Video COVID-19: Miễn dịch cộng đồng sau tiêm vắc xin kéo dài bao lâu?
Dù bạn đã hồi phục sau khi mắc COVID-19 hoặc đã được tiêm vắc-xin, việc hiểu về hệ miễn dịch có thể giúp bạn có tự bảo vệ bản thân trong thời kỳ đại dịch.
Đầu tiên, bạn cần biết hệ miễn dịch là gì.
Có hai loại miễn dịch: miễn dịch tự nhiên và miễn dịch thích ứng.
Miễn dịch tự nhiên hoạt động như thế nào sau khi nhiễm COVID-19?
Khi cơ thể nhiễm virus, các tế bào lympho B và lympho T sẽ phát hiện và tiêu diệt chúng | Nguồn ảnh: BisolvonKhi cơ thể nhiễm virus, các tế bào lympho B và lympho T sẽ phát hiện và tiêu diệt chúng | Nguồn ảnh: Bisolvon
Sau khi một người bị nhiễm virus, hệ miễn dịch sẽ có “trí nhớ” về loại virus đấy.
Viện Y học Hoa Kỳ giải thích: "Các tế bào miễn dịch và protein khắp cơ thể có thể nhận biết và tiêu diệt mầm bệnh nếu nó xâm nhập lại vào cơ thể, giúp cơ thể chống lại bệnh tật và giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh."
Các thành phần của hệ miễn dịch bao gồm:
- Kháng thể: các protein lưu thông khắp cơ thể và nhận ra các vật chất lạ, như virus, từ đó giúp tiêu diệt chúng.
- Tế bào lympho T trợ giúp hỗ trợ phát hiện mầm bệnh.
- Tế bào T gây độc tế bào giúp tiêu diệt mầm bệnh.
- Tế bào B biệt hóa và tạo ra kháng thể mới khi cơ thể cần.
Những người hồi phục sau COVID-19 được phát hiện có tất cả bốn thành phần này trong máu. Tuy nhiên, công dụng cụ thể của chúng đối với đáp ứng miễn dịch và thời gian khả năng miễn dịch tồn tại vẫn chưa rõ ràng.
Theo tiến sĩ Lauren Rodda, một nghiên cứu sinh cao cấp về miễn dịch học tại Đại học Y dược Washington: “chúng tôi không biết chắc liệu tất cả mọi người có khả năng miễn dịch nếu bị tái nhiễm hay không, vì chưa có đủ nghiên cứu được thực hiện.”
Rodda chia sẻ thêm với Healthline: “Thực hiện nghiên cứu đòi hỏi phải theo dõi kỹ triệu chứng của những người tái nhiễm trong thời gian dài.”
Nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực này vẫn đang tiếp tục được thực hiện.
Gần đây nhất, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Khoa học đã phát hiện ra khả năng miễn dịch có thể kéo dài đến 8 tháng.
Theo Shane Crotty, tiến sĩ, giáo sư tại Viện Miễn dịch học La Jolla ở California, đồng tác giả nghiên cứu, nhóm của ông đã đo tất cả bốn thành phần của “trí nhớ” miễn dịch ở gần 200 người đã hồi phục sau khi nhiễm COVID-19.
Họ phát hiện ra rằng bốn yếu tố này vẫn tồn tại ít nhất 8 tháng sau khi nhiễm virus.
Điều này rất quan trọng vì chúng cho thấy cơ thể có thể “ghi nhớ” SARS-CoV-2. Nếu bạn bị tái nhiễm virus, các tế bào B trí nhớ có thể nhanh chóng tạo ra kháng thể để chống lại virus.
Các tác giả cho biết những người khỏi bệnh COVID-19 có thể có khả năng miễn dịch trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm.
Trước khi công bố, Rodda cho biết nhóm của cô đã thực hiện nghiên cứu và kết quả cho thấy kháng thể có thể tồn tại trong cơ thể ít nhất 3 tháng.
Đặc biệt, nghiên cứu của cô cũng đã chỉ ra điều này có thể xảy ra ngay cả ở những người có biểu hiện nhẹ.
Nghiên cứu của họ cũng cho rằng khả năng miễn dịch có thể tồn tại lâu hơn nữa.
Trong một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí Y học New England, các nhà nghiên cứu ở Iceland đã nghiên cứu 1107 người hồi phục sau COVID-19 và có kết quả dương tính với kháng thể chống COVID-19.
Trong khoảng thời gian 4 tháng, họ nhận thấy những kháng thể COVID-19 đó không hề suy yếu.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Immunity cho biết ngay cả những trường hợp nhẹ của COVID-19 cũng có thể tạo ra kháng thể trong ít nhất 5-7 tháng và có thể lâu hơn nữa.
Nhóm của họ đã quan sát gần 30.000 người ở Arizona kể từ ngày 30/04/2020, ngay sau khi xét nghiệm máu xác định COVID-19 được đưa vào sử dụng rộng rãi.
Miễn dịch thích ứng hoạt động như thế nào sau khi tiêm chủng COVID-19?
Sẽ mất một thời gian để cơ thể sản xuất đầy đủ kháng thể, bạn vẫn có thể mắc bệnh trong thời gian này | Nguồn ảnh: Unsplash Hiện tại, hai loại vắc-xin được phép sử dụng ở Hoa Kỳ là của Pfizer-BioNTech và Moderna. Vắc-xin Moderna có hiệu quả ngăn ngừa COVID-19 khoảng 94% và vắc-xin Pfizer-BioNTech có hiệu quả 95%.Cả hai loại vắc-xin đều có tác dụng giúp cơ thể tạo miễn dịch đối với COVID-19 mà không cần phải nhiễm COVID-19.
Cả hai loại vắc-xin đều yêu cầu tiêm hai mũi cách nhau vài tuần để có được sự bảo vệ đầy đủ.
Một khi bạn đã tiêm phòng vắc-xin đầy đủ, cơ thể bạn sẽ có các tế bào T và tế bào B “ghi nhớ”, chúng sẽ nhớ kháng nguyên của COVID-19 và sẽ chống lại loại virus đó trong tương lai, giống như miễn dịch tự nhiên.
Tuy nhiên, thường mất vài tuần để cơ thể sản xuất đầy đủ tế bào T và tế bào B sau khi tiêm chủng. Trong thời gian này, bạn vẫn có thể bị nhiễm COVID-19 và mắc bệnh.
Trong một cuộc phỏng vấn với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Katherine O'Brien, giáo sư tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg, cho biết: “Chúng tôi nhận thấy một đáp ứng miễn dịch tốt trong vòng hai tuần sau khi tiêm mũi vắc-xin đầu tiên. Và phản ứng thật sự mạnh mẽ chỉ sau một khoảng thời gian ngắn tiêm mũi vắc-xin thứ hai."
Các nhà khoa học vẫn chưa biết khả năng miễn dịch kéo dài bao lâu từ khi tiêm vắc-xin và liệu có cần tiếp tục tiêm chủng trong tương lai hay không, đặc biệt là khi virus Corona có thể phát triển thành nhiều chủng mới.
Các nghiên cứu về vấn đề này vẫn đang được tiến hành.
Xét nghiệm kháng thể dương tính có nghĩa là gì
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) tuyên bố rằng “gần như tất cả mọi người sẽ có đáp ứng miễn dịch sau khi nhiễm SARS-CoV-2,” và ở một số người, kháng thể có thể được phát hiện trong tuần đầu tiên từ khi phát bệnh.
Tuy nhiên, có nhiều loại xét nghiệm kháng thể và mỗi loại lại giúp phát hiện các thành phần khác nhau của hệ miễn dịch.
Ví dụ: một số xét nghiệm phát hiện kháng thể đặc hiệu với protein nucleocapsid, được tìm thấy trong nhân của virus Corona, trong khi các xét nghiệm khác giúp phát hiện kháng thể đặc hiệu với các protein gai ngoài của virus (tiêm vắc-xin Moderna giúp cơ thể tạo ra các kháng thể này).
Mặc dù xét nghiệm kháng thể dương tính có thể cho biết bạn đã nhiễm COVID-19 trước đó hoặc đã được tiêm vắc-xin, nhưng nó không cho biết rõ ràng về khả năng miễn dịch của bạn đối với virus.
Tiến sĩ Steven Sperber, trưởng khoa tạm thời của khoa bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Hackensack, nói rằng ông không biết liệu xét nghiệm kháng thể dương tính có nghĩa là bạn đã miễn dịch với virus Corona hay không.
Ông giải thích thêm: “Đối với một số bệnh truyền nhiễm, các kháng thể có thể bảo vệ cơ thể khỏi sự tái nhiễm. Đối với một số khác, kháng thể có thể không ngăn ngừa khả năng tái nhiễm, tuy nhiên các triệu chứng có thể nhẹ hơn. Nhưng cũng có nhiều trường hợp, kháng thể có thể không có khả năng bảo vệ nào cả. Ngoài ra, một số kết quả xét nghiệm kháng thể có thể là "dương tính giả". Điều này có nghĩa là cơ thể đã nhiễm một loại virus tương tự, tuy nhiên kháng thể đó lại có có khả năng chống lại chủng virus Corona mới.”
Cuối cùng, Sperber nói: “Chúng tôi không biết khả năng miễn dịch có thể kéo dài bao lâu.”
Tuy nhiên, một nghiên cứu được công bố vào 24/02/2021 trên tạp chí JAMA Internal Medicine, cho thấy những người có kết quả xét nghiệm dương tính với kháng thể SARS-CoV-2 có thể giảm nguy cơ nhiễm SARS-CoV-2 trong tương lai.
Nghiên cứu cũng đã xem xét dữ liệu của hơn 3,2 triệu người ở Hoa Kỳ với xét nghiệm kháng thể SARS-CoV-2. Các nhà khoa học đã đánh giá thông tin về sự lây nhiễm SARS-CoV-2 ở những người có kết quả xét nghiệm kháng thể dương tính và âm tính.
Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng mặc dù việc giảm nguy cơ không được rõ ràng trong 30 ngày đầu tiên sau khi xét nghiệm kháng thể dương tính, tuy nhiên khả năng miễn dịch đã tăng lên sau 30 ngày và càng mạnh mẽ hơn sau 90 ngày..
Những điều cần biết về khả năng tái nhiễm và sự cần thiết phải tiếp tục các biện pháp bảo vệ
Theo CDC, tỷ lệ tái nhiễm với COVID-19 vẫn còn là số ít.
Dù đã có kháng thể sau khi nhiễm hoặc sau khi tiêm chủng thì việc bạn có bị tái nhiễm hay không vẫn chưa được biết rõ.
Các nghiên cứu đang được tiến hành để tìm hiểu:
- Khả năng tái nhiễm
- Tần suất tái nhiễm xảy ra
- Bạn có thể bị tái nhiễm bao lâu sau khi đã hồi phục
- Các trường hợp tái nhiễm nghiêm trọng như thế nào
- Những ai có nguy cơ tái nhiễm cao hơn
- Sự tái nhiễm có ý nghĩa như thế nào đối với khả năng miễn dịch của một người
- Liệu người bị tái nhiễm có thể lây lan virus.
Cho đến khi được hiểu biết đầy đủ, ngoài việc tiêm chủng, CDC khuyến cáo bạn nên đeo khẩu trang, giữ khoảng cách và rửa tay thường xuyên để ngăn chặn lây nhiễm COVID-19.
Xem thêm: