo râu
- Bỏng
- Vết mổ
- Côn trung cắn
- Tổn thương da, chẳng hạn như mụn trứng cá
- Thủy đậu hoặc các bệnh gây sẹo trên da
- Hình xăm hoặc khuyên
Một số sẹo lồi hình thành mà không rõ nguyên nhân. Một đánh giá trên Tạp chí Điều tra và Thực hành Y khoa nói rằng một số sẹo lồi đã được biết là xuất hiện mà không có sự xuất hiện của chấn thương da. Chúng cũng có thể tăng lên nhiều năm sau khi chấn thương xảy ra.
Khi da bị thương, các tế bào tạo collagen sẽ tập trung lại để chữa lành vết thương. Thông thường các tế bào làm nhiệm vụ của chúng và đóng vết thương, để lại một vết sẹo nhỏ. Với sẹo lồi, các tế bào của da tiếp tục nhân lên ngay cả khi vết thương đã lành. Các mô sẹo tiếp tục phát triển, tạo thành một vết sẹo lớn và nhô lên.
Mặc dù sẹo lồi có thể xảy ra ở bất kỳ loại da nào, chúng có nhiều khả năng hình thành ở:
- Những người có tiền sử gia đình bị sẹo lồi
- Người dưới 30 tuổi, đặc biệt là thanh thiếu niên bước qua tuổi dậy thì
- Phụ nữ mang thai
- Những người có tông màu da sẫm hơn, chẳng hạn như những người gốc Á, Tây Ban Nha hoặc người Mỹ gốc Phi,cũng có nhiều khả năng bị sẹo lồi hơn những người khác.
Sẹo lồi được coi là một loại khối u lành tính. Mặc dù chúng có thể gây khó chịu nhưng chúng không biến thành ung thư hoặc gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Lời khuyên cho những người bị sẹo lồi
Sẹo lồi thường phát triển sau khi xỏ khuyên. Liệu chúng có xảy ra thường xuyên hơn sau khi xỏ khuyên so với các vết thương ngoài da khác hay không vẫn chưa rõ ràng. Chúng xuất hiện trên dái tai phổ biến hơn các bộ phận khác của cơ thể, nhưng điều này có thể là do dái tai là vị trí hay được xỏ khuyên.
Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa sẹo lồi, nhưng có một số cách để giảm nguy cơ bị sẹo lồi sau khi xỏ khuyên đó là sử dụng loại kim bông tai không kim loại
Một nghiên cứu trong Tạp chí Da liễu Australasian đã xem xét lý do tại sao sẹo lồi có xu hướng hình thành thường xuyên hơn ở phía sau dái tai sau khi xỏ lỗ tai. Họ xác định rằng hoa tai có phần sau bằng kim loại thường dẫn đến sẹo lồi ở phía sau dái tai.
Do đó, họ cho rằng sử dụng mặt sau bông tai không kim loại có thể là một cách để giảm nguy cơ bị sẹo lồi ở phía sau dái tai sau khi xỏ khuyên.
Khuyên tai và tuổi tác
Một nghiên cứu trên AAP News & Journals cho thấy sẹo lồi do xỏ lỗ tai phổ biến hơn ở trẻ em được xỏ lỗ tai sau 11 tuổi. Tỷ lệ bị sẹo lồi sau khi xỏ lỗ tai thấp hơn nhiều ở trẻ em dưới 11 tuổi.
Các tác giả gợi ý nên xỏ khuyên trước 11 tuổi, hoặc tránh xỏ lỗ tai nếu tiền sử gia đình có sẹo lồi.
Khi đã xuất hiện, sẹo lồi nổi tiếng là khó loại bỏ và có khả năng tái phát rất cao sau khi được phẫu thuật cắt bỏ. Điều này là do cơ thể có khả năng phản ứng quá mức với phẫu thuật cũng tương tự như đối với chấn thương ban đầu.
Các biện pháp khắc phục tại nhà
Không có phương pháp điều trị tại nhà nào được chứng minh là có thể loại bỏ sẹo lồi khi chúng đã hình thành. Tuy nhiên, có một số điều mà mọi người có thể làm tại nhà sau khi bị chấn thương da để giúp ngăn ngừa sẹo lồi hình thành hoặc giảm thiểu sự xuất hiện của chúng.
Tấm silicon hoặc gel
Silicon là một trong những phương pháp điều trị sẹo được sử dụng rộng rãi nhất và nó đã được chứng minh là có thể giúp thu nhỏ một số vết sẹo lồi và sẹo lồi. Silicon có nguy cơ gây tác dụng phụ thấp và dễ sử dụng.
Các bài đánh giá được xuất bản trên Tạp chí Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ và Tạp chí Phẫu thuật Da và Thẩm mỹ xác nhận rằng việc đắp miếng dán hoặc gel silicon có thể thu nhỏ các vết sẹo lồi hoặc ngăn hình thành sẹo lồi.
Kem dưỡng da
Một đánh giá trong Tạp chí Khoa học Mỹ phẩm Quốc tế tuyên bố rằng một số sản phẩm dùng cho da, chẳng hạn như những sản phẩm có chứa lanolin hoặc petrolatum, có thể cải thiện sự xuất hiện của sẹo. Mọi người nên sử dụng kem thường xuyên và đắp lên vết sẹo khi vết thương đang lành.
Mặc dù các loại kem có chứa chiết xuất hành tây hoặc Vitamin E được sử dụng rộng rãi cho các vết sẹo, một đánh giá trên Tạp chí American Family Physician và một nghiên cứu trong Phẫu thuật da liễu nhận thấy rằng những thành phần này đã không được chứng minh là có tác dụng trị sẹo lồi.
Điều trị y tế
Các tùy chọn bao gồm:
Kem Tretinoin (Retin-A)
Tretinoin là một loại thuốc bôi da cần kê đơn. Tretinoin được sử dụng cho mụn trứng cá và lão hóa, hoạt động bằng cách tăng tốc độ luân chuyển tế bào tự nhiên của da.
Một đánh giá năm 2010 trong Tạp chí Da liễu Lâm sàng và Thẩm mỹ phát hiện ra rằng retinoid, chẳng hạn như kem tretinoin và isotretinoin, có thể giúp giảm kích thước và sự xuất hiện của sẹo lồi.
Phương pháp áp lạnh
Phương pháp áp lạnh là một quá trình bao gồm việc làm đông lạnh tạm thời các mô bằng một thiết bị cầm tay. Hầu hết mọi người đều dung nạp tốt với liệu pháp này, nhưng một số người có thể bị đau dữ dội trong quá trình điều trị và sẽ hết ngay sau đó.
Một nghiên cứu nhỏ được công bố trên Tạp chí Phẫu thuật Da và Thẩm mỹ cho thấy rằng sau một vài lần điều trị, phương pháp áp lạnh có thể làm giảm kích thước của sẹo lồi lên đến 50%. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phương pháp áp lạnh hoạt động tốt nhất đối với sẹo lồi nhỏ hơn dưới 3 năm.
Tiêm steroid
Phương pháp điều trị sẹo lồi này đã được áp dụng trong nhiều năm với một số thành công. Một nghiên cứu trên Tạp chí Điều tra và Thực hành Y khoa đã chỉ ra rằng tiêm steroid là một cách hiệu quả để giảm kích thước và sự xuất hiện của sẹo lồi.
Một đánh giá trên tạp chí American Family Physician nói rằng liệu pháp steroid hoạt động tốt nhất trên những vết sẹo lồi mới hơn và khi kết hợp với phẫu thuật để loại bỏ một phần sẹo. Nó cũng có thể được sử dụng kết hợp với phương pháp áp lạnh.
Kem Imiquimod
Loại kem này được sử dụng để điều trị nhiều loại tổn thương da, bao gồm cả ung thư da tế bào đáy nông . Kem này hoạt động tốt trên da sau khi sẹo lồi đã được loại bỏ. Một bài đánh giá trên Tạp chí Phẫu thuật Răng miệng và Răng hàm mặt cho thấy kem làm giảm khả năng tái phát sẹo lồi.
Điều trị bức xạ
Một phương pháp điều trị mới hơn đang cho kết quả đầy hứa hẹn là một đợt xạ trị ngắn, được thực hiện ngay sau khi phẫu thuật cắt sẹo lồi. Một số nghiên cứu trong tài liệu phẫu thuật thẩm mỹ và da liễu cho thấy tỷ lệ chữa khỏi hoặc ít nhất là cải thiện sẹo lồi ở những người được điều trị bằng phương pháp này là khá khả quan.
Tổng kết
Vì sẹo lồi rất khó điều trị, tốt nhất nên thực hiện các bước để ngăn ngừa chúng ngay sau khi bị chấn thương, phẫu thuật hoặc xỏ khuyên. Những người dễ bị sẹo lồi nên tránh hoàn toàn việc xăm và xỏ khuyên. Nếu cần phải phẫu thuật vì bất kỳ lý do gì, nên thông báo cho bác sĩ biết về tiền sử sẹo lồi để có thể bắt đầu phòng ngừa ngay sau khi phẫu thuật.
Mặc dù sẹo lồi không gây nguy hiểm cho sức khỏe nhưng chúng có thể gây tổn hại về mặt tinh thần và cảm xúc. Có một số phương pháp điều trị, nhưng không có phương pháp điều trị nào phù hợp với tất cả. Nên thảo luận về các lựa chọn loại bỏ sẹo lồi với bác sĩ và xác định phương pháp tốt nhất để thực hiện.
Xem thêm