Video Hướng dẫn sử dụng thuốc hạ sốt
Có 2 loại thuốc hạ sốt không kê đơn chính để bạn lựa chọn là: paracetamol và thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs). NSAIDs bao gồm ibuprofen, aspirin và naproxen. Nhìn chung, không có loại thuốc hạ sốt nào là tốt hơn so với các loại thuốc khác. Thay vào đó, bạn nên cân nhắc các dạng thuốc, tác dụng phụ và các yếu tố khác để lựa chọn một loại thuốc hạ sốt phù hợp cho bạn và bé. Dưới đây là những điều bạn cần biết để lựa chọn loại thuốc phù hợp nhất.
Paracetamol (Acetaminophen)
Paracetamol là thuốc hạ sốt và giảm đau. Người ta chưa hiểu đầy đủ về cách thức hoạt động của loại thuốc này. Paracetamol không làm giảm sưng hoặc viêm. Thay vào đó, nó có thể thay đổi cách mà cơ thể bạn cảm nhận cơn đau. Nó cũng giúp làm mát cơ thể để hạ sốt.
Có rất nhiều chế phẩm chứa paracetamol trên thị trường. Nguồn: nhathuoclp.comCác dạng và tên thương mại
Paracetamol có nhiều dạng. Bao gồm:
- Viên nén, dạng uống
- Viên nén phóng thích kéo dài
- Viên nén, dạng nhai
- Viên nén phân hủy
- Viên nang
- Dung dịch lỏng hoặc hỗn dịch
- Sirô
Cách sử dụng tất cả các dạng thuốc trên là qua đường uống. Ngoài ra, paracetamol cũng có dạng thuốc đặt trực tràng.
Các loại biệt dược phổ biến có chứa paracetamol bao gồm như: Efferalgan, Panadol, Hapacol.
Tác dụng phụ
Khi dùng theo chỉ dẫn, paracetamol thường an toàn và dung nạp tốt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, có thể gây ra các tác dụng phụ như:
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Khó ngủ
- Dị ứng
- Phản ứng da nghiêm trọng, bao gồm cả phát ban
Cảnh báo
Quá liều
Vì paracetamol được tìm thấy trong nhiều loại thuốc không kê đơn, nên bạn rất dễ dùng quá liều. Điều này khiến quá liều trở thành một mối quan tâm lớn. Không nên sử dụng nhiều hơn 4,000 mg paracetamol trong khoảng thời gian 24 giờ.
Giới hạn này bao gồm paracetamol từ tất cả các nguồn, bao gồm cả các dạng không kê đơn và theo đơn. Các loại thuốc không kê đơn phổ biến khác có chứa paracetamol bao gồm Efferalgan, Panadol, Hapacol. Để an toàn, tránh dùng nhiều sản phẩm có chứa paracetamol cùng một lúc.
Trong trường hợp dùng quá liều, hãy gọi ngay cho số điện thoại cấp cứu y tế 115 và chuyển đến cơ sở y tế gần nhất để xử trí và điều trị kịp thời.
Tổn thương gan
Sử dụng quá liều paracetamol có thể gây nên tổn thương gan. Trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến suy gan, cần phải ghép gan hoặc tử vong. Một lần nữa, chỉ uống một loại thuốc có chứa paracetamol tại một thời điểm và luôn cẩn thận tuân theo hướng dẫn về liều lượng trên bao bì thuốc.
Rượu bia
Uống rượu bia khi đang sử dụng paracetamol cũng có thể gây tổn thương gan. Nói chung, không nên dùng paracetamol nếu bạn uống ít nhất ba loại đồ uống có cồn mỗi ngày.
Sốt kéo dài hoặc phản ứng thuốc
Ngừng dùng paracetamol nếu cơn sốt của bạn trở nên trầm trọng hơn hoặc kéo dài hơn ba ngày. Đồng thời ngừng sử dụng nếu bạn xuất hiện các triệu chứng mới như mẩn đỏ hoặc sưng tấy trên da. Trong những trường hợp này, hãy gọi cho bác sĩ của bạn ngay lập tức. Chúng có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng hơn.
Tương tác thuốc
Paracetamol có thể tương tác với các loại thuốc khác. Tương tác thuốc xảy ra khi chất có trong loại thuốc này làm thay đổi cách thức hoạt động của thuốc khác khi sử dụng đồng thời. Điều này có thể gây hại hoặc ngăn cản hoạt động của thuốc. Ví dụ về các loại thuốc có thể gây ra tương tác nguy hiểm khi sử dụng với paracetamol bao gồm:
- Warfarin, thuốc chống đông máu
- Isoniazid, thuốc điều trị bệnh lao
- Một số loại thuốc chống động kinh co giật như carbamazepine và phenytoin
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs)
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) bao gồm các loại thuốc như:
- Ibuprofen
- Aspirin
- Naproxen
NSAIDs có tác dụng giảm đau, chống viêm và hạ sốt. Nguồn: icatcare.org NSAIDs giúp giảm đau, chống viêm và hạ sốt. Cơ chế hoạt tác dụng của chúng bằng cách ngăn chặn cơ thể sản xuất một chất gọi là prostaglandin. Chất này thúc đẩy các triệu chứng viêm và sốt bằng cách giải phóng các tín hiệu hóa học khác nhau trong cơ thể.
Các dạng và tên thương mại
Ibuprofen
Ibuprofen có nhiều dạng. Bao gồm:
- Viên nén
- Viên nén nhai
- Viên nang
- Huyền phù lỏng
Sử dụng ibuprofen qua đường uống. Các biệt dược thông dụng có chứa ibuprofen bao gồm Medialeczan, Alaxan.
Aspirin
Aspirin có những dạng sau:
- Viên nén, dạng uống
- Viên nén phóng thích chậm
- Viên nén, dạng nhai
- Kẹo cao su, dạng nhai
Sử dụng các dạng trên qua đường miệng. Ngoài ra Aspirin cũng có dạng thuốc đặt trực tràng. Các biệt dược thông dụng có chứa aspirin bao gồm Aspirin-100 và Aspegic.
Naproxen
Naproxen có các dạng sau:
- Viên nén, dạng uống
- Viên nén phóng thích chậm
- Viên nang
- Huyền phù lỏng
Sử dụng naproxen qua đường uống. Một biệt dược thông dụng có chứa naproxen là Novo Naprox.
Tác dụng phụ
Tác dụng phụ phổ biến nhất của NSAID là gây đau dạ dày. Để giúp ngăn ngừa tác dụng không mong muốn này, hãy dùng ibuprofen hoặc naproxen với thức ăn hoặc sữa. Bạn có thể dùng aspirin với thức ăn hoặc một cốc nước đầy.
NSAIDs cũng có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn. Những tác dụng không mong muốn nghiêm trọng của ibuprofen hoặc naproxen bao gồm:
- Các vấn đề về dạ dày như xuất huyết và viêm loét
- Các vấn đề về tim như đau tim và đột quỵ
- Vấn đề về thận
Các tác dụng phụ nghiêm trọng của aspirin bao gồm:
- Các vấn đề về dạ dày như chảy xuất huyết và viêm loét
- Phản ứng dị ứng, với các triệu chứng như:
- Khó thở
- Thở khò khè
- Phù nề mặt
- Nổi mề đay
- Sốc phản vệ
Cảnh báo
Nhờ sự tư vấn của bác sĩ trước khi dùng NSAID nếu bất kỳ cảnh báo nào dưới đây liên quan đến bạn.
Tiền sử bệnh tim
Những người có tiền sử mắc bệnh tim mạch làm tăng nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ khi dùng ibuprofen hoặc naproxen. Nguy cơ cao hơn nếu sử dụng quá liều so với chỉ dẫn hoặc dùng chúng trong thời gian dài.
Tiền sử viêm loét dạ dày hoặc các vấn đề chảy máu
Nếu điều này xảy ra với bạn, nguy cơ bị viêm loét hoặc chảy máu khi dùng ibuprofen hoặc naproxen của bạn sẽ gia tăng. Khả năng gặp phải tác dụng không mong muốn này cũng sẽ cao nếu bạn:
- Dùng những loại thuốc này trong một thời gian dài:
- Dùng các loại thuốc khác có chứa NSAID
- Dùng bất kỳ loại thuốc chống đông máu hoặc steroids nào
- 60 tuổi trở lên
Sốt kéo dài hoặc phản ứng thuốc
Một số trường hợp cho thấy không nên tiếp tục sử dụng NSAID để hạ sốt. Ngừng dùng NSAIDs nếu:
- Cơn sốt trở nên trầm trọng hơn hoặc kéo dài hơn ba ngày
- Xuất hiện thêm triệu chứng mới
- Da bị mẩn đỏ hoặc phù nề
- Bị ù tai hoặc mất thính giác
- Có dấu hiệu xuất huyết dạ dày
Các dấu hiệu của xuất huyết dạ dày bao gồm:
- Choáng váng, mệt mỏi
- Có máu trong chất nôn hoặc chất nôn trông giống như bã cà phê
- Phân màu đen hoặc có máu
- Đau dạ dày không cải thiện
Ngừng sử dụng thuốc và gọi cho bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số này. Những triệu chứng này này có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng hơn.
Rượu bia
Nếu uống trên 3 ly đồ uống có chứa cồn mỗi ngày, bạn có nguy cơ cao gặp các vấn đề về viêm loét hoặc chảy máu khi dùng ibuprofen, aspirin hoặc naproxen. Uống rượu bia trong khi sử dụng NSAIDs và có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về dạ dày.
Các vấn đề ở trẻ em
Tránh sử dụng aspirin ở trẻ em và thanh thiếu niên dưới 12 tuổi và đang hồi phục sau khi nhiễm bệnh thủy đậu hoặc cúm.
Gọi cho bác sĩ ngay lập tức nếu con bạn có các triệu chứng như buồn nôn, nôn liên tục cùng với những thay đổi hành vi nhất định. Bao gồm trẻ có những hành vi hung hăng, nhầm lẫn hoặc mất năng lượng. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu ban đầu của một tình trạng hiếm gặp gọi là hội chứng Reye. Nếu không được điều trị, hội chứng Reye có thể đe dọa tính mạng.
Tương tác thuốc
NSAIDs có thể tương tác với các loại thuốc khác mà bạn đang sử dụng. Ví dụ NSAIDs có thể tương tác với
- Warfarin, thuốc chống đông máu
- Celecoxib, NSAID khác
- Cyclosporine, thuốc ức chế miễn dịch
- Thuốc lợi tiểu và thuốc điều trị cao huyết áp khác
Hướng dẫn sử dụng thuốc theo độ tuổi
Thuốc hạ sốt tác động đến các độ tuổi một cách khác nhau. Làm theo các hướng dẫn sau đây sẽ giúp bạn tìm được loại thuốc hạ sốt phù hợp nhất cho bạn và trẻ.
Người trưởng thành (trên 18 tuổi)
Paracetamol, ibuprofen, naproxen và aspirin khá an toàn khi sử dụng để hạ sốt ở người trưởng thành
Trẻ em từ 4 – 17 tuổi
Paracetamol và ibuprofen an toàn khi sử dụng để hạ sốt cho trẻ em trong độ tuổi từ 4 – 17.
Không cho trẻ em uống aspirin trừ khi có sự cho phép của bác sĩ.
Naproxen an toàn cho trẻ từ 12 tuổi trở lên. Nếu con bạn nhỏ hơn 12 tuổi, hãy nhờ sự tư vấn của bác sĩ trước khi cho con sử dụng naproxen.
Trẻ em dưới 3 tuổi
Paracetamol và ibuprofen thường được sử dụng hạ sốt cho trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nên hỏi ý kiến bác sĩ trước nếu con bạn nhỏ hơn 2 tuổi.
Nhờ sự tư vấn của bác sĩ khi có bất kỳ thắc mắc nào về việc lựa chọn và sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ. Nguồn: babycenter.com
Không cho trẻ nhỏ sử dụng aspirin trừ khi được bác sĩ cho phép.
Đối với trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi, gọi ngay cho bác sĩ trước khi cho trẻ dùng bất cứ loại thuốc nào.
Kết luận
Khi cần phải sử dụng thuốc để hạ sốt, bạn có thể có những lựa chọn 1 trong những loại thuốc như: paracetamol, ibuprofen, naproxen, aspirin. Mỗi loại thuốc đều có những khuyến cáo riêng, bao gồm những loại thuốc có thể xảy ra tương tác, những đối tượng có thể sử dụng an toàn và các tác dụng phụ không mong muốn của chúng. Mặc dù không có một loại thuốc hạ sốt nào tốt nhất, nhưng bạn hoàn toàn có thể tìm được một loại thuốc hạ sốt phù hợp nhất cho mình. Hãy xem xét thông tin trong bài viết này một cách cẩn thận để đưa ra lựa chọn chính xác và an toàn cho sức khỏe.
Xem thêm: