Giải SGK Hóa 11 (Kết nối tri thức) Bài 13: Cấu tạo hoá học hợp chất hữu cơ

Giải Hóa học 11 Bài 13: Cấu tạo hoá học hợp chất hữu cơ

Mở đầu trang 74 Hoá học 11: Tại sao số lượng các chất hữu cơ lớn hơn rất nhiều các chất vô cơ?

Lời giải:

Ứng với một công thức phân tử hợp chất hữu cơ có thể có các đồng phân cấu tạo về mạch carbon, nhóm chức, vị trí nhóm chức.

Ví dụ: Ứng với công thức phân tử C₅H₁₂ có 3 đồng phân, ứng với công thức phân tử C₁₀H₂₂ có 75 đồng phân.

Hiện tượng này đã làm cho số lượng các hợp chất hữu cơ tăng lên rất nhiều so với các hợp chất vô cơ.

I. Thuyết cấu tạo hóa học

Câu hỏi 1 trang 75 Hoá học 11: Viết công thức cấu tạo các hợp chất hữu cơ có cùng công thức phân tử sau:

a) C₃H₈O;

b) C₄H₈.

Lời giải:

a) Công thức cấu tạo các hợp chất hữu cơ có công thức C₃H₈O:

CH₃ – CH₂ – CH₂ – OH;

CH₃ – CH(OH) – CH₃;

CH₃ – O – CH₂ – CH₃.

b) Công thức cấu tạo các hợp chất hữu cơ có công thức phân tử C₄H₈:

CH₂ = CH – CH₂ – CH₃;

CH₃ – CH = CH – CH₃;

Câu hỏi 2 trang 75 Hoá học 11: Hãy cho biết có loại mạch carbon nào trong công thức cấu tạo của các chất sau đây

Lời giải:

a) Mạch hở không phân nhánh;

b) Mạch hở phân nhánh;

c) Mạch vòng, có nhánh.

II. Công thức cấu tạo

• Câu hỏi 3 trang 77 Hoá học 11: Viết công thức cấu tạo dạng thu gọn có thể có của các hợp chất hữu cơ ứng với công thức phân tử C₄H₁₀O.

  Lời giải:

  Công thức cấu tạo dạng thu gọn có thể có của C₄H₁₀O:

  CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₂ – OH;

  CH₃ – CH₂ – CH(OH) – CH₃;

  CH₃ – CH(CH₃) – CH₂OH;

  CH₃ – C(OH)(CH₃) – CH₃;

  CH₃ – O – CH₂ – CH₂ – CH₃;

  CH₃ – O – CH(CH₃)₂;

  CH₃ – CH₂ – O – CH₂ – CH₃.

• III. Đồng phân

• Câu hỏi 4 trang 78 Hoá học 11: Viết các công thức cấu tạo của hợp chất có công thức phân tử C₅H₁₂.

  Lời giải:

  Các công thức cấu tạo của hợp chất có công thức phân tử C₅H₁₂:

  CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₂ – CH₃;

  CH₃ – CH₂ – CH(CH₃) – CH₃;

  

  Câu hỏi 5 trang 78 Hoá học 11: Cặp chất nào sau đây là đồng phân của nhau?

  A. C₂H₅OH và CH₃ – O – C₂H₅.

  B. CH₃ – O – CH₃ và CH₃CHO.

  C. CH₃ – CH₂ – CH₂ – OH và CH₃ – CH(OH) – CH₃.

  D. CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₃ và CH₃ – CH₂ – CH = CH₂.

  Lời giải:

  Đáp án đúng là: C

  CH₃ – CH₂ – CH₂ – OH và CH₃ – CH(OH) – CH₃ là đồng phân của nhau, do có cùng công thức phân tử C₃H₈O nhưng có công thức cấu tạo khác nhau.

• IV. Đồng đẳng

  Hoạt động trang 78 Hoá học 11: Tìm hiểu về đồng đẳng

  Trong quá trình chế biến dầu mỏ, người ta thu được nhiều khí như C₂H₄, C₃H₆, C₄H₈, …

  

  Trả lời câu hỏi:

  1. So sánh thành phần phân tử và đặc điểm cấu tạo của ba hợp chất trên.

  2. Theo em, tại sao các hợp chất trên đều có cùng tính chất hoá học đặc trưng là làm mất màu dung dịch bromine?

  Lời giải:

  1. Ba hợp chất trên đều là hydrocarbon (phân tử chỉ chứa C và H); về cấu tạo cả ba hợp chất đều có chứa liên kết đôi.

  2. Các hợp chất trên đều có cùng tính chất hoá học đặc trưng là làm mất màu dung dịch bromine do có cấu tạo tương tự nhau, đều chứa 1 liên kết đôi.

• Câu hỏi 6 trang 79 Hoá học 11: Viết công thức phân tử của các chất có từ 3 đến 5 nguyên tử carbon trong phân tử thuộc dãy đồng đẳng của acetylene (C₂H₂).

  Lời giải:

  CH ≡ C – CH₃;

  CH ≡ C – CH₂ – CH₃;

  CH₃ – C ≡ C – CH₃;

  CH ≡ C – CH₂ – CH₂ – CH₃;

  

  CH₃ – C ≡ C – CH₂ – CH₃.

  Câu hỏi 7 trang 79 Hoá học 11: Trong các dãy chất sau đây, dãy nào gồm các chất là đồng đẳng của nhau?

  A. CH₃ – CH₂ – OH và CH₃ – CH₂ – CH₂ – OH.

  B. CH₃ – O – CH₃ và CH₃ – CH₂ – OH.

  C. CH₄, C₂H₆ và C₄H₈.

  D. CH₄ và C₃H₆.

  Lời giải:

  Đáp án đúng là: A

  CH₃ – CH₂ – OH và CH₃ – CH₂ – CH₂ – OH có cấu tạo tương tự nhau, thành phần phân tử hơn kém nhau 1 nhóm – CH₂ nên là đồng đẳng của nhau.

• Xem thêm các bài giải SGK Hoá học 11 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

• Bài 11: Phương pháp tách biệt và tinh chế hợp chất hữu cơ

  Bài 12: Công thức phân tử hợp chất hữu cơ

  Bài 14: Ôn tập chương 3

  Bài 15: Alkane

  Bài 16: Hydrocarbon không no