Video Các vắc xin COVID-19 có ở Việt Nam phòng được biến chủng Delta nguy hiểm không?
Biến thể Delta hiện là nguyên nhân chính gây ra hơn 83% trường hợp nhiễm bệnh mới ở Mỹ và có sự gia tăng về cả số ca nhập viện.
Dữ liệu cho đến nay cho thấy tỷ lệ hiệu quả là hơn 67% đối với vắc xin J&J, 72 đến 95% đối với vắc xin Moderna và 64 đến 96% đối với vắc xin Pfizer-BioNTech.
Mặc dù hiệu quả vắc-xin là khác nhau nhưng các chuyên gia cho rằng việc tiêm chủng đầy đủ là rất quan trọng.
Biến thể Delta của coronavirus, là một biến thể rất dễ lây lan được xác định lần đầu tiên ở Ấn Độ vào tháng 12.
Giống như các biến thể trước đó, biến thể Delta đã lây lan ra nhiều nơi trên thế giới, đáng chú ý nhất là Vương quốc Anh, với 99% các ca nhiễm mới.
Mỹ thông báo rằng họ đã ghi nhận một trường hợp mắc COVID-19 với biến thể delta đầu tiên vào tháng 3 năm nay. Hiện nó là biến thể “thống trị” trên toàn quốc, chiếm 83% tổng số ca nhiễm mới trong cả nước.
Các trường hợp COVID-19 đang tăng mạnh trở lại ở Hoa Kỳ. Theo số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), số ca COVID-19 trung bình hàng ngày là hơn 40.000 ca.
Theo những nghiên cứu gần đây, một phần của sự gia tăng này được cho là do biến thể Delta có khả năng lây truyền nhiều hơn khoảng 60% so với biến thể Alpha.
Ngoài ra, tình trạng số ca bệnh gia tăng chủ yếu xảy ra ở những nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp.
Tỉ lệ tiêm chủng thấp làm tăng khả năng nhiễm bệnh
“Người dân chưa tiêm chủng có nguy cơ nhiễm bệnh cao. Nếu biến thể này tiếp tục lây lan nhanh chóng thì ở vùng có tỷ lệ tiêm chủng thấp thì sẽ gia tăng các ca nhiễm SARS-CoV-2”, Tiến sĩ Miriam Smith, trưởng khoa bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Long Island Jewish Forest Hills Teaching tại Queens, Thành phố New York.
Giám đốc CDC, Tiến sĩ Rochelle Walensky đã đưa ra cảnh báo về làn sóng lây nhiễm vào đầu tháng 7 này.
Trong một cuộc họp báo, bà cho biết dữ liệu sơ bộ cho thấy 99,5% số người chết vì COVID-19 kể từ tháng 1 là không được tiêm chủng.
Bà nói: “Chúng tôi biết rằng biến thể Delta đang lây lan nhanh chóng trên thế giới, đặc biệt ở các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng thấp”
Ở Missouri, nơi có tỷ lệ tiêm chủng là 40%, các ca nhiễm coronavirus được xác nhận đã tăng mạnh trong những tuần gần đây.
Ngược lại, Vermont báo cáo chỉ có 38 ca nhiễm vào ngày 23 tháng 7 và hiện là một trong nơi có những tỷ lệ tiêm chủng cao nhất cả nước là 68%.
Điều này giống với một nghiên cứu của Anh rằng biến thể Delta tăng nguy cơ nhập viện cao gấp hai lần và cả vắc xin COVID-19 AstraZeneca-Oxford và Pfizer-BioNTech đều có tác dụng giảm nguy cơ này.
Bà Walensky, giám đốc CDC đồng ý với điều này.
Tiến sĩ Theodore Strange, nguyên chủ nhiệm về y học tại Bệnh viện Đại học Staten Island ở New York, cho biết rằng “Tính an toàn và hiệu quả của các loại vắc xin hiện nay là rất rõ ràng. Ba loại vắc xin này có tác dụng phòng bệnh và ngăn ngừa lây lan của dịch bệnh, và chúng an toàn như các loại vắc xin khác đã được sử dụng. Mặc dù một số tác dụng phụ đã được báo cáo, nhưng những vấn đề này rất hiếm gặp và có thể điều trị được”.
Tiêm chủng ở Hoa Kỳ
Cho đến nay, Hoa Kỳ đã cung cấp hơn 340 triệu liều vắc xin COVID-19.
Hơn 162 triệu người đã được tiêm hai liều. Điều đó có nghĩa là hơn một nửa dân số Hoa Kỳ trên 12 tuổi - chính xác là 57,2% - đã được tiêm chủng đầy đủ.
Hiện có ba loại vắc-xin COVID-19 đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) cấp phép và hiện đang được sử dụng trên khắp Hoa Kỳ.
Vắc xin Pfizer-BioNTech là vắc xin đầu tiên nhận được giấy phép sử dụng khẩn cấp (EUA) từ FDA. Nó được bán dưới tên thương hiệu Comirnaty và còn được gọi là BNT162b2. Hiện tại, hơn 189 triệu liều vắc-xin đã được sử dụng tại Hoa Kỳ.
Một tuần sau vắc xin Pfizer-BioNTech EUA, vắc xin Moderna cũng được FDA cấp phép. Được bán dưới tên thương hiệu Spikevax và còn được gọi là mRNA-1273, hơn 137 triệu liều vắc xin Moderna đã được sử dụng tại Hoa Kỳ cho đến nay.
Vắc xin thứ ba được FDA chấp thuận là vắc xin COVID-19 Johnson & Johnson, hoặc vắc xin COVID-19 Janssen. Nó đã được cấp EUA vào tháng 2 năm 2021. Hơn 13 triệu liều đã được sử dụng cho đến nay.
Vắc-xin so với biến thể Delta
Biến thể Delta, nguồn https://www.hackensackmeridianhealth.org Cả ba loại vắc-xin đều được chứng minh là có hiệu quả ở các mức độ khác nhau đối với biến thể ban đầu của coronavirus, SARS-CoV-2, gây ra bệnh COVID-19.
Tuy nhiên, kể từ khi biến thể Delta xuất hiện, các nhà khoa học đã cố gắng xác định xem liệu những loại vắc xin này có hiệu quả chống lại nó hay không.
Chúng tôi đã giải mã những gì dữ liệu hiện tại. Nhưng nghiên cứu mới có thể khiến dữ liệu này thay đổi theo thời gian.
Vắc-xin COVID-19 Pfizer-BioNTech
Vắc xin Pfizer, nguồn The Pfizer-BioNTech COVID-19 vaccineCho đến nay do nghiên cứu còn hạn chế, việc cố gắng xác định hiệu quả của từng loại vắc xin chống lại biến thể Delta vẫn còn là một thách thức. Tuy nhiên, đã có những kết quả đầy hứa hẹn từ nhiều nghiên cứu.
Nghiên cứu 1 và dữ liệu thực tế
Theo nghiên cứu của Y tế công cộng Anh dựa trên số liệu từ 14019 người mắc bệnh và 166 người bị nặng trong đó cho thấy hiệu quả của 2 liều vắc xin Pfizer-BioNTech là 88% đối với các ca có triệu chứng nhẹ và 65% đối với ca bệnh phải nhập viện.
Ngoài ra, theo một nghiên cứu khác vào tháng 5 cho thấy rằng nếu chỉ tiêm một liều vắc-xin Pfizer-BioNTech thì hiệu quả chống lại với biến thể Delta là 33% và hiệu quả là 88% sau khi tiêm liều thứ hai 14 ngày.
Nghiên cứu 2
Một báo cáo được công bố trên tạp chí Nature đã phản ánh những phát hiện rằng nếu chỉ tiêm một liều vắc-xin Pfizer-BioNTech hoặc AstraZeneca “hầu như không có” bất kỳ sự bảo vệ nào.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng báo cáo rằng những người đã tiêm hai liều vắc-xin có khả năng bảo vệ chống lại sự lây nhiễm với biến thể Delta nhiều hơn đáng kể, với ước tính mức độ hiệu quả là 95%.
Thêm vào đó, nghiên cứu chỉ ra rằng miễn dịch tự nhiên sau khi mắc COVID-19 có thể không có hiệu quả bảo vệ với biến thể Delta.
Nghiên cứu 3
Nghiên cứu này thực hiện ở Canada cho thấy hai liều vắc xin COVID-19 có hiệu quả chống lại biến thể Delta tương tự như Alpha. Tuy nhiên chưa được kiểm chứng. Nghiên cứu cũng cho thấy Pfier-BioNTech có hiệu quả 87% sau mũi thứ hai 14 ngày.
Nghiên cứu 4
Một nghiên cứu ở Scotland cũng cho thấy kết quả tương tự. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng vắc-xin Pfizer-BioNTech cung cấp khả năng bảo vệ “rất tốt” chống lại biến thể Delta và chứng minh hiệu quả 79% trong 14 ngày sau khi tiêm liều thứ hai.
Nghiên cứu 5
Một nghiên cứu khác ở Israel đã phát hiện ra rằng vắc-xin Pfizer-BioNTech không mang lại khả năng bảo vệ cao như ước tính trước đây. Nghiên cứu cho thấy vắc-xin này có hiệu quả khoảng 64% trong việc phòng bệnh do biến thể Delta và cả các biến chứng sau 2 liều.
Nhưng các nhà khoa học đã chỉ ra rằng dữ liệu đầy đủ vẫn chưa được công bố và nó có thể bao gồm các ca nhiễm không có triệu chứng do chương trình giám sát của Israel thu thập.
Nghiên cứu 6
Một nghiên cứu phân tích hiệu quả của vắc-xin ở Ấn Độ, nơi mà biến thể Delta xuất hiện lần đầu tiên, cho thấy vắc-xin Pfizer-BioNTech có hiệu quả 88% đối với biến thể Delta sau hai liều.
Tuy nhiên, hiệu quả thấp hơn đáng kể sau một liều vắc-xin, vào khoảng 36%.
Hiệu quả dự kiến của vắc xin Prizer-Biontech
Hiệu quả dự kiến chống lại biến thể Delta sau khi tiêm 2 liều vắc-xin là từ 64 đến 96%.
Liều thứ ba?
Pfizer và BioNTech cho biết họ hiện đang trong quá trình phát triển liều thứ ba của vắc-xin COVID-19. Nó sẽ hoạt động như một liều thuốc tăng cường chống lại biến thể Delta. Các công ty cho biết dữ liệu mới từ Bộ Y tế Israel, cho thấy hiệu quả của vắc xin giảm sau 6 tháng, đã thúc đẩy họ khởi động nghiên cứu.
Các thử nghiệm lâm sàng đối với vắc xin tăng cường có thể bắt đầu sớm nhất là vào tháng 8.
Smith cho biết: “Pfizer-BioNTech đang chờ sự chấp thuận của FDA để tăng cường khả năng giải quyết tình trạng kháng thể suy yếu sau 6 tháng kể từ khi tiêm chủng đầy đủ, với những lo ngại về việc hiệu quả của vắc-xin trong việc bảo vệ chống lại các biến thể mới.
Tuy nhiên, Smith nói với Healthline rằng các loại vắc xin hiện có đã có hiệu quả trong việc ngăn ngừa các ca bệnh nặng, bao gồm cả những loại được xác định với các biến thể hiện đang được quan tâm.
Bà nói thêm: “Hơn nữa, CDC đã không khuyến cáo tiêm thêm liều thứ ba di các dữ liệu và hiệu quả còn hạn chế”
Vắc xin Moderna COVID-19
Vắc-xin Moderna, nguồn https://www.reuters.comCó nhiều nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy vắc xin Moderna COVID-19 hoạt động chống lại biến thể Delta. Và tương tự như vắc xin Pfizer-BioNTech, Moderna cũng đang thử nghiệm liệu liều thứ ba có hiệu quả hay không.
Nghiên cứu 1
Một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm về vắc-xin Moderna cho thấy vắc-xin này có khả năng bảo vệ chống lại biến thể Delta và các biến thể khác được thử nghiệm, mặc dù nó bị giảm nhiều hơn so với biến thể Alpha.
Nhưng phát hiện thú vị nhất là vắc-xin này hiệu quả hơn nhiều trong việc tạo ra kháng thể chống lại Delta so với chống lại Beta, tuy nó chưa được kiểm chứng.
Stéphane Bancel, Giám đốc điều hành của Moderna, cho biết “Khi chúng ta tìm cách chiến thắng đại dịch, chúng ta cần phải chủ động khi virus phát triển. Chúng tôi đang nghiên cứu mũi thứ 3 cho vắc-xin Moderna nhắm duy trì khả năng bảo vệ chống lại các biến thể mới”.
Nghiên cứu 2
Nghiên cứu tương tự của Canada cho thấy vắc xin Pfizer-BioNTech có hiệu quả là 87% còn vắc xin Moderna có hiệu quả là 72% đối với biến thể Delta sau một liều.
Chưa rõ dữ liệu về khả năng bảo vệ sau hai liều với vắc-xin Moderna.
Tuy nhiên, các phát hiện chỉ ra rằng ngay cả một liều vắc-xin Moderna hoặc Pfizer-BioNTech duy nhất cũng cung cấp khả năng bảo vệ “tốt đến xuất sắc” chống lại bệnh có triệu chứng cũng như bệnh nặng. Hai liều cũng được cho là có khả năng cung cấp khả năng bảo vệ cao hơn.
Nghiên cứu 3
Một nghiên cứu nhỏ do các nhà nghiên cứu ở New York thực hiện cho thấy rằng vắc xin dựa trên mRNA Pfizer và Moderna đều có hiệu quả từ 94 đến 95% trong việc ngăn ngừa COVID-19 với biến thể Delta.
Hiệu quả dự kiến của vắc xin Moderna
Theo nghiên cứu, ước tính hiệu quả khoảng 72% sau một liều và tương tự với vắc xin Pfizer sau hai liều.
Vắc-xin Johnson & Johnson COVID-19
Vắc-xin J&J, nguồn https://theconversation.com Có rất ít dữ liệu cho thấy mức độ hiệu quả của vắc xin COVID-19 tiêm một mũi của Johnson & Johnson (J&J) trong việc bảo vệ chống lại biến thể Delta. Công ty cũng được cho là đang nghiên cứu xem liệu mũi tiêm thứ hai có tăng cường khả năng miễn dịch chống lại các biến thể hay không.
Nghiên cứu 1
Một thử nghiệm lâm sàng gần đây cho thấy vắc-xin này có hiệu quả 85% đối với bệnh nặng và chứng minh khả năng bảo vệ “bền bỉ, mạnh mẽ” chống lại nguy cơ nhập viện và tử vong.
Vắc-xin J&J đã thúc đẩy đáp ứng kháng thể trung hoà , ngăn vi-rút lây nhiễm sang các tế bào khoẻ mạnh, chống lại biến thể Delta ở mức độ cao hơn so với biến thể Beta.
Trong một nghiên cứu khác, vắc-xin Pfizer-BioNTech và AstraZeneca đã cho thấy sự suy giảm hiệu quả so với vắc-xin khác.
Nghiên cứu 2
Một nghiên cứu kiểm tra 20 người đã chỉ ra rằng vắc xin J&J đã vô hiệu hóa biến thể Delta trong vòng 29 ngày kể từ ngày tiêm đầu tiên và khả năng bảo vệ được cải thiện theo thời gian.
“Dữ liệu hiện tại trong tám tháng được nghiên cứu cho đến nay cho thấy vắc-xin Johnson & Johnson COVID-19 tiêm một mũi duy nhất tạo ra phản ứng kháng thể trung hòa mạnh mẽ mà không suy yếu; thay vào đó, chúng tôi quan sát thấy sự cải thiện theo thời gian. Ngoài ra, chúng tôi quan sát thấy phản ứng miễn dịch tế bào bền bỉ và mạnh mẽ”, Tiến sĩ Mathai Mammen, người đứng đầu toàn cầu của Janssen Research & Development tại Johnson & Johnson, cho biết trong một thông cáo báo chí ngày 1/7.
Nguyên cứu 3
Một nghiên cứu khác cho thấy vắc-xin J&J có hiệu quả 67% với biến thể Delta, chứng tỏ vắc xin tạo ra kháng thể chống lại biến thể Delta ít hơn so với biến thể Alpha. Tuy nhiên nghiên cứu với chỉ 27 người có thể không phản ánh chính xác hiệu quả của vắc-xin.
Hiệu quả dự kiến của vắc xin J&J
Cần có nhiều nghiên cứu toàn diện hơn để có được câu trả lời cụ thể.
Kết luận
Tổ chức y tế Thế giới (WHO) cho biết dữ liệu cho đến nay ủng hộ các tuyên bố rằng vắc xin Pfizer-BioNTech và AstraZeneca có tác dụng hạn chế tình trạng nặng do biến thể Delta gây ra.
Các nhà nghiên cứu cũng thừa nhận rằng hiệu qủa chống lại biến thể Delta của vắc-xin có thể giảm đi nhưng những người được tiêm chủng đầy đủ "giữ được sự bảo vệ đáng kể đối với biến thể Delta."
Việc tiêm đầy đủ hai liều vắc-xin mRNA COVID-19, chẳng hạn như vắc-xin Pfizer-BioNTech hoặc Moderna, cũng cho thấy hiệu quả hơn nhiều đối với biến thể Delta.
Strage nói rằng “Chương trình tiêm chủng là cách duy nhất để phá vỡ chu kỳ lây lan bằng cách không cho phép vi rút lây nhiễm sang các vật chủ chưa được tiêm phòng và sau đó đột biến thành các biến thể khác như Delta. Những loại vắc xin này an toàn và có mức độ hiệu quả cao để ngăn ngừa nhiễm bệnh, biến chứng và tử vong”
Giáo sư Tim Spector, nhà dịch tễ học từ Đại học công lập London, nói rằng đã đến lúc Hoa Kỳ cần rút ra bài học từ Vương quốc Anh trong việc đối phó với biến thể mới này.
“Chúng ta nên bắt đầu tuyên truyền thông tin về các triệu chứng mới. Cũng đừng chủ quan khi đã tiêm vắc-xin, đặc biệt nếu bạn đang ở trong khu vực có nguy cơ cao”, ông nói.
Ông nói thêm: “Sau khi tiêm chủng giúp giảm 75% nguy cơ mắc COVID-19 nhưng vẫn có một số ít những người sau tiêm vắc-xin vẫn bị nhiễm bệnh”, ông nói thêm, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ khoảng cách và đeo khẩu trang ở những nơi đông người.
Xem thêm: