Soạn bài Một đời như kẻ tìm đường ngắn nhất
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 107 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Mỗi lựa chọn của chúng ta ngày hôm nay có ảnh hưởng như thế nào tới cuộc sống của chúng ta trong tương lai? Làm thể nào để đưa ra lựa chọn đúng trong cuộc đời?
Trả lời:
- Mỗi lựa chọn của chúng ta hôm nay có ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống của chúng ta trong tương lai. Hạnh phúc ngọt ngào hay sự đau khổ, thành công hay thất bại đều nằm trong những quyết định của ta.
- Thật khó để có thể đưa ra một sự lựa chọn đúng hoàn toàn bởi cuộc sống luôn chứa đựng những điều bất ngờ, có thể ẩn chứa trong đó vô vàn khó khăn thử thách. Để đưa ra một lựa chọn đúng trong cuộc đời phụ thuộc rất nhiều yếu tố khác nhau, trong đó quan trọng hơn cả đó chính là đam mê, là sự yêu thích của mình đối với lựa chọn đó.
* Đọc văn bản
1. Dự đoán về nội dung sẽ được trình bày trong văn bản.
- Văn bản đề cập đến việc lựa chọn con đường đi cho bản thân mình.
2. Người viết đã nêu lên những tình huống lựa chọn nào?
- Tình huống lựa chọn:
+ Chọn một trong hai ngoại ngữ, chọn chương trình học: cổ điển hay hiện đại.
+ Chọn nghề cho bản thân.
+ Chọn hướng đi, chọn phương án.
+ Chọn kẻ đồng hành.
+ Chọn trang bị, chọn thời điểm hành động.
3. Chú ý những suy ngẫm, đúc rút của người viết.
- Cuộc đời của mỗi chúng ta có thể ví như một con đường với hàng ngàn khúc quanh, đến khúc nào chúng ta cũng bắt buộc phải lựa chọn. Rất nhiều khi chúng ta không có quyền lựa chọn hoặc không biết lựa chọn. Nhưng rồi cuối cùng ta vẫn phải bước tiếp.
4. Chú ý cách lí giải về mối quan hệ giữa lựa chọn và số phận.
- Để lí giải về mối quan hệ giữa lựa chọn và số phận, tác giả đã đưa ra các minh chứng cụ thể:
+ Tôi sang Pháp lúc mười bảy tuổi, chẳng chọn đi mà cũng chẳng chọn Pháp.
+ Tốt nghiệp kĩ sư, mà chưa bao giờ mơ mình làm kĩ sư.
+ Không mơ quyền lực, cuộc đời đẩy tôi vào vị trí quyền lực trên cả năm châu.
+ Là kĩ sư cầu đường nhưng không xây cầu hay dựng đường cho ai.
+ Tư vấn kinh tê, dạy kinh tế trong khi chưa học về kinh tế.
+ Làm chuyên gia quy hoạch vùng và chỉnh trang lãnh thổ dù xa lạ.
+ Buôn bán máy điện nhưng chưa bao giời học về điện lực.
+ Làm lãnh đạo đường sắt, ô tô khi chưa có ý niệm gì về kĩ nghệ giao thông.
+ Chủ trì tập đoàn làm nghề lọc nước nhưng chưa bao giờ bước chân vào môn hoá.
+ Sinh ra làm người Việt nhưng cuộc đời nghề nghiệp lại ở nước ngoài.
5. Chú ý những đúc rút, suy ngẫm của người viết.
- Đi đường nào rồi cũng có thể thành công, chọn lối nào rồi cũng có khả năng đạt hạnh phúc, vì hạnh phúc và thành công không tuỳ thuộc vào con đường chúng ta đi, mà vào tâm trạng tự tại của chúng ta, cũng như những giá trị mà chúng ta gieo ngay trên những nẻo đường đã đi qua.
6. Chú ý giọng điệu của người viết.
- Giọng điệu say mê, vui sướng khi đã tìm thấy con đường cho chính bản thân mình.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Một đời như kẻ tìm đường
Văn bản Một đời như kẻ tìm đường là sự đúc kết những trải nghiệm phong phú của một người đã đi khắp thế giới, kinh qua rất nhiều vị trí nghề nghiệp, am hiểu cả văn hoá phương Đông và phương Tây và đặc biệt luôn có tinh thần tận hiến. Thông qua văn bản là lời nhắn nhủ tha thiết và đầy tin yêu của Phan Văn Trường dành cho thế hệ trẻ Việt Nam.
Câu 1 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Theo bạn, mục đích của bài viết là gì?
Trả lời:
Mục đích của bài viết:
- Để tác giả tự nhìn nhận, suy ngẫm về những lựa chọn của bản thân trong quá khứ.
- Để lại bài học, thông điệp cho người đọc đặc biệt là thế hệ trẻ: Dù bạn lựa chọn thế nào đi chăng nữa, chỉ cần có đam mê, ý chí và quyết tâm thì đều sẽ đạt được hạnh phúc ngọt ngào.
Trả lời:
- Quan điểm chính của tác giả: Cả cuộc đời đi tìm đường để rồi mãi tới lúc xế chiều tôi mới khám phá ra chẳng có đường để tìm.
- Quan điểm ấy được triển khai bằng lí lẽ sắc bén, dẫn chứng cụ thể, thuyết phục. Tác giả đã đưa ra minh chính là những sự lựa chọn của bản thân trước mỗi giai đoạn, thời điểm khác nhau trong cuộc đời để rồi cuối cùng nhận ra hạnh phúc không phải ở sự lựa chọn, mà ở chính mình.
Trả lời:
- Yếu tố tự sự, biểu cảm được kết hợp xen kẽ, lồng ghép vào nhau trong bài viết.
- Yếu tố tự sự thể hiện ở việc tác giả kể lại những sự lựa chọn khác nhau trong cuộc đời mình, trải qua nhiều công việc , nhiều vị trí và sự trải nghiệm phong phú.
- Yếu tố biểu cảm được thể hiện ở cảm xúc khác nhau sau khi đưa ra những sự lựa chọn đó, để rồi cuối cùng tác giả đã tìm thấy sự hạnh phúc của đời mình.
Trả lời:
- Tác gia không tự mâu thuẫn với chính mình. Bởi vì cuộc đời là một hành trình vô tận, chỉ có trải qua nhiều trải nghiệm, tích luỹ cho mình được vốn sống phong phú con người ta mới nhận ra được hạnh phúc đích thực mà mình mong muốn là gì.
- Việc tìm đường là một việc vô cùng ý nghĩa, nó giúp bản thân con người nhận ra được giá trị và đam mê của bản thân, biết cách làm cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn.
Trả lời:
- Tôi tâm đắc nhất với câu: “Đi đường nào rồi cũng có thể thành công, chọn lối nào rồi cũng có khả năng đạt được hạnh phúc, vì hạnh phúc và thành công không tuỳ thuộc vào con đường chúng ta đi, mà vào tâm trạng tự tại của ta, cũng như giá trị mà chúng ta gieo ngay trên những nẻo đường đã đi qua”.
- Bởi vì: Dù con đường đó trải đầy hoa hồng hay lắm thử thách chông gai thì chỉ cần có ý chí, nghị lực và lòng đam mê thì chúng ta đều có thể đạt được hạnh phúc và thành công.
Trả lời:
- Cuộc đời có rất nhiều sự lựa chọn, nhưng đáng tiếc là ta không thể chọn được nhiều. Chọn như thế nào? chọn cái gì? ... đều phải cân nhắc kỹ lưỡng, bởi nếu chọn sai, cuộc đời của bạn sẽ rẽ sang trang khác ngay lập tức. Thành công hay thất bại - hạnh phúc hay khổ đau đều do sự lựa chọn của bạn mà nên.
* Kết nối đọc – viết
Bài tập (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Theo bạn, thành công và hạnh phúc phụ thuộc vào lựa chọn của chúng ta hay vào những may rủi ngẫu nhiên trong cuộc đời? Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) thể hiện quan điểm của bạn về vấn đề này.
Đoạn văn tham khảo
Cuộc đời có rất nhiều sự lựa chọn, nhưng đáng tiếc là ta không thể chọn được nhiều. Chọn như thế nào? chọn cái gì? ... đều phải cân nhắc kỹ lưỡng, bởi nếu chọn sai, cuộc đời của bạn sẽ rẽ sang trang khác ngay lập tức. Thành công hay thất bại - hạnh phúc hay khổ đau đều do sự lựa chọn của bạn mà nên. Khi có sự lựa chọn đúng thì bạn sẽ quyết định đúng mọi việc tiếp theo. Bạn không ngừng đưa ra những sự lựa chọn chính xác, kết quả sau cùng là bạn sẽ đi đến thành công. Ngược lại bạn lựa chọn sai một việc dẫn đến sai tiếp bước sau, và cứ như vậy, sai lầm này nối tiếp sai lầm khác, cuối cùng, bạn sẽ có một kết cục thất bại. Muốn có thành công, chúng ta nhất định phải loại bỏ dần những lựa chọn sai lầm để giảm bớt mạo hiểm và rủi ro. Điều này buộc chúng ta phải xác định ngay từ đầu rằng trong cuộc đời này ta muốn một cái đích như thế nào. Xác định rõ cái đích mà bạn muốn vươn tới trong cuộc đời mình là như thế nào thì đây cũng chính là một sự lựa chọn.Sự lựa chọn như thế nào sẽ quyết định một cuộc sống như thế đó. Cuộc sống của chúng ta ngày hôm nay là quyết định của sự lựa chọn những năm trước, và sự lựa chọn ngày hôm nay sẽ quyết định cuộc sống những năm tới. Chúng ta cần phải lựa chọn tiếp cận với những thông tin mới nhất, tìm hiểu những xu hướng mới nhất, từ đó quyết định cuộc sống tương lai của bản thân mình. Cần phải biết rằng, cuộc đời của chúng ta chỉ có 3 giai đoạn: Hôm qua, hôm nay và ngày mai. Ngày hôm nay là quyết định của ngày hôm qua, ngày mai là quyết định của ngày hôm nay.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 10 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
