7 điều cần biết về chứng khô miệng

Khô miệng: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Nước bọt là một thành phần quan trọng trong quá trình tiêu hóa của con người. Nó làm ẩm, phân hủy một phần thức ăn và hoạt động như một cơ chế bảo vệ chính giúp duy trì sức khỏe răng miệng, bảo vệ bạn khỏi bệnh nướu và sâu răng.

Khô miệng không phải một bệnh nghiêm trọng nhưng nó có thể là triệu chứng của một căn bệnh tiềm ẩn cần được điều trị. Các biến chứng của khô miệng là sâu răng và lở miệng.

Nguyên nhân gây khô miệng?

Mất nước là một nguyên nhân gây khô miệng. Nguồn: waterpuresystems.com

Có nhiều nguyên nhân gây khô miệng và bị khô miệng không có nghĩa là bạn đang bị bệnh.

Nếu bạn nghi bản thân đang mắc một căn bệnh nào đó hoặc có xuất hiện các triệu chứng khác kèm theo khô miệng thì bạn cần đi gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Các nguyên nhân gây khô miệng:

• Mất nước. Mất nước là tình trạng mà cơ thể mất quá nhiều nước và không được bổ sung lại. Nguyên nhân gây mất nước có thể là nôn mửa, tiêu chảy, đổ mồ hôi nhiều hoặc mất máu. Cơ thể bị mất nước sẽ giảm sản xuất nước bọt khiến miệng bị khô.
• Thuốc. Khô miệng là tác dụng phụ của nhiều loại thuốc. Một số loại thuốc gây khô miệng phổ biến nhất là thuốc điều trị trầm cảm, lo âu, tiêu chảy, cao huyết áp và hen suyễn. Thuốc kháng histamine, thuốc lợi tiểu và một số loại thuốc hóa trị cũng có thể làm giảm tiết nước bọt. Điều quan trọng là bạn phải đi khám bác sĩ trước khi ngừng sử dụng bất kỳ loại thuốc nào mà bạn cho rằng đang khiến bạn bị khô miệng.
• Xạ trị. Khô miệng là tác dụng phụ thường gặp ở bệnh nhân xạ trị đầu hoặc cổ. Các tuyến nước bọt bị bức xạ làm tổn thương sẽ giảm tiết nước bọt.
• Căng thẳng và lo âu. Khi bạn cảm thấy căng thẳng hoặc lo lắng, cơ thể sẽ tạo ra nhiều cortisol (hormone căng thẳng). Nồng độ cortisol trong nước bọt tăng làm thay đổi thành phần của nước bọt, gây khô miệng.
• Già đi. Miệng của mọi người thường khô hơn khi họ già đi. Nguyên nhân có thể do các vấn đề sức khỏe, một số loại thuốc và những thay đổi về khả năng xử lý thuốc của cơ thể.
• Thở bằng miệng và ngáy. Thở bằng miệng và ngáy há miệng khiến nước bọt nhanh bay hơi, gây khô miệng.
• Hút thuốc và sử dụng chất kích thích. Hút thuốc hoặc hút cần có thể làm giảm tiết nước bọt. Methamphetamines cũng có thể khiến bạn bị khô miệng.

Các tình trạng bệnh có thể gây khô miệng

Khô miệng có thể là triệu chứng bệnh Alzheimer. Nguồn: imms.kz

 Khô miệng có thể là triệu chứng của một số tình trạng bệnh như:

• Bệnh tiểu đường. Khô miệng là triệu chứng phổ biến của bệnh đái tháo đường típ 1 và típ 2. Lượng đường trong máu tăng có thể ảnh hưởng đến việc tiết nước bọt, gây khô miệng. Những người bị tiểu đường thường dễ bị mất nước và họ phải sử dụng các loại thuốc gây khô miệng.
• Nấm miệng. Đây là một bệnh nhiễm trùng nấm men trong miệng. Bệnh này gây viêm, làm hỏng các tuyến nước bọt và gây khó khăn trong việc tiết nước bọt.
• Tổn thương thần kinh. Các chấn thương, vết nhiễm trùng, các cuộc phẫu thuật hoặc các cơn đột quỵ làm tổn thương các dây thần kinh ở đầu hoặc cổ có thể ảnh hưởng đến khả năng tiết nước bọt của bạn và gây khô miệng.
• Bệnh xơ nang. Xơ nang là một bệnh di truyền làm tổn thương hệ tiêu hóa và hệ hô hấp. Chức năng của tuyến nước bọt cũng bị ảnh hưởng. Các loại thuốc được dùng để điều trị bệnh này có thể gây ra tình trạng khô miệng trầm trọng.
• Các chứng rối loạn tự miễn dịch. Tình trạng rối loạn tự miễn xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh của co thể. Chứng rối loạn tự miễn dịch phổ biến nhất có liên quan đến khô miệng là hội chứng Sjögren. Bệnh này làm viêm các tuyến nước bọt và gây khô miệng. Các bệnh tự miễn có thể gây khô miệng khác bao gồm HIV/AIDS và viêm khớp dạng thấp.
• Bệnh Alzheimer. Bệnh Alzheimer làm giảm khả năng tích nước của người bệnh. Những người mắc Alzheimer có thể gặp khó khăn khi uống thuốc điều trị khô miệng.

Triệu chứng

Khô miệng có thể đi kèm nẻ môi, lở miệng. Nguồn: diabetes.co.ukChú thích hình ảnh

 Bạn sẽ có cảm giác dính dính hoặc khô trong miệng. Các triệu chứng phổ biến khác bao gồm:

• Khó nuốt, khó nhai và khó nói
• Khó ăn uống
• Có cảm giác nóng rát trong miệng
• Môi nẻ
• Lở miệng
• Khô lưỡi
• Khô cổ họng
• Hơi thở hôi

Mẹo điều trị khô miệng tại nhà

Dùng chỉ nha khoa hàng ngày có thể ngăn ngừa khô miệng. Nguồn: newyorker.com

Khô miệng chỉ là một tình trạng tạm thời và hoàn toàn có thể chữa được. Trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể ngăn ngừa và điều trị các triệu chứng khô miệng tại nhà bằng các cách sau:

• Uống nhiều ngụm nước nhỏ thường xuyên trong ngày
• Ngậm đá
• Hạn chế đồ uống có cồn và caffeine
• Hạn chế đường và muối
• Tránh thuốc lá và các chất kích thích
• Sử dụng máy tạo ẩm khi ngủ
• Uống thuốc thay thế nước bọt không cần kê đơn
• Nhai kẹo cao su không đường hoặc ngậm kẹo cứng không đường
• Sử dụng thuốc đánh răng và nước súc miệng bạc hà

Bạn cũng cần phải đánh răng, dùng chỉ nha khoa thường xuyên và đi khám sức khỏe răng miệng hai lần một năm. Chăm sóc răng miệng tốt có thể giúp ngăn ngừa sâu răng và bệnh về nướu.

Nếu khô miệng chỉ là triệu chứng của một bệnh tiềm ẩn nào đấy thì bạn cần được điều trị thêm. Hãy đi khám bác sĩ để biết thêm thông tin cụ thể về tình trạng sức khỏe của bạn thân cũng như các lựa chọn điều trị và kết quả điều trị lâu dài.

Điều trị khô miệng

Bác sĩ sẽ xem qua các loại thuốc mà bạn đang sử dụng vì chúng có thể là lý do khiến bạn bị khô miệng. Sau đó họ sẽ cho bạn lời khuyên về việc thay đổi loại thuốc hoặc thay đổi liều lượng. 

Bác sĩ cũng có thể kê đơn cho bạn sử dụng nước bọt nhân tạo hoặc thuốc tăng tiết nước bọt. 

Các biện pháp điều trị tái tạo tuyến nước bọt có thể được áp dụng trong tương lai để điều trị chứng khô miệng. Tuy nhiên, một đánh giá năm 2016 chỉ ra rằng lĩnh vực này vẫn cần được nghiên cứu thêm.

Khô miệng và sâu răng

Khô miệng tạo điều kiện cho vi khuẩn gây sâu răng sinh sôi và phát triển. Nguồn: istockphoto.com

Nước bọt có nhiều chức năng. Các protein chống vi khuẩn có trong nước bọt giúp bảo vệ răng khỏi các vi khuẩn có hại và giữ cho răng khỏe mạnh.

Khô miệng tạo điều kiện cho vi khuẩn gây sâu răng sinh sôi và phát triển.

Để ngăn ngừa bị sâu răng khi khô miệng, bạn có thể thực hiện các cách sau:

• Thường xuyên uống nước để rửa trôi thức ăn thừa, mảng bám và vi khuẩn
• Nhai kẹo cao su không đường để tăng cường tiết nước bọt
• Sử dụng máy tạo ẩm để tăng độ ẩm trong nhà
• Đi khám răng định kỳ để đảm bảo bạn không bị sâu răng
• Sử dụng đúng và đủ nước bọt nhân tạo hoặc thuốc nếu được kê đơn

Khi nào nên đi khám bác sĩ

Đi khám nha sĩ. Nguồn: cochrane.org

Hãy đi khám bác sĩ nếu bạn có dấu hiệu bị khô miệng.

Hãy đặt lịch và hẹn khám khi các triệu chứng sau xuất hiện liên tục:

• Cảm giác khô miệng và khô cổ họng
• Nước bọt đặc
• Lưỡi sần
• Lở miệng
• Khó nhai và nuốt
• Nếm phải vị kỳ lạ mà không hết
• Không hết hôi miệng ngay cả khi đã vệ sinh răng miệng

Nếu bạn nghĩ một loại thuốc nào đó mà bạn đang sử dụng là nguyên nhân gây khô miệng hay khô miệng là triệu chứng của một bệnh nào đó thì hãy đi khám bác sĩ.

Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu và đo lượng nước bọt tiết ra để xác định nguyên nhân gây khô miệng. Sau khi biết được nguyên nhân gây khô miệng, họ sẽ đề xuất cho bạn các phương án điều trị.

Nếu bạn bị khô miệng kéo dài thì hãy đi khám nha sĩ để kiểm tra xem răng có bị sâu hay không.

Kết luận

Khô miệng không phải một bệnh nghiêm trọng. Tuy nhiên đôi khi đó có thể là triệu chứng của một tình trạng bệnh tiềm ẩn cần được điều trị thêm.

Bạn có thể tự điều trị khô miệng tại nhà. Tuy nhiên nếu các triệu chứng vẫn tiếp diễn thì hãy đi khám bác sĩ. Họ sẽ kiểm tra tình trạng sức khỏe của bạn và xem xét các loại thuốc mà bạn đang sử dụng để tìm ra lý do gây bệnh.

Điều quan trọng mà bạn phải làm khi bị khô miệng chính là thường xuyên đánh răng, dùng chỉ nha khoa và đi khám răng định kỳ. Bằng cách này, bạn có thể ngăn ngừa sâu răng và các bệnh về nướu.