Đau dây thần kinh sau zona là gì?
Video Đau dây thần kinh sau Zona
Bệnh zona là một bệnh nhiễm trùng gây phát ban và đau ở da do sự tái hoạt động của vi rút Varicella-zoster, vi rút này cũng gây bệnh thủy đậu. Mọi người thường nhiễm vi rút này gây bệnh thủy đậu trong thời thơ ấu hoặc thanh thiếu niên. Sau khi khỏi bệnh, vi rút vẫn nằm trong các tế bào thần kinh và ở trạng thái không hoạt động nhưng có thể tái hoạt động trong nhiều thập kỷ sau đó. Khi phát ban và mụn nước do bệnh zona hết nhưng cơn đau tại vị trí phát ban vẫn còn thì tình trạng này được gọi là đau dây thần kinh sau zona.
Các dây thần kinh bị tổn thương sau zona không thể gửi tín hiệu từ da đến não và các tín hiệu bị nhầm lẫn. Từ đó dẫn đến cơn đau mãn tính và nghiêm trọng có thể kéo dài hàng tháng.
Theo một đánh giá năm 2017, khoảng 20% những người bị bệnh zona cũng bị đau dây thần kinh sau zona này. Ngoài ra, tình trạng này có nhiều khả năng xảy ra ở những người trên 50 tuổi.
Đau dây thần kinh sau zona là một biến chứng phổ biến nhất của bệnh zona (nguồn ảnh: https://www.wv-acupuncture.com)
Các triệu chứng của bệnh đau dây thần kinh sau zona
Bệnh zona thường gây ra vết phát ban ngứa và đau rát. Đau dây thần kinh sau zona là một biến chứng chỉ xảy ra ở những người đã mắc bệnh zona.
Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của đau dây thần kinh sau zona bao gồm:
- Cơn đau dữ dội kéo dài hơn 1 đến 3 tháng ở cùng vị trí phát ban, ngay cả sau khi phát ban đã biến mất.
- Cảm giác bỏng rát trên da, ngay cả khi bị áp lực nhỏ nhất
- Nhạy cảm với sự chạm nhẹ hoặc thay đổi nhiệt độ
Các yếu tố nguy cơ của đau dây thần kinh sau zona là gì?
Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ chính để mắc cả bệnh zona và đau dây thần kinh sau zona. Rủi ro bắt đầu tăng ở tuổi 50 và tăng theo cấp số nhân khi bạn già đi.
Những người bị đau dữ dội và phát ban nặng trong thời gian bị zona cũng có nguy cơ cao bị đau dây thần kinh sau zona.
Những người bị suy giảm khả năng miễn dịch do các tình trạng như HIV hoặc ung thư hạch Hodgkin có nguy cơ phát triển bệnh zona cao hơn. Nguy cơ mắc bệnh zona cao hơn từ 20 đến 100 lần ở nhóm này.
Đau dây thần kinh sau zona sẽ tăng theo tuổi tác (nguồn ảnh: https://www.irishmirror.ie/)
Chẩn đoán và điều trị đau dây thần kinh sau zona?
Bác sĩ có thể chẩn đoán đau dây thần kinh sau zona dựa trên thời gian bạn đã trải qua cơn đau sau bệnh zona. Các xét nghiệm thì không cần thiết trong việc chẩn đoán.
Điều trị đau dây thần kinh sau zona nhằm mục đích kiểm soát và giảm cơn đau cho đến khi tình trạng biến mất. Liệu pháp giảm đau có thể bao gồm các phương pháp điều trị sau đây:
Thuốc giảm đau
Thuốc giảm đau thường được sử dụng cho chứng đau dây thần kinh sau zona bao gồm:
- Kem capsaicin, một loại thuốc giảm đau chiết xuất từ quả ớt
- Miếng dán lidocain, một loại thuốc làm tê
- Thuốc không kê đơn (OTC), chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil)
- Thuốc theo toa mạnh hơn như codeine, hydrocodone hoặc oxycodone
Thuốc chống trầm cảm ba vòng
Các bác sĩ thường kê đơn thuốc chống trầm cảm ba vòng để điều trị bệnh trầm cảm, nhưng những loại thuốc này cũng có hiệu quả trong điều trị cơn đau do đau dây thần kinh sau zona.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng có thể có tác dụng phụ như khô miệng và mờ mắt và không hoạt động nhanh chóng như các loại thuốc giảm đau khác.
Các loại thuốc chống trầm cảm ba vòng thường được sử dụng để điều trị đau dây thần kinh sau zona bao gồm:
- Amitriptyline (Elavil)
- Desipramine (Norpramin)
- Imipramine (Tofranil)
- Nortriptyline (Pamelor)
Thuốc chống co giật
Thuốc chống co giật thường được kê đơn để điều trị co giật, nhưng bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc này để điều trị đau dây thần kinh sau zona. Thuốc chống co giật thường được sử dụng bao gồm:
- Carbamazepine (Tegretol)
- Pregabalin (Lyrica)
- Gabapentin (Neurontin)
- Phenytoin (Dilantin)
Ngăn ngừa đau dây thần kinh sau zona
Vacxin Shingrix là một loại vacxin ngừa bệnh zona hiệu quả. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), hai liều vacxin Shingrix làm giảm nguy cơ mắc bệnh zona hơn 90%. Loại vacxin này cũng ngăn ngừa đau dây thần kinh sau zona. Những người khỏe mạnh từ 50 tuổi trở lên nên tiêm chủng vacxin Shingrix.
Vacxin Shingrix ngăn ngừa bệnh đau dây thần kinh sau zona (nguồn ảnh: https://www.eehealth.org/)
Tổng kết
Đau dây thần kinh sau zona có thể điều trị được và có thể phòng ngừa được. Hầu hết các trường hợp sẽ khỏi bệnh trong 1 đến 2 tháng, ít trường hợp kéo dài hơn một năm.
Nếu bạn trên 50 tuổi, tốt nhất là nên tiêm vacxin phòng bệnh zona và đau dây thần kinh sau zona. Nếu bị đau dây thần kinh sau zona, có nhiều phương pháp điều trị để kiểm soát cơn đau. Hãy đi khám bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn.
Xem thêm :