Video: Chụp MRI và CT scan để phát hiện bệnh gì?
Quy trình chụp không xâm lấn, có nghĩa là không cần phẫu thuật. Nó thường được chỉ định để kiểm tra các triệu chứng khác nhau liên quan đến hệ thần kinh trước khi chuyển sang các thủ thuật xâm lấn.
Tại sao cần chụp CT sọ não?
Hình ảnh được tạo ra bởi chụp CT sọ não chi tiết hơn nhiều so với chụp X-quang thông thường. Nó có thể giúp chẩn đoán một loạt các tình trạng như:
- Bất thường xương hộp sọ
- Dị dạng động mạch hoặc các bất thường mạch máu
- Teo mô não
- Dị tật bẩm sinh
- Phình động mạch não
- Xuất huyết trong não
- Não úng thủy hoặc tích tụ dịch bên trong hộp sọ
- Nhiễm trùng hoặc sưng phù
- Chấn thương vùng đầu, mặt hoặc hộp sọ
- Đột quỵ
- U
Bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT sọ não nếu bạn bị chấn thương hoặc có bất kỳ triệu chứng nào sau đây mà không rõ nguyên nhân:
- Ngất xỉu
- Đau đầu
- Co giật , đặc biệt nếu có xảy ra gần đây
- Thay đổi hành vi đột ngột hoặc thay đổi suy nghĩ
- Mất thính lực
- Mất thị lực
- Yếu cơ hoặc tê, ngứa ran
- Khó nói
- Khó nuốt
Hình ảnh sọ não trên phim chụp CT (nguồn: https://two-views.com/)Chụp CT sọ não cũng có thể được sử dụng để xác định hướng xử lý tiếp theo như phẫu thuật hoặc sinh thiết.
Điều gì xảy ra khi chụp CT sọ não?
Máy chụp CT sọ não phát ra một chùm tia X. Sau đó, máy tính sẽ ghép các hình ảnh chụp bằng tia X này lại với nhau để tạo ra các hình ảnh chi tiết về đầu. Những hình ảnh này giúp bác sĩ trong việc chẩn đoán.
Quy trình này thường được thực hiện tại bệnh viện hoặc trung tâm chẩn đoán hình ảnh ngoại trú, chỉ mất khoảng 15 phút để hoàn thành quá trình quét.
Trước khi thực hiện chụp, bạn phải tháo đồ trang sức và các đồ vật bằng kim loại khác vì chúng có thể làm hỏng máy quét và cản trở tia X.
Có thể bạn sẽ cần thay áo choàng bệnh viện, nằm sấp hoặc ngửa trên một chiếc bàn hẹp, tùy thuộc vào mục địch chụp CT.
Điều rất quan trọng là bạn phải hoàn toàn đứng yên trong suốt quá trình chụp. Ngay cả một chuyển động nhỏ cũng có thể làm mờ hình ảnh.
Một số người thấy máy quét CT sẽ cảm thấy căng thẳng hoặc ngột ngạt. Bác sĩ có thể cho dùng thuốc an thần để giữ cho họ bình tĩnh và nằm yên trong suốt quá trình chụp chiếu. Hoặc nếu con bạn chụp CT, bác sĩ có thể cho dùng thuốc an thần vì những lý do tương tự.
Bàn sẽ từ từ trượt để đầu ở bên trong máy quét. Bạn có thể được yêu cầu nín thở trong thời gian ngắn. Chùm tia X của máy quét sẽ quay quanh đầu, tạo ra một loạt hình ảnh từ các góc độ khác nhau. Các hình ảnh riêng lẻ được gọi là các lát cắt. Xếp chồng các lát tạo ra hình ảnh ba chiều.
Hình ảnh có thể nhìn thấy ngay lập tức trên màn hình. Chúng sẽ được lưu trữ để xem và in về sau. Máy quét CT có micrô và loa để giúp liên lạc hai chiều giữa người đang chụp với người điều khiển máy quét.
Thuốc cản quang và chụp CT sọ não
Thuốc nhuộm cản quang giúp làm nổi bật một số khu vực tốt hơn trên hình ảnh CT. Ví dụ, nó có thể làm nổi bật và rõ nét các mạch máu, ruột và các khu vực khác. Thuốc nhuộm được đưa qua đường tĩnh mạch vào tĩnh mạch cánh tay hoặc bàn tay.
Thông thường, hình ảnh đầu tiên được chụp không có thuốc cản quang, sau đó sẽ có. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần sử dụng thuốc nhuộm cản quang vì nó còn phụ thuộc vào bác sĩ đang cần tìm kiếm gì từ phim chụp.
Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn không ăn hoặc uống trong vài giờ trước khi xét nghiệm nếu bạn cần tiêm thuốc cản quang. Điều này phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý cụ thể. Hãy hỏi bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể cho việc chụp CT.
Chuẩn bị và các biện pháp phòng ngừa cần lưu tâm
Bàn máy quét rất hẹp, vậy nên nếu nặng trên 135 kg, bạn cần hỏi trước xem bàn này có giới hạn trọng lượng không.
Chụp X-quang dưới bất kỳ hình thức nào đều không được khuyến khích cho phụ nữ mang thai, vì vậy hãy nói cho bác sĩ biết nếu mình đang có bầu
Bạn sẽ cần biết một số biện pháp dự phòng bổ sung nếu sử dụng thuốc nhuộm cản quang. Ví dụ, các biện pháp đặc biệt phải được thực hiện với những người đang điều trị bệnh tiểu đường metformin (Glucophage). Hãy chắc chắn cho bác sĩ biết nếu bạn dùng thuốc này hoặc đã từng bị phản ứng phụ với thuốc cản quang.
Các tác dụng phụ hoặc rủi ro có thể xảy ra
Các tác dụng phụ và rủi ro khi chụp CT sọ não bao gồm cảm giác khó chịu, tiếp xúc với bức xạ và phản ứng dị ứng với thuốc cản quang.
Nếu thắc mắc bất kì điều gì hãy trao đổi với bác sĩ trước khi chụp để bạn có thể đánh giá những rủi ro tiềm ẩn và lợi ích cho tình trạng bệnh của bản thân.
Không thoải mái
Bản thân việc chụp CT là một quy trình không gây đau, tuy nhiên một số người cảm thấy không thoải mái trên bàn cứng hoặc khó ngồi yên được.
Bạn có thể cảm thấy hơi rát khi thuốc cản quang đi vào tĩnh mạch. Một số người cảm thấy có vị kim loại trong miệng và cảm giác nóng khắp cơ thể. Những phản ứng này là bình thường và thường kéo dài chưa đến một phút.
Phơi nhiễm với bức xạ
Chụp CT khiến bạn phơi nhiễm với một lượng bức xạ. Các bác sĩ thường đồng ý rằng rủi ro là thấp so với việc không chẩn đoán chính xác được bệnh. Rủi ro từ một lần chụp là nhỏ, nhưng nó sẽ tăng lên nếu bạn chụp X-quang hoặc CT nhiều lần theo thời gian. Các máy quét mới hơn có thể khiến bạn tiếp xúc với ít bức xạ hơn các máy cũ.
Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đang mang thai. Bác sĩ có thể tránh để bé tiếp xúc với bức xạ bằng cách sử dụng các xét nghiệm khác như chụp MRI đầu hoặc siêu âm, không sử dụng tia xạ.
Phản ứng dị ứng với chất cản quang
Nói với bác sĩ trước khi chụp nếu bạn đã từng có phản ứng dị ứng với thuốc cản quang.
Thuốc nhuộm cản quang thường chứa i-ốt và có thể gây buồn nôn, nôn, phát ban, nổi mề đay, ngứa hoặc hắt hơi ở những người dị ứng với i-ốt. Bạn có thể được dùng steroid hoặc thuốc kháng histamine để giúp giảm các triệu chứng này trước khi tiêm thuốc. Sau khi xét nghiệm, bạn sẽ cần uống thêm một lượng chất lỏng để giúp thải i-ốt ra khỏi cơ thể nếu bản thân đang mắc bệnh đái tháo đường hoặc bệnh thận.
Trong một số trường hợp rất hiếm, thuốc cản quang có thể gây sốc phản vệ , một phản ứng dị ứng toàn thân có thể đe dọa tính mạng. Thông báo cho người vận hành máy quét ngay lập tức nếu bạn bị khó thở.
Kết quả chụp CT sọ não và theo dõi
Bạn sẽ có thể trở lại sinh hoạt bình thường sau khi chụp. Bác sĩ sẽ cung cấp những hướng dẫn đặc biệt nếu bạn dùng thuốc cản quang.
Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ giải thích kết quả của xét nghiệm và gửi báo cáo cho bác sĩ chính. Các bản chụp được lưu trữ dưới dạng dữ liệu điện tử để có thể xem lại trong tương lai.
Bác sĩ sẽ trao đổi về kết quả của phim chụp X quang với bạn. Tùy thuộc vào kết quả, bác sĩ có thể yêu cầu thêm các xét nghiệm. Hoặc nếu có thể chẩn đoán được luôn, bác sĩ sẽ cùng bạn thực hiện các bước điều trị tiếp theo nếu có.