Giải SGK Lịch sử 7 Bài 8 (Cánh diều): Khái quát lịch sử Ấn Độ thời phong kiến
Giải bài tập Lịch sử 7 Bài 8: Khái quát lịch sử Ấn Độ thời phong kiến
Video giải Lịch sử 7 Bài 8: Khái quát lịch sử Ấn Độ thời phong kiến
Câu hỏi mở đầu trang 27 Bài 8 Lịch Sử lớp 7: A-cơ-ba là vị vua nổi tiếng của Ẩn Độ thời phong kiến, rất giỏi chính sự. Vua thích bàn luận về tôn giáo, coi trọng tri thức, là biểu tượng về sự hoà hợp dân tộc và “thời kì hoàng kim” của Ẩn Độ thời phong kiến. Nhiều sử gia đánh giá A-cơ-ba là vị vua kiệt xuất trong lịch sử nhân loại.
Vậy Ấn Độ thời phong kiến có những vương triều tiêu biểu nào? Điều kiện tự nhiên của Ấn Độ có gì nổi bật? Tình hình chính trị, kinh tế và xã hội ra sao?
Trả lời:
- Các vương triều phong kiến tiêu biểu Ấn Độ thời phong kiến:
+ Vương triều Gúp-ta (319 – 467)
+ Vương triều Hồi giáo Đê-li (1206 – 1526)
+ Vương triều Mô-gôn (1526 – giữa thế kỉ XIX)
- Điều kiện tự nhiên nổi bật của Ấn Độ:
+ Địa hình: Ấn Độ có địa hình đa dạng, ba mặt (đông, tây, nam) giáp biển.
+ Khí hậu: nhiệt đới gió mùa, nhưng do lãnh thổ rộng lớn và bức chắn địa hình làm cho khí hậu có sự khác biệt giữa các vùng.
- Tình hình chính trị, kinh tế, xã hội:
+ Chính trị: thường bất ổn
+ Kinh tế: có bước phát triển mới.
+ Xã hội: tồn tại chế độ đẳng cấp Caxta, mâu thuẫn giai cấp và dân tộc.
1. Điều kiện tự nhiên
Câu hỏi trang 28 Lịch Sử lớp 7: Đọc thông tin và quan sát lược đồ 8, hãy cho biết:
- Những nét chính về điều kiện tự nhiên của Ấn Độ.
- Tác động của điều kiện tự nhiên đối với sự phát triển kinh tế của Ấn Độ.
Trả lời:
- Yêu cầu số 1: Điều kiện tự nhiên của Ấn Độ
+ Ấn Độ có địa hình đa dạng, ba mặt (đông, tây, nam) giáp biển.
+ Phía tây bắc và đông bắc là đồng bằng màu mỡ do phù sa của sông Ấn, sông Hằng bồi đắp.
+ Dãy Hi-ma-lay-a cao như bức tường thành che chắn ở phía bắc.
+ Cao nguyên Đề-can cùng hai dãy núi Gát Tây và Gát Đông ở phía nam có nhiều khu rừng nguyên sinh với nguồn lâm sản, hương liệu quý.
+ Ấn Độ nằm trong khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhưng do lãnh thổ rộng lớn và bức chắn địa hình nên khí hậu Ấn Độ có sự khác biệt giữa các vùng.
- Yêu cầu số 2: Tác động đến sự phát triển kinh tế của Ấn Độ
+ Do có vị trí thuận lợi là nằm trên trục đường biển từ tây sang đông; lãnh thổ Ấn Độ có 3 mặt giáp biến nên hoạt động giao lưu thương mại ở Ấn Độ rất phát triển.
+ Nền nông nghiệp ở Ấn Độ rất phát triển do có các đồng bằng rộng lớn và nguồn nước với lượng phù sa dồi dào từ những con sông lớn, như: sông Ấn, sông Hằng…
+ Ở phía Nam, nghề phai thác lâm sản, hương liệu có điều kiện phát triển do ở khu vực đó có nhiều cánh rừng nguyên sinh.
2. Sự ra đời của các vương triều: Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li, Mô-gôn
Câu hỏi trang 28 Lịch Sử lớp 7: Đọc thông tin và quan sát sơ đồ 8.1, hình 8.2 hãy trình bày khái quát sự ra đời của các vương triều Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li, Mô-gôn.
Trả lời:
- Khái quát sự ra đời của các vương triều: Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li, Mô gôn:
+ Vương triều Gúp-ta do San-đra Gúp-ta I sáng lập năm 319.
+ Vương triều Hồi giáo Đê-li ra đời năm 1206, gắn liền với cuộc chinh chiến, xâm lược của người Tuốc (theo Hồi giáo) vào miền Bắc Ấn Độ.
+ Vương triều Mô-gôn ra đời năm 1526, gắn liền với cuộc xâm lược của một bộ phận người Mông Cổ (theo Hồi giáo). Sau khi đánh chiếm Đê-li, họ lập ra Vương triều Mô-gôn.
3. Tình hình chính trị
Câu hỏi trang 29 Lịch Sử lớp 7: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát sơ đồ 8.2, hình 8.3 hãy trình bày khái quát tình hình chính trị của các vương triều Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li, Mô-gôn.
Trả lời:
- Đặc điểm chung về tình hình chính trị - xã hội của Ấn Độ dưới thời các vương triều Gúp-ta; Hồi giáo Đê-li; Mô-gôn:
+ Bộ máy cai trị được thiết lập theo chế độ quân chủ chuyên chế: đứng đầu nhà nước là Vua, có quyền lực tuyệt đối; giúp việc cho Vua là các quan lại, quý tộc, tướng lĩnh.
+ Chính trị - xã hội thường bất ổn do: chế độ đẳng cấp và mâu thuẫn dân tộc.
- Chính sách cai trị của từng vương triều:
+ Vương triều Gúp-ta: mở rộng thế lực và thống nhất phần lớn lãnh thổ Ấn Độ, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế, truyền bá văn hóa,…
+ Vương triều Hồi giáo Đê-li: xác lập sự thống trị của Hồi giáo; phân biệt sắc tộc ưu tiên quyền lợi về kinh tế và chính trị cho người theo Hồi giáo, hạ thấp vai trò của Ấn Độ giáo,…
+ Vương triều Mô-gôn: Thi hành nhiều chính sách tích cực để hòa hợp tôn giáo tôn giáo và dân tộc để xây dựng chính quyền mạnh.
4. Tình hình kinh tế
Câu hỏi trang 30 Lịch Sử lớp 7: Đọc thông tin, tư liệu và kết hợp quan sát hình 8.4 hãy trình bày khái quát tình hình kinh tế của Ấn Độ dưới thời các vương triều Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li, Mô-gôn.
Trả lời:
- Về nông nghiệp:
+ Là ngành kinh tế chủ đạo; chế độ sở hữu ruộng đất có nhiều loại hình; ngoài trồng lúa, người dân Ấn Độ còn trồng nhiều loại cât khác và nuôi nhiều gia súc, gia cầm…
+ Thời kì Gúp-ta, công cụ lao động bằng sắt được sử dụng phổ biến nên diện tích canh tác mở rộng hơn, nhiều công trình thuỷ lợi được xây dựng, trong đó có kênh đào dài gần 200 km.
+ Thời kì Đê-li, người dân trồng hàng chục giống lúa, canh tác đạt năng suất cao....
+ Thời kì Mô-gôn, kinh tế nông nghiệp tiếp tục được đẩy mạnh. Vua A-cơ-ba cho đo đạc ruộng đất, định mức thuê hợp lí với nông dân.
- Sản xuất thủ công nghiệp và hoạt động thương nghiệp:
+ Có bước phát triển. Các nghề thủ công như dệt, chế tác đồ trang sức, luyện kim, đóng thuyền,... được mở rộng, với nhiều sản phẩm phong phú và tinh xảo.
+ Thời kì Gúp-ta, thông qua “con đường Tơ lụa”, thương nhân Ba Tư, Ả Rập, Trung Quốc,.. đến Ấn Độ để trao đổi các loại hàng hoá như: tơ lụa, vàng, bạc, gia vị…
+ Thời kì Đê-li, các nghề thủ công truyền thống tiếp tục phát triển, đa dạng nhiều ngành nghề, như: vải in, đồ sứ tráng men, đồ trang sức…
+ Thời kì Mô-gôn, sự phát triển của thủ công nghiệp gắn liền với các thành thị, trung tâm tôn giáo, bến cảng.
5. Tình hình xã hội
Câu hỏi trang 31 Lịch Sử lớp 7: Đọc thông tin và quan sát hình 8.3 hãy trình bày khái quát tình hình xã hội của của Ấn Độ dưới thời các vương triều Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li, Mô-gôn.
Trả lời:
- Từ các thế kỉ IV – V, tình trạng phân biệt chủng tộc ở Ấn Độ giảm bớt. Chế độ đẳng cấp Vác-na dần chuyển sang chế độ Cax-ta, theo đó, xã hội chia thành 4 đẳng cấp:
+ Đẳng cấp thứ nhất gồm: Quý tộc, tăng lữ, vũ sĩ, địa chủ… Họ được tôn quý, nắm toàn quyền về chính trị, kinh tế, tinh thần và cai trị dân chúng.
+ Đẳng cấp thứ 2 gồm: nông dân, thợ thủ công, thương nhân…. Họ có nhiệm vụ đảm đương về kinh tế trong nước, như: mua bán, trồng trọt, thu hoa lợi cho quốc gia.
+ Đẳng cấp thứ 3 gồm: tiện dân, nô tì…. Họ phải làm những công việc nặng nhọc để phục vụ các đẳng cấp, giai cấp trên.
+ Đẳng cấp thứ 4 là những người “nằm ngoài xã hội”, có địa vị thấp kém nhất, bị đối xử như súc vật và phải làm những việc mà người đương thời cho là hạ tiện nhất, như: dọn vệ sinh, khiêng xác chết…
- Ngoài những mâu thuẫn của chế độ cax-ta, xã hội Ấn Độ còn xuất hiện mâu thuẫn giai cấp và mâu thuẫn dân tộc.
+ Mâu thuẫn giai cấp giữa quý tộc và nông dân.
+ Dưới thời Đê-li và Mô-gôn, trong xã hội Ấn Độ còn tồn tại mâu thuẫn dân tộc giữa người Ấn Độ giáo và Hồi giáo.
Luyện tập & Vận dụng
Luyện tập 1 trang 31 Lịch Sử lớp 7: Hoàn thành bảng biểu về các vương triều Ấn Độ thời phong kiến (theo mẫu).
Trả lời:
|
Tên vương triều |
Thời gian tồn tại |
Sự ra đời |
Chính sách cai trị |
|
Gúp-ta |
319 - 467 |
San-dra- Gúp ta I sáng lập |
Mở rộng và thống nhất phần lớn lãnh thổ Ấn Độ. |
|
Hồi giáo Đê-li |
1026 - 1526 |
Người Tuốc (theo đạo Hồi) thôn tính miền Bắc Ấn Độ. |
- Xác lập sự thống trị của người Hồi giáo. - Phân biệt sắc tộc giữa những người theo Hồi giáo và người theo Ấn Độ giáo. |
|
Mô-gôn |
1526 – giữa thế kỉ XIX |
- Người Mông Cổ theo đạo Hồi đánh bại Vương triều Hồi giáo Đê-li. |
- Xoá bỏ kì thị tôn giáo - Đo ruộng đất, định thuế hợp lí, thống nhất đo lường - Khuyến khích phát triển Văn học – nghệ thuật.. |
Vận dụng 2 trang 31 Lịch Sử lớp 7: Lập bảng thống kê về tình hình kinh tế và xã hội Ấn Độ phong kiến.
Trả lời:
(*) Bảng thống kê về tình hình kinh tế và xã hội Ấn Độ
|
Lĩnh vực |
Nội dung |
|
Kinh tế |
- Nông nghiệp: là ngành kinh tế chủ đạo; cư dân trồng nhiều loại cây và nuôi nhiều gia súc, gia cầm. - Thủ công nghiệp phát triển đa dạng nhiều ngành nghề. - Thương nghiệp: hoạt động trao đổi, buôn bán được mở rộng. |
|
Xã hội |
- Tồn tại chế độ đẳng cấp Cax-ta. Theo đó, xã hội phân chia thành 4 đẳng cấp: + Đẳng cấp thứ nhất gồm: Quý tộc, tăng lữ, vũ sĩ, địa chủ. + Đẳng cấp thứ 2 gồm: nông dân, thợ thủ công, thương nhân. + Đẳng cấp thứ 3 gồm: tiện dân, nô tì. + Đẳng cấp thứ 4 là những người “nằm ngoài xã hội”. - Trong xã hội còn tồn tại các mâu thuẫn giai cấp và dân tộc. Trong đó: + Mâu thuẫn giai cấp giữa nông dân với địa chủ phong kiến. + Mâu thuẫn dân tộc giữa người Ấn Độ giáo với người Hồi giáo (dưới thời Vương triều Hồi giáo Đê-li và Vương triều Mô-gôn). |
Vận dụng 3 trang 31 Lịch Sử lớp 7: Hãy giới thiệu một vương triều ở Ấn Độ phong kiến cho thày cô và bạn cùng lớp.
Trả lời:
Gợi ý: Giới thiệu về Vương triều Mô-gôn
- Hoàn cảnh ra đời: cuối thế kỉ XV – đầu thế kỉ XVI, Vương triều Hồi giáo Đê-li bắt đầu suy yếu, một số bộ phận dân Trung Á cũng theo Hồi giáo nhưng tự nhận là dòng dõi Mông Cổ, tấn công Ấn Độ, lập ra Vương triều Mô-gôn vào năm 1526.
- Chính sách cai trị: thi hành nhiều chính sách tích cực để hòa hợp tôn giáo và dân tộc. Ví dụ như: liên kết các quý tộc Mông Cổ, Hồi giáo, Ấn Độ giáo để xây dựng chính quyền mạnh; hạn chế đặc quyền của người Hồi giáo…
- Về kinh tế:
+ Kinh tế nông nghiệp tiếp tục được đẩy mạnh, đặc biệt là dưới thời trị vì của vua A-cơ-ba, nhà nước đã cho đo đạc lại ruộng đất, định lại mức thuế hợp lý với nông dân.
+ Thủ công nghiệp phát triển gắn liền với các thành thị, trung tâm tôn giáo, bến cảnh (vịnh Ben-gan, biển Ả rập…). Sản phẩm được người dân Ấn Độ và thương nhân nước ngoài trao đổi chủ yếu là hàng thủ công, hương liệu, gia vị…
- Xã hội dưới thời Vương triều Mô-gôn tồn tại nhiều mâu thuẫn về đẳng cấp, giai cấp và mâu thuẫn dân tộc. Trong đó:
+ Mâu thuẫn về đẳng cấp theo chế độ cax-ta (phân biệt cư dân dựa trên: nghề nghiệp, địa vị xã hội và tôn giáo…)
+ Mâu thuẫn dân tộc giữa nông dân với địa chủ phong kiến
+ Mâu thuẫn dân tộc giữa người Hồi giáo và Ấn Độ giáo.
Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo.
Xem thêm lời giải bài tập Lịch sử lớp 7 Cánh Diều hay, chi tiết khác:
Bài 6: Khái quát tiến trình lịch sử Trung Quốc
Bài 9: Văn hóa Ấn Độ thời phong kiến
