Giải Khoa học tự nhiên 7 Bài 23: Một số yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp lượng
Mở đầu trang 104 Bài 23 KHTN lớp 7: Cây xanh có ý nghĩa rất lớn đối với sự sống trên Trái Đất. Vậy chúng ta cần trồng và bảo vệ cây xanh như thế nào? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình quang hợp ở cây xanh?
Trả lời:
- Chúng ta cần tích cực trồng và bảo vệ cây xanh bằng cách:
+ Tuyên truyền nâng cao ý thức của mọi người về vai trò to lớn của cây xanh đối với sự sống trên Trái Đất.
+ Thực hiện các hoạt động trồng cây, gây rừng.
+ Trồng cây đúng mùa vụ, phù hợp với các điều kiện thổ nhưỡng của từng vùng, bảo vệ cây giúp cây sinh trưởng nhanh và phát triển tốt để nâng cao năng suất cây trồng.
+ Nghiêm cấm và tích cực tố giác các hoạt động chặt phá cây, rừng bừa bãi.
- Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình quang hợp:
+ Ánh sáng
+ Nước
+ Khí carbon dioxide
+ Nhiệt độ
I. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp
Câu hỏi trang 104 KHTN lớp 7: Hãy kể tên những loài cây ưa bóng và ưa sáng mà em biết.
Trả lời:
- Một số cây ưa bóng: lá lốt, ngải cứu, diếp cá, gừng, phong lan,…
- Một số cây ưa sáng: cây bàng, phượng, ổi, ngô, lúa,…
Câu hỏi trang 105 KHTN lớp 7: Quan sát Hình 23.2 và cho biết ảnh hưởng của nồng độ khí CO2 đến quang hợp có giống nhau ở các loài cây không? Giải thích.
Trả lời:
- Nhìn chung, ở tất cả các loài cây, hiệu quả quang hợp sẽ tăng khi nồng độ khí CO2 ngoài môi trường tăng và ngược lại nhưng nếu nồng độ khí CO2 tăng quá cao (khoảng 0,2%) sẽ làm cây chết, quang hợp sẽ không xảy ra.
- Tuy nhiên, ảnh hưởng của nồng độ khí CO2 đến quang hợp không giống nhau ở các loài cây. Bằng chứng là qua sơ đồ ta thấy ở cùng một nồng độ khí CO2 nhưng cường độ quang hợp của cây bí đỏ cao hơn của cây đậu.
Hoạt động 1 trang 106 KHTN lớp 7: Đọc thông tin trong mục I, thảo luận nhóm và hoàn thành theo mẫu Bảng 23.1.
Bảng 23.1
|
Yếu tố |
Ảnh hưởng đến quang hợp |
|
Ánh sáng |
? |
|
Nước |
? |
|
Khí carbon dioxide |
? |
|
Nhiệt độ |
? |
Trả lời:
Bảng 23.1
|
Yếu tố |
Ảnh hưởng đến quang hợp |
|
Ánh sáng |
- Thông thường, khi cường độ ánh sáng tăng thì hiệu quả quang hợp sẽ tăng ngược lại. Tuy nhiên, ánh sáng quá mạnh sẽ làm lá cây bị “đốt nóng”, làm giảm hiệu quả quang hợp. - Mỗi loài cây có một nhu cầu ánh sáng khác nhau: cây ưa sáng thường sống nơi có ánh sáng mạnh, cây ưa bóng thường sống ở nơi bóng râm. |
|
Nước |
- Nước có ảnh hưởng kép tới quá trình quang hợp vì nước vừa là nguyên liệu của quang hợp, vừa là yếu tố tham gia vào việc đóng, mở khí khổng, liên quan đến sự trao đổi khí. |
|
Khí carbon dioxide |
- Thông thường, khi cường độ khí carbon dioxide tăng thì hiệu quả quang hợp sẽ tăng. - Khi hàm nồng độ khí carbon dioxide tăng quá cao (khoảng 0,2%) hoặc giảm xuống quá thấp (thấp hơn 0,008% - 0,01%), cây sẽ không quang hợp được. |
|
Nhiệt độ |
- Nhiệt độ thuận lợi nhất cho hầu hết các loài cây quang hợp là từ 25oC – 35oC. - Khi nhiệt độ giảm xuống quá thấp (thường dưới 10oC) hoặc tăng lên quá cao (trên 40oC), quá trình quang hợp sẽ giảm dần, thậm trí là dừng hẳn. |
Hoạt động 2 trang 106 KHTN lớp 7: Giải thích vì sao nên trồng cây đúng thời vụ và đảm bảo mật độ phù hợp.
Trả lời:
- Nên trồng cây đúng thời vụ vì:
+ Khí hậu (nhiệt độ, lượng mưa, ánh sáng,…) là những yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình quang hợp của cây, từ đó ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây.
+ Các loại cây khác nhau có nhu cầu khác nhau về khí hậu khác nhau mà khí hậu trong năm không đồng nhất (tùy vào thời vụ).
→ Vì vậy, muốn cho cây sinh trưởng, phát triển tốt thì phải trồng cây vào thời vụ có khí hậu, thời tiết phù hợp nhất đối với cây.
- Nên đảm bảo mật độ phù hợp vì:
+ Cây trồng quá dày sẽ dẫn đến thiếu nước, ánh sáng, các nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu,… để cây có thể tiến hành quá trình quang hợp tích lũy vật chất cho cây, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển của cây (cây còi cọc, năng suất thấp).
+ Cây trồng quá thưa sẽ dẫn đến cây không sử dụng hết các nguồn sống được cung cấp → lãng phí diện tích và nguồn sống → hiệu quả kinh tế thu được không cao.
→ Trồng cây đúng mật độ thì cây mới sử dụng được các yếu tố ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm,... của môi trường phù hợp nhất và hiệu quả nhất.
Hoạt động 3 trang 106 KHTN lớp 7: Ở những khu công nghiệp hay nơi có nhiều nhà máy, nồng độ khí carbon dioxide thường tăng cao. Quang hợp của cây trồng tại đó bị ảnh hưởng như thế nào?
Trả lời:
Ở những khu công nghiệp hay nơi có nhiều nhà máy, nồng độ khí carbon dioxide thường tăng cao. Nếu nồng độ khí carbon dioxide cao trong giới hạn cho phép thì cường độ quang hợp của cây trồng tại đó sẽ tăng cao. Tuy nhiên, nếu nồng độ khí carbon dioxide tăng cao vượt ngưỡng cho phép, hiệu quả quang hợp của cây trồng tại đó thường giảm đi và cây có thể chết do không quang hợp được.
Hoạt động 4 trang 106 KHTN lớp 7: Vào những ngày nắng nóng hoặc trời rét đậm, người làm vườn thường che nắng hoặc chống rét (ủ ấm gốc) cho cây. Em hãy giải thích ý nghĩa của việc làm đó.
Trả lời:
Vào những ngày nắng nóng hoặc trời rét đậm, người làm vườn thường che nắng hoặc chống rét (ủ ấm gốc) cho cây để:
- Che nắng: giúp giảm cường độ ánh sáng và nhiệt độ đảm bảo cây không bị “đốt nóng” quá mức khiến các hoạt động sinh lí của cây bị ảnh hưởng (khi cây bị “đốt nóng”, cường độ quang hợp giảm, thoát hơi nước mạnh,…).
- Chống rét (ủ ấm gốc): giúp hỗ trợ nhiệt độ của cây không xuống quá thấp dưới mức chịu đựng của cây.
→ Hai biện pháp trên đều giúp cây phát triển tốt trong những điều kiện nhiệt độ không thuận lợi.
II. Vận dụng những hiểu biết về quang hợp trong việc trồng và bảo vệ cây xanh
Câu hỏi 1 trang 106 KHTN lớp 7: Trình bày biện pháp bảo vệ cây xanh trong trường học của em.
Trả lời:
Biện pháp bảo vệ cây xanh trong trường học:
- Trồng cây với khoảng cách phù hợp.
- Chăm sóc cây (tưới nước, bón phân,…) giúp cây quang hợp tốt, sinh trưởng và phát triển nhanh.
- Không bẻ cành, bứt lá bừa bãi, gây tổn thương đến cây.
Câu hỏi 2 trang 106 KHTN lớp 7: Tại sao ở các thành phố hoặc nơi đông dân cư sinh sống lại cần trồng nhiều cây xanh?
Trả lời:
Ở các thành phố hoặc nơi đông dân cư sinh sống lại cần trồng nhiều cây xanh vì việc trồng nhiều cây xanh mang lại nhiều lại ích cho con người:
- Cây xanh quang hợp tạo ra oxygen giúp con người hô hấp tốt hơn.
- Tán cây xanh rộng giúp cản bụi bẩn, một số cây xanh có khả năng hấp thụ khí độc → tạo ra bầu không khí trong sạch, an toàn cho sức khỏe của con người.
- Cây xanh có quá trình thoát hơi nước giúp điều hòa nhiệt độ không khí → tạo sự thoáng mát, dễ chịu.
- Cây xanh giúp giảm ô nhiễm tiếng ồn.
- Cây xanh giúp làm đẹp không gian → giúp con người cảm thấy thư giãn.
Xem thêm lời giải bài tập SGK Khoa học tự nhiên lớp 7 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Bài 21: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng
