Câu 4 (trang 49 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Qua các từ ngữ và hình ảnh ở hai câu thơ 5 – 6, người đọc có thể nhận biết được điều gì về nhân vật trữ tình?
Nhân vật trữ tình được thể hiện qua:
- Hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng:
+ Hoa cúc: hình ảnh ước lệ tượng trưng chỉ mùa thu.
+ Khóm cúc đã hai lần nở hoa: Có thể hiểu cách thứ nhất là khóm cúc nở ra làm rơi giọt nước mắt, cách thứ hai là khóm cúc nở ra giọt nước mắt.
+ “Cô phàm”: là phương tiện đưa tác giả trở về “cố viên”, đồng thời gợi thân phận lẻ loi, cô đơn, lênh đênh của tác giả.
- Cách sử dụng từ ngữ độc đáo, hàm súc, cô đọng:
+ “Lưỡng khai”: Nỗi buồn lưu cữu trải dài từ quá khứ đến hiện tại.
+ “Nhất hệ”: Dây buộc thuyền cũng là sợi dây ràng buộc mối tình nhà của tác giả.
+ “Cố viên tâm”: Một lòng hướng về quê cũ. Thân phận của kẻ tha hương đã khiến nỗi nhớ quê hương trong lòng nhà thơ lại dâng trào.