Giải bài tập Công nghệ 11 Bài 13: Phòng, trị một số bệnh phổ biến ở lợn
Mở đầu trang 73 Công nghệ 11: Hãy kể tên một số bệnh ở lợn mà em biết.
Lời giải:
Một số bệnh ở lợn mà em biết:
- Bệnh dịch tả lợn.
- Bệnh đóng dấu lợn.
- Bệnh giun đũa ở lợn.
- Bệnh thương hàn ở lợn.
1. Bệnh dịch tả lợn cổ điển
1.1. Đặc điểm bệnh
Lời giải:
Biểu hiện đặc trưng để nhận biết được con vật mắc bệnh dịch tả lợn cổ điển:
- Sốt cao 40 – 41oC, bỏ ăn, uống nhiều nước, mũi khô, mắt đỏ, phân táo.
- Giai đoạn sau bị tiêu chảy; trên da có nhiều nốt xuất huyết đỏ như muỗi đốt; tai và mõm tím tái.
- Khi mổ khám thường thấy cơ quan nội tạng (dạ dày, ruột, thận, bàng quang …) có xuất huyết lấm chấm như đinh ghim; niêm mạc đường tiêu hóa có các nốt loét hình tròn đồng tâm màu vàng, nâu.
1.2. Nguyên nhân gây bệnh
Lời giải:
Biểu hiện đặc trưng của bệnh dịch tả lợn cổ điển để đặt tên cho các ảnh trong Hình 13.1:
- Hình 13.1a: Nội tạng (thận) có xuất huyết lấm chấm như đinh ghim.
- Hình 13.1b: Trên da có nhiều nốt xuất huyết đỏ như muỗi đốt.
Lời giải:
Đặc điểm chính của mầm bệnh gây bệnh dịch tả lợn cổ điển:
- Tồn tại lâu trong môi trường acid, khô, lạnh và bị diệt ngay khi đun sôi hoặc sử dụng chất sát trùng.
- Mầm bệnh xâm nhập vào vật nuôi theo hai con đường chính là tiêu hóa và hô hấp, qua da, niêm mạc mắt và đường sinh dục.
1.3. Phòng trị bệnh
Câu hỏi trang 74 Công nghệ 11: Hãy nêu biện pháp phòng và trị bệnh dịch tả lợn cổ điển.
Lời giải:
Biện pháp phòng và trị bệnh dịch tả lợn cổ điển:
* Biện pháp phòng bệnh:
- Tiêm vaccine
- Hạn chế người lạ vào khu vực chăn nuôi.
- Cách li 10 ngày với lợn mới nhập về.
- Để trống chuồng 2 tuần giữa các lứa nuôi.
- Phương châm “cùng vào – cùng ra”
- Vệ sinh sạch sẽ
- Chế độ dinh dưỡng phù hợp.
* Biện pháp trị bệnh: Không có thuốc đặc trị bệnh dịch tả lợn cổ điển. Khi nghi ngờ bị bệnh cần làm như sau:
- Báo ngay cho cán bộ thú y để được hướng dẫn.
- Cách li triệt để: không giết, mổ hoặc di chuyển con vật ra khỏi khu vực chăn nuôi cũng không chuyển lợn từ nơi khác về.
- Tiến hành các biện pháp chống dịch theo hướng dẫn của cán bộ thú y, bao gồm: tiêu huỷ con vật chết và con vật bị bệnh; vệ sinh khử trùng triệt để khu vực chăn nuôi và phương tiện; dụng cụ bằng biện pháp thích hợp.
Lời giải:
Ý nghĩa của các biện pháp phòng bệnh dịch tả lợn cổ điển trong Hình 13.2:
- Tiêm vaccine để tăng sức đề kháng chống lại dịch bệnh.
- Hạn chế người lạ vào khu vực chăn nuôi để giảm nguồn lây nhiễm bệnh.
- Cách li 10 ngày với lợn mới nhập về để tránh lây nhiễm bệnh.
- Để trống chuồng 2 tuần giữa các lứa nuôi để tiêu diệt mầm bệnh.
- Phương châm “cùng vào – cùng ra” để tránh lây nhiễm bệnh.
- Vệ sinh sạch sẽ để tiêu diệt mầm bệnh.
- Chế độ dinh dưỡng phù hợp để tăng sức đề kháng.
2. Bệnh đóng dấu lợn
2.1. Đặc điểm bệnh
Lời giải:
Biểu hiện đặc trưng để nhận biết được con vật mắc bệnh đóng dấu lợn:
- Sốt cao trên 40 oC, bỏ ăn, sưng khớp gối.
- Da có dấu hình vuông, tròn, màu đỏ, tạo vảy bong tróc.
- Khi mổ khám thường thấy: xuất huyết toàn thân, cơ quan nội tạng sưng, màu đỏ; viêm khớp và viêm màng trong tim.
2.2. Nguyên nhân gây bệnh
2.3. Phòng và trị bệnh
Câu hỏi trang 75 Công nghệ 11: Hãy nêu một số đặc điểm chính của mầm bệnh gây bệnh đóng dấu lợn.
Lời giải:
Đặc điểm chính của mầm bệnh gây bệnh đóng dấu lợn:
- Tồn tại vài tháng trong xác và chất thải động vật bị bệnh.
- Bị diệt sau vài giờ bởi các chát sát trùng thông thường, sau vài giây ở nhiệt độ 100oC.
Câu hỏi trang 75 Công nghệ 11: Bệnh đóng dấu lợn có thể điều trị được bằng cách nào?
Lời giải:
Bệnh đóng dấu lợn có thể điều trị được bằng các loại thuốc kháng sinh có tác dụng với vi khuẩn Gram dương kết hợp với một số thuốc trợ sức.
Việc dùng thuốc cần theo đơn của bác sĩ thú y và hướng dẫn của nhà sản xuất.
3. Bệnh giun đũa lợn
3.1. Đặc điểm bệnh
Câu hỏi trang 75 Công nghệ 11: Hãy nêu những biểu hiện đặc trưng của lợn mắc bệnh giun đũa.
Lời giải:
Biểu hiện đặc trưng của lợn mắc bệnh giun đũa thường rõ nhất ở lợn từ 2 – 4 tháng tuổi:
- Con vật chậm lớn, gầy còm, xù lông;
- Viêm phổi khi ấu trùng giun tác động lên phổi.
- Tắc ống mật, tắc ruột, thủng ruột khi có quá nhiều giun.
- Xét nghiệm phân có thể tìm được trứng giun.
3.2. Nguyên nhân gây bệnh
Câu hỏi trang 76 Công nghệ 11: Hãy nêu một số đặc điểm chính của mầm bệnh gây bệnh giun đũa lợn.
Lời giải:
Đặc điểm chính của mầm bệnh gây bệnh giun đũa lợn:
- Giun đực ở đuôi có móc, thường nhỏ và ngắn hơn giun cái.
- Trứng giun phát triển thành giun trưởng thành ở ruột non.
- Một vòng đời giun cái đẻ 27 triệu trứng, trung bình 200 nghìn trứng/ ngày.
- Mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua đường tiêu hóa.
Luyện tập trang 76 Công nghệ 11: Quan sát Hình 13.4 và mô tả vòng đời của giun đũa lợn.
Lời giải:
Vòng đời của giun đũa lợn:
- Giai đoạn 1: Trứng giun theo phân ra ngoài.
- Giai đoạn 2: Trứng phát triển thành dạng có phôi, có thể gây nhiễm.
- Giai đoạn 3: Lợn nuốt phải trứng giun có phôi, giải phóng ra ấu trùng trong đường tiêu hóa.
- Giai đoạn 4: Ấu trùng đi vào niêm mạc đường tiêu hóa, qua mạch máu di chuyển đến gan.
- Giai đoạn 5: Tại gan, ấu trùng di chuyển ra phía ngoài tạo ra các đốm trắng trên bề mặt gan.
- Giai đoạn 6: Ấu trùng vào phổi, phát triển tiếp sau đó có thể vào đường tiêu hóa qua hầu họng.
- Giai đoạn 7: Tại ruột non, ấu trùng phát triển thành dạng trưởng thành.
3.3. Phòng và trị bệnh
Câu hỏi trang 76 Công nghệ 11: Bệnh giun đũa lợn có thể điều trị được bằng cách nào?
Lời giải:
Bệnh giun đũa lợn có thể điều trị được bằng cách sử dụng thuốc đặc trị theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y. Thường dùng thuốc trộn vào thức ăn với một liều duy nhất.
Lời giải:
Những bài thuốc dân gian điều trị bệnh giun đũa cho lợn (áp dụng cho những vùng sâu, vùng xa, không đủ điều kiện thú y cho lợn):
- Vỏ rễ cây xoan (khổ luyện bì): cạo bỏ lớp vỏ nâu, thái nhỏ, phơi khô, sao vàng, tán thành bột hoặc sao vàng, nấu thành cao lỏng (100 gr vỏ xoan, lấy thành 100 ml dung dịch thuốc sắc).
Liều dùng: 1 ml tẩy cho 3 kg thể trọng lợn hoặc 1 gam bột bỏ xoan tẩy cho 2 kg thể trọng lợn; tẩy một lần duy nhất, ra giun tròn và cả lá sán (nếu dùng liều cao có thể gây ngộ độc cho lợn).
- Hạt keo đậu: 100 gam, rang vàng, tán nhỏ; 1 gam tẩy cho 1 kg thể trọng/ ngày; cho ăn trong 3 ngày liền.
- Lá cây dầu giun 100 gam, vỏ cây đại 50 gam, giã nhỏ trộn với cám cho lợn 15 – 20 kg; cho ăn hai ngày liền.
4. Bệnh phân trắng lợn con
4.1. Đặc điểm bệnh
Lời giải:
Bệnh phân trắng ở lợn khá phổ biến ở lợn từ 3 – 21 ngày tuổi, đặc biệt là khi thời tiết thay đổi.
Những biểu hiện đặc trưng để nhận biết được lợn mắc bệnh phân trắng lợn con:
- Giai đoạn đầu, lợn con vẫn bú mẹ, phân màu vàng vón như hạt đậu, sau phân loãng và có màu trắng.
- Giai đoạn sau, con vật bỏ bú, run rẩy, hạ thân nhiệt, chết sau 5 – 7 ngày nếu không được điều trị kịp thời.
Câu hỏi 2 trang 77 Công nghệ 11: Hãy nêu các nguyên nhân gây bệnh phân trắng lợn con.
Lời giải:
Nguyên nhân gây bệnh phân trắng lợn con:
- Điều kiện vệ sinh, dinh dưỡng: Lợn mẹ giai đoạn mang thai không được nuôi dưỡng, chăm sóc thích hợp; lợn con theo mẹ không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng; chuồng trại ẩm ướt, lạnh, bẩn.
- Đặc điểm sinh lí lợn con: Lợn mới sinh ra có hệ tiêu hoá chưa hoàn chỉnh nên khả năng tiêu hoá kém; trung khu điều tiết nhiệt độ cơ thể và hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh làm cho con vật khó thích nghi với thay đổi môi trường và dễ nhiễm bệnh.
- Vi khuẩn: Khi sức đề kháng của con vật bị giảm thì các loại vi khuẩn đường ruột như E.coli và Salmonella sẽ phát triển mạnh và tăng khả năng gây bệnh.
4.2. Nguyên nhân gây bệnh
4.3. Phòng và trị bệnh
Lời giải:
Thực hiện các biện pháp nuôi dưỡng, chăm sóc hợp lí cho lợn mẹ để phòng bệnh phân trắng lợn con vì như vậy mới đảm bảo được dinh dưỡng đầy đủ cho lợn mẹ khi mang thai và nuôi con, giúp lợn con có sức đề kháng tốt.
Lời giải:
* Những việc làm đúng:
- (2) đóng cửa khu chăn nuôi không cho người lạ vào;
* Những việc làm chưa đúng:
- (1) mang một số con lợn chưa có biểu hiện thường ra chợ bán.
- (3) mua thuốc về tự điều trị cho lợn;
- sau đó (4) báo cho cán bộ thú y
* Giải thích:
- (1): không được phát tán lợn bệnh ra thị trường.
- (3): mua thuốc điều trị bệnh cần có sự tư vấn từ bác sĩ thú y.
- (4): cần báo cho cán bộ thú y ngay sau khi phát hiện bệnh.
Lời giải:
Các biện pháp để phòng, trị bệnh đối với lợn đồng thời đảm bảo được an toàn cho con người và môi trường:
* Phòng bệnh:
- Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ
- Tiêm phòng vaccine
* Trị bệnh:
- Báo cho cán bộ thú y ngay sau khi phát hiện bệnh.
- Dùng thuốc kháng sinh kết hợp với các biện pháp dân gian theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.
Xem thêm các bài giải SGK Công nghệ lớp 11 Cánh diều hay, chi tiết khác:
Ôn tập chủ đề 3: Công nghệ thức ăn chăn nuôi
Bài 12: Vai trò của phòng, trị bệnh trong chăn nuôi
Bài 14: Phòng, trị một số bệnh phổ biến ở gia cầm
Bài 15: Phòng, trị một số bệnh phổ biến ở trâu, bò
Bài 16: Ứng dụng công nghệ sinh học trong phòng, trị bệnh cho vật nuôi