Video Bệnh Zona Thần Kinh và những thông tin cần biết
Một số người tin rằng có mối liên hệ trực tiếp giữa các triệu chứng của bệnh zona và vi rút Corona (COVID-19) cũng như vacxin của vi rút này. Một số người thậm chí còn cho rằng COVID-19 gây ra bệnh zona và tiêm vacxin chống COVID-19 cũng có thể gây ra bệnh zona.
Nghiên cứu khoa học hiện tại chỉ ra rằng bản thân vi rút COVID-19 hay bất kỳ loại vacxin nào chống COVID-19 đều không gây ra bệnh zona. Nhưng điều đó không có nghĩa là không có sự liên kết giữa COVID-19 và bệnh zona. Trong một số trường hợp, vi rút Corona (COVID-19) dường như kích hoạt lại hoạt động của vi rút Varicella-zoster nếu một người đã bị bệnh zona hoặc thủy đậu trước đó. Từ đó có thể gây ra các triệu chứng của bệnh zona.
Hãy cùng xem những điều chúng ta biết và chưa biết về COVID-19 và vi rút gây bệnh zona.
Có mối liên hệ nào giữa bệnh zona và COVID-19 không?
Hiện tại không có bằng chứng để làm sáng tỏ câu hỏi: Liệu việc mắc COVID-19 hoặc tiêm vacxin chống vi rút Corona có làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona theo bất kỳ cách nào có ý nghĩa thống kê hay không?
Nhưng rõ ràng là cả vi rút Corona và vacxin đều không thể gây bệnh zona vì bệnh zona hoàn toàn do một loại vi rút khác gây ra.
Để hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa hai loại vi rút này, hãy cùng xem xét một số chi tiết về vi rút Varicella-zoster và SARS-CoV-2, nguyên nhân gây ra bệnh zona và COVID-19, cũng như các nghiên cứu hiện đang tìm hiểu mối liên hệ giữa hai loại vi rút này.
Vi rút Corona và COVID-19 không thể gây bệnh zona vì bệnh zona hoàn do một loại vi rút khác gây ra (nguồn ảnh: https://www.drugtopics.com)
Herpes zoster (bệnh zona)
Varicella-zoster là một loại vi rút đầu tiên gây bệnh thủy đậu. Nhiều người nhiễm vi rút này trong thời thơ ấu nhưng cũng có thể tiêm chủng vacxin ngừa vi rút này.
Cho dù bạn đã mắc bệnh thủy đậu hay đã được tiêm vacxin ngừa bệnh thủy đậu thì vi rút này vẫn nằm yên ở dạng không hoạt động trong các tế bào thần kinh nhất định sau khi tiếp xúc. Nhiều năm sau, vi rút có thể được kích hoạt trở lại và gây bệnh zona. Các triệu chứng của bệnh zona thường bao gồm xuất hiện phát ban gây ngứa và đau. Ngay cả sau khi khỏi bệnh, bạn vẫn có thể thấy đau ở vị trí bị phát ban.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) thì hầu hết mọi người chỉ bị bệnh zona một lần trong đời, nhưng vi rút có thể được kích hoạt lại nhiều lần.
Bệnh zona gây phát ban đau, ngứa và rát (nguồn ảnh: https://www.all4women.co.za/)
Những người trên 60 tuổi hoặc những người có hệ thống miễn dịch bị suy giảm thì sẽ có nguy cơ vi rút Varicella-zoster tái hoạt động lại và gây ra các triệu chứng của bệnh zona. Trên thực tế, những người có nguy cơ mắc bệnh zona cao hơn cũng có nguy cơ mắc các triệu chứng nghiêm trọng của COVID-19 cao hơn.
SARS-CoV-2 (COVID-19)
COVID-19 là một bệnh hô hấp có khả năng lây truyền cao do vi rút SARS-CoV-2 gây ra. Nó chủ yếu lây truyền qua không khí khi những người bị nhiễm vi rút Corona thở ra các hạt hô hấp có chứa vi rút.
COVID-19 có một loạt các triệu chứng. Một số người nhiễm SARS-COV-2 có thể không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào, trong khi những người khác có thể gặp các triệu chứng nặng và cần nhập viện. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Khó thở
- Ho khan
- Sốt
- Đau đầu
- Mất vị giác hoặc khứu giác
Các triệu chứng của COVID-19 có thể giống như bệnh cúm, nhưng vi rút Corona lại khác nhiều so với vi rút gây ra bệnh cúm hàng năm. Các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm hiểu tác động ngắn hạn và dài hạn của COVID-19 đối với cơ thể.
COVID-19 đang là đại dịch trên toàn thế giới (nguồn ản: https://litfl.com)
Các nghiên cứu nói gì?
Những gì chúng tôi biết là khi hệ thống miễn dịch của bạn bị suy giảm thì sẽ tạo cơ hội cho vi rút Varicella-zoster kích hoạt lại. Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng các loại thuốc ức chế miễn dịch như hóa trị và corticosteroid hay các bệnh tấn công hệ thống miễn dịch như bệnh Crohn, HIV và Lupus làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona.
Các nhà nghiên cứu hiện đang cố gắng tìm hiểu liệu COVID-19 có thể làm điều tương tự hay không.
Một nghiên cứu vào năm nay với 491 người đã được tiêm phòng ở Israel cho thấy 6 người tham gia đã mắc bệnh zona lần đầu tiên sau khi tiêm liều vắc xin COVID-19 đầu tiên. Tất cả 6 người đều có hệ thống miễn dịch suy giảm và họ đều hồi phục hoàn toàn sau khi mắc bệnh zona. Nghiên cứu này đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu tìm hiểu về vacxin COVID-19 có thể là tác nhân gây ra (không phải nguyên nhân) bệnh zona.
Dữ liệu thu thập được của nghiên cứu ở Brazil cũng cho thấy mức tăng trung bình trên 10,7 trường hợp mắc bệnh zona trên một triệu dân trong thời gian xảy ra đại dịch. Không thể biết chính xác mức độ ảnh hưởng của việc tăng căng thẳng trong đại dịch và các yếu tố khác làm ảnh hưởng đến những số liệu này tăng lên. Căng thẳng từ lâu đã được nghi ngờ là một yếu tố nguy cơ của bệnh zona.
Một nghiên cứu nhỏ được công bố vào tháng 10 năm 2020 bởi Đại học California cho thấy không có bằng chứng thống kê nào chứng minh cho những tuyên bố về mối liên hệ giữa vi rút Varicella-zoster gây bệnh zona và COVID-19. Kết luận này dựa trên 608 trường hợp mắc bệnh zona, trong đó chỉ có 2,1% (13 ngưởi) bị bệnh zona có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 từ tháng 3 năm 2020 đến tháng 8 năm 2020.
Các thử nghiệm lâm sàng
Các nhà nghiên cứu hiện đang làm việc để hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa COVID-19 và vi rút gây ra bệnh zona.
Một thử nghiệm lâm sàng liên quan đến cư dân của một viện dưỡng lão đã nghiên cứu cách vacxin ngừa bệnh zona (Shingrix) có thể cải thiện phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với bệnh cúm theo mùa và COVID-19.
Những nguyên nhân chính gây ra bệnh zona là gì?
Ngoài nguyên nhân là vi rút Varicella-zoster được kích hoạt lại gây ra bệnh zona thì có nhiều nguyên nhân khác phức tạp hơn như:
- sự suy giảm của hệ thống miễn dịch, đây là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa
- các thủ thuật phẫu thuật như cấy ghép nội tạng, yêu cầu dùng thuốc ức chế miễn dịch.
- các bệnh tự miễn như bệnh Crohn, lupus và viêm khớp dạng thấp.
- phương pháp điều trị ức chế miễn dịch như hóa trị, corticosteroid và thuốc chống viêm
Hệ thống miễn dịch suy giảm có thể gây bệnh zona (nguồn ảnh: https://getradiantlife.com/)
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Cho dù bạn nghi ngờ mình bị bệnh zona, COVID-19 hoặc cả hai, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức nếu nhận thấy một hoặc nhiều triệu chứng sau:
- Nhiệt độ cơ thể từ 39,5°C trở lên
- Khó thở
- Da hoặc môi xanh xao, tái nhợt
- Đau dai dẳng hoặc có áp lực trong lồng ngực
- Nhầm lẫn hoặc cảm thấy mất phương hướng
- Xuất hiện vết phát ban gần mắt
Nếu bạn có hệ thống miễn dịch bị suy giảm hay đang mang thai hoặc trên 65 tuổi, hãy đi khám ngay nếu bạn nghi ngờ mình bị COVID-19 hoặc bệnh zona.
Phương pháp điều trị bệnh zona?
Bệnh zona thường được điều trị bằng thuốc kháng vi rút. Bạn càng nhận được chẩn đoán xác định bệnh sớm thì thuốc càng có hiệu quả trong việc kiểm soát các triệu chứng của bệnh.
Acyclovir, valacyclovir và famciclovir là những loại thuốc kháng vi rút có thể được kê đơn để điều trị bệnh zona.
Acyclovir hiện cũng được coi là loại thuốc có triển vọng để điều trị COVID-19. Nhưng nó hoạt động tốt như thế nào thì các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm hiểu.
Remdesivir, một loại thuốc kháng vi rút khác, hiện là loại thuốc duy nhất được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận để điều trị COVID-19.
Các phương pháp điều trị bệnh zona khác bao gồm:
- Thuốc chống viêm (chẳng hạn như ibuprofen) để điều trị đau hoặc sưng
- Thuốc giảm đau dạng uống
- Thuốc kháng histamine để điều trị ngứa
- Kem bôi capsaicin hoặc lidocain
Bệnh zona thường được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (nguồn ảnh: https://all-free-download.com/)
Tổng kết
COVID-19 không gây ra bệnh zona vì bệnh zona hoàn toàn do một loại vi rút khác gây ra. Điều chúng tôi chưa biết là liệu việc tiêm chủng ngừa COVID-19 hoặc mắc SARS-CoV-2 thì có thể làm tăng nguy cơ kích hoạt lại vi rút gây ra bệnh zona hay không.
Hãy xin tư vấn của bác sĩ nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về việc tiêm chủng.
Xem thêm :