Video Tầm soát ung thư: Phương pháp phát hiện sớm bệnh, giảm chi phí điều trị và tỷ lệ tử vong do ung thư
Đây là thời điểm mà bệnh có khả năng điều trị thành công cao. Các biện pháp tầm soát ung thư hiệu quả là những biện pháp:
- Phát hiện sớm bệnh ung thư
- Giúp giảm nguy cơ tử vong nhờ sớm phát hiện ung thư
- Đem lại nhiều lợi ích hơn tác hại (tác hại của các biện pháp tầm soát ung thư có thể là chảy máu hoặc các tổn thương thực thể khác, kết quả xét nghiệm không chính xác và chẩn đoán quá mức).
Nội soi đại trực tràng và xét nghiệm phân (xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân có độ nhạy cao - FOBT và xét nghiệm tìm DNA trong phân)
Một số biện pháp tầm soát ung thư đại trực tràng đã được chứng minh là có tác dụng giảm nguy cơ tử vong do ung thư. Nội soi đại trực tràng không chỉ giúp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng mà còn có thể ngăn ngừa ung thư ngay từ đầu. Biện pháp này có thể phát hiện khối u bất thường của đại trực tràng (gọi là polyp) và kết hợp thủ thuật cắt bỏ polyp trước khi tiến triển thành ung thư. Các chuyên gia khuyến cáo những người từ 50 đến 75 tuổi có nguy cơ bị ung thư đại trực tràng ở mức trung bình nên tầm soát ung thư bằng biện pháp này.
Chụp cắt lớp vi tính liều thấp (Low-dose helical computed tomography – LDCT)
Đây là biện pháp tầm soát ung thư phổi đã được chứng minh giúp làm giảm tỷ lệ tử vong do ung thư phổi ở những người nghiện thuốc lá nặng từ 55 đến 74 tuổi.
Chụp nhũ ảnh (Mammography)
Chụp nhũ ảnh (Mammography) là một trong các biện pháp tầm soát ung thư vú hiệu quả. Nguồn ảnh: iStockPhiến đồ cổ tử cung (PAP test) và xét nghiệm vi rút gây u nhú ở người (human papillomavirus – HPV)
Những xét nghiệm này có thể được sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau để phát hiện sớm và ngăn ngừa ung thư cổ tử cung. PAP test giúp ngăn ngừa bệnh vì có thể phát hiện các tế bào bất thường để điều trị trước khi chúng trở thành ung thư. Thông thường, xét nghiệm này được khuyến cáo với phụ nữ từ 21 đến 65 tuổi. Phụ nữ trên 65 tuổi có thể ngừng tầm soát nếu không phát hiện bất thường trong kết quả xét nghiệm định kỳ trước đó và không có nguy cơ cao bị ung thư cổ tử cung.
Các biện pháp tầm soát khác
Các biện pháp tầm soát chưa được chứng minh là có hiệu quả vẫn có thể được thực hiện, đặc biệt là đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư.
Định lượng AFP
AFP (Alpha – fetoprotein) là một globulin được hình thành trong túi noãn hoàng và gan của bào thai. Nó cũng được coi như một chất chỉ điểm ung thư (tumor marker) đối với một số loại ung thư như: ung thư gan nguyên phát, ung thư tinh hoàn, ung thư buồng trứng. Xét nghiệm này đôi khi được sử dụng kết hợp với siêu âm gan để phát hiện ung thư gan giai đoạn sớm ở những người có nguy cơ mắc bệnh cao.
Chụp cộng hưởng từ (MRI) tuyến vú
Kĩ thuật chẩn đoán hình ảnh này thường được sử dụng ở những phụ nữ mang đột biến gen BRCA1 hoặc BRCA2. Phụ nữ mang những đột biến gen này có nguy cơ cao bị ung thư vú cũng như các bệnh ung thư khác.
Định lượng CA-125
CA-125 là một chất chỉ điểm ung thư, nồng độ của nó có thể tăng trong một số bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư buồng trứng. Xét nghiệm này thường được kết hợp với thủ thuật siêu âm đầu dò âm đạo để phát hiện ung thư buồng trứng giai đoạn sớm, đặc biệt là ở những phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao. Mặc dù xét nghiệm này có thể hỗ trợ chẩn đoán ung thư buồng trứng ở những phụ nữ có triệu chứng và đánh giá sự tái phát nhưng nó vẫn chưa được kết luận là một biện pháp tầm soát ung thư buồng trứng hiệu quả.
Đi khám vú và tự kiểm tra vú thường xuyên
Đi khám vú định kỳ hoặc tự khám vú vẫn chưa được chứng minh là có tác dụng giảm tử vong do ung thư vú. Tuy nhiên, nếu sờ thấy khối u hoặc phát hiện những thay đổi bất thường khác ở vú, bạn cần phải được làm các xét nghiệm chuyên sâu hơn.
Xét nghiệm PSA
PSA (Prostatic-Specific Antigen) là kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt. Xét nghiệm PSA thường được thực hiện cùng với thăm khám trực tràng bằng tay để phát hiện ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, các chuyên gia không còn khuyến cáo xét nghiệm PSA định kỳ cho hầu hết nam giới vì nhiều trường hợp ung thư tuyến tiền liệt có PSA trong giới hạn bình thường. Bên cạnh đó, việc điều trị sớm các trường hợp ung thư phát hiện qua xét nghiệm PSA chưa được chứng minh là có thể làm giảm nguy cơ tử vong do ung thư tuyến tiền liệt.
Khám da
Các bác sĩ khuyến cáo những người có nguy cơ bị ung thư da nên tự khám da thường xuyên hoặc đi khám bác sĩ. Việc thăm khám chưa được chứng minh về khả năng làm giảm nguy cơ tử vong do ung thư da và chúng có thể dẫn đến điều trị quá mức. Tuy nhiên, bạn nên chú ý về những thay đổi trên da như xuất hiện nốt ruồi mới hoặc sự thay đổi của nốt ruồi hiện có và báo ngay cho bác sĩ.
Siêu âm đầu dò âm đạo
Siêu âm đầu dò âm đạo có thể đánh giá các khối u ở buồng trứng và tử cung. Nguồn ảnh: Verywellhealth.comKỹ thuật chẩn đoán hình ảnh này có thể cung cấp hình ảnh của buồng trứng và tử cung, đôi khi được sử dụng ở những phụ nữ có nguy cơ cao bị ung thư buồng trứng (những người mang đột biến BRCA1 hoặc BRCA2) hoặc ung thư nội mạc tử cung (những người bị Hội chứng Lynch). Nhưng siêu âm đầu dò âm đạo vẫn chưa được khẳng định là có thể làm giảm tử vong do ung thư.
Chụp cắt lớp vi tính đại tràng (CT scan)
Đây là kỹ thuật đánh giá đại trực tràng không xâm lấn. Mặc dù nó không được chứng minh là làm giảm tử vong do ung thư đại trực tràng và có thể vẫn phải thực hiện thêm các xét nghiệm khác để chẩn đoán, nhưng chụp CT đại tràng có thể được sử dụng nếu người bệnh có chống chỉ định với các biện pháp tầm soát ung thư đại trực tràng khác.
Xem thêm:
- Ung thư là gì? Cơ chế hình thành, đặc điểm và phân loại bệnh
- Bệnh ung thư: Triệu chứng, nguyên nhân, phân loại, giai đoạn và biện pháp điều trị
- Những điều cần biết về các giai đoạn ung thư và tiên lượng bệnh
- Hóa trị liệu: Mục đích, tác dụng phụ và đường dùng
- Các loại xạ trị trong điều trị ung thư: Cách thức hoạt động và tác dụng phụ