Bố cục Huyện đường
Chia đoạn trích thành 2 phần
- Phần 1: Từ đầu đến “Vào ra cũng phải chuyên cần”: Tri huyện tự bạch
- Phần 2: Còn lại: Đề lại và tri huyện tính toán, bày mưu để có thể lấy được tiền từ vụ xét xử.
Tóm tắt tác phẩm Huyện đường
Văn bản kể lại thời gian trước khi vào xử án vụ trộm, tri huyện và đề lại bàn bạc nhau xử thế nào cho có lợi, có thể ăn được tiền.
Nội dung chính Huyện đường
Văn bản kể lại thời gian trước khi vào xử án vụ trộm, tri huyện và đề lại bàn bạc nhau xử thế nào cho có lợi, có thể ăn được tiền. Thấy được sự vô lương tâm, mục ruỗng đạo đức, đê hèn của một bộ phận quan lại.
Tác giả, tác phẩm Huyện đường
I. Tác phẩm văn bản Huyện Đường
1. Thể loại: tuồng
2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
- Tác phẩm thuộc cảnh I của hồi thứ II Nghêu, Sò, Ốc, Hến do Hoàng Châu Kỳ chỉnh li (1957) thuộc cảnh I của hồi thứ II
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự, biểu cảm
4. Tóm tắt văn bản Huyện Đường
- Tác phẩm tường thuật lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng liên quan đến vụ trộm của Thị Hến. Tri lại, đề huyện và lính lệ đang suy tính bàn cãi tính kế xử kiện như thế nào để có thể lấy được nhiều tiền nhất từ những kẻ có liên quan như Sò, Ốc và Nghêu. Kết quả, bọn chúng quyết định xử Ốc năm năm tù, phạt Nghêu đòn năm mươi trượng và phạt lí trưởng năm mươi quan tiền.
5. Bố cục văn bản Huyện Đường
- Phần 1 Từ đầu… liên quan đến vụ trộm: Kể tóm tắt vụ trộm
- Phần 2 Còn lại: Quá trình xử án
6. Giá trị nội dung văn bản Huyện Đường
- Phê phán sự tham ô của quan lại khi xử kiện
7. Giá trị nghệ thuật văn bản Huyện Đường
- Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt
- Thành công trong xây dựng tâm lý nhân vật
- Tình huống truyện độc đáo, hấp dẫn
Đọc tác phẩm Huyện đường
Một đêm nọ, Ốc (kẻ chuyên nghề “đào ngạch") hợp tác với Nghêu (thầy bói) đột nhập nhà trùm Sò (địa chủ) để ăn trộm. Nghêu bị bắt giữ còn ốc chạy thoát được. Đang khi Ốc đem đồ ăn trộm bán cho Thị Hến - một người goá chồng, làm nghề buôn bán – thì trùm Sò và lí trưởng dẫn người ập đến bắt quả tang. Lí trưởng lợi dụng chuyện này đòi Thị Hến đút lót. Việc không thành, tất cả dắt nhau lên huyện đường. Tại đây, Ốc bị phạt tù, Nghêu và lí trưởng bị đánh đòn. Riêng lí trưởng, trùm Sò còn phải chi tiền để hối lộ tri huyện. Nhờ có nhan sắc, Thị Hến không những không bị hạch tội, lại còn được tri huyện và đề lại "chiếu cổ' hẹn hò. Lũ háo sắc ấy (có thêm cả lí trưởng) rơi vào bẫy của Thị Hến khi giáp mặt nhau tại nhà chị ta và bị các bà vợ đến đánh ghen một trận tơi bời. Đoạn trích dưới đây kể lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng giữa các nhân vật liên quan đến vụ trộm.
Cảnh 1
– Bàn giấy của tri huyện.
Trên tường chính giữa là bức hoành phi đề hai chữ “Huyện đường”. Hai bên có hai câu đối. Bên cạnh câu đối phía trái có cửa
vào nhà trong.
Một chiếc bàn to để chính giữa làm bàn giấy của tri huyện, trên bàn có ống bút, nghiên mực, điều bình. Bên trái, bàn giấy của tiên đề lại để xây mặt ra khán giả phía phải của sân khấu, trên bàn cũng có nghiên bút và một chồng đơn từ.
Màn mở: tri huyện từ trong nhà bước ra, ngôi vào ghế.
TRI HUYỆN
(Nói lối)
Quyền trọng trấn nha môn
Bản chúc xung tri huyện
Đỉnh chung đà đủ miếng
Hoa nguyệt cũng quen mùi
Lấy của cây ngọn roi
Làm quan nhờ lỗ khẩu
Sự lí thường phân ấu
Được thua tự đồng tiền
Dân xã nếu không kiêng
Bỏ xuống lao giam kĩ
(một lá, cười)
Quan chúc nghĩ nên thú vị
Vào ra cũng phải chuyên cần
ĐỂ LẠI (bước ra)
Bam quan a!
TRI HUYỆN
Vâng, chào thầy. A, thầy Đế này, hôm nay sao mà
(Nói lối)
Nha lại vắng bẩm thân
Dân xã không đấu cáo
ĐỂ LẠI
Vâng, hôm nay chả thấy ai kiện cáo gì cả. Còn vụ Thị Hến, Nguyễn Sò quan đã định
dứt khoát như thế nào chưa?
TRI HUYỆN
Vụ ấy à? Ý thầy thế nào? (không đợi để lại trả lời) Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được.
ĐỂ LẠI
Vâng, ta cứ bảo là để tra cứu đã. Thua còn thằng Ốc, thằng Nghêu, lí trưởng Thị Hến thì liệu xử cho xong bọn này toàn đầu trọc cả.
TRI HUYỆN
Phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu (cười khoái trá) Xử Ốc năm năm tù, Nghêu phạt đòn năm chục trượng lí trưởng đòi ăn lót cần phạt trừng giới") năm mươi quan tiền.
ĐỀ LẠI
Bẩm quan xử thật sâu sắc, nhưng đã xử Nghêu và Ốc rồi thì lấy lí gì mà không xử Sò và Hến được.
TRI HUYỆN (cười)
Ăn thua là những chỗ khó đấy đấy, lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nên xử vội, vì xử Hến thì
nào lại chả được. Thị Hến thì cũng có thể cho về nhưng chưa nê phải xử Sò. Thầy hiểu chứ
ĐỂ LẠI
Vâng ạ, quan xử hay lắm. (gọi) Lệ đâu?
LÍNH LỆ A (lễ phép bước ra)
Bẩm quan dạy ạ.
ĐỂ LẠI
Ra đòi vụ Nguyễn Sò vào hầu, cả bên nguyên, bên bị, nhân chứng.
LÍNH LỆ A
Vâng ạ. (quay đi)
TRI HUYỆN
Lệ hầu đâu?
LÍNH LỆ B (từ trong)
Vâng. (cầm quạt lông ra hầu cạnh tri huyện)
(Có tiếng lệ A nói to bên trong: “Để ba người này vào trước. Đinh Ốc, Phan Nghêu vào sau, ngồi đấy”.)
LÍNH LỆ A (dắt lí trưởng, Trùm Sò và Thị Hến nào. Vừa vào, lệ A bấm mấy người đứng lại nói nhỏ)
Nhắc lại ông Trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi bẩm mãi quan mới chịu xử vụ này đấy.
LÍ TRƯỞNG
Vâng, tôi biết anh tử tế lắm, chúng ta với nhau rồi...
TRÙM SÒ
Vâng, tôi xin hậu tạ, anh cứ giúp đỡ cho.
LÍNH LỆ A
Thế bây giờ đứng đây, tôi vào bẩm lại đã. (chạy vào chắp tay trước bàn giấy tri huyện) Bẩm con đã đòi vụ Nguyễn Sò đến hầu ạ.
Xem thêm các bài Bố cục Ngữ văn lớp 10 sách Kết nối tri thức hay, ngắn gọn khác:
Bố cục Ra-ma buộc tội (2024) chính xác nhất lớp 10 - Kết nối tri thức
Bố cục Xúy Vân giả dại (2024) chính xác nhất Lớp 10 - Kết nối tri thức
Bố cục Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân (2024) chính xác nhất lớp 10 - Kết nối tri thức
Bố cục Hồn thiêng đưa đường (2024) chính xác nhất lớp 10- Kết nối tri thức
Bố cục Tác giả Nguyễn Trãi (2024) chính xác nhất lớp 10 - Kết nối tri thức
