a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.  
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Phân tích những xung đột giữa Hồn Trương Ba và xác hàng thịt trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét về khát vọng sống là chính mình được đề cập đến trong đoạn trích 
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng; bảo đảm các yêu cầu sau:
*Giới thiệu khái quát về tác giả Lưu Quang Vũ, tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt và đoạn trích. 
* Những xung đột giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt
- Hoàn cảnh của Trương Ba: Trương Ba vốn là người làm vườn có tâm hồn thanh cao, vì sự tắc trách của quan thiên đình mà phải chết oan. Đế Thích sửa sai bằng cách cho hồn sống trong thân xác của hàng thịt. Từ đó, cuộc sống của hồn bắt đầu có nhiều biến động. Hồn sống trong đau khổ và khao khát được thoát khỏi xác. Ước muốn của Hồn Trương Ba đã được thỏa nguyện. Sự phân tách và đối đầu giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt trước hết có thể hiểu là sự tranh cãi quyết liệt giữa một bên là Hồn Trương Ba (tượng trưng cho sự cao khiết, cho đạo đức, cho “phần Người” chân chính của mỗi con người) và một bên là Xác hàng thịt (tượng trưng cho bản năng, cho những ham muốn trần tục, là “phần Con” tầm thường ẩn nấp trong mỗi con người).
- Thái độ của hồn Trương Ba:
+ Hồn bất ngờ vì thấy xác có tiếng nói đồng thời bày tỏ tâm trạng uất ức, tức giận vì phải chung sống với xác thô lỗ, tầm thường, dung tục. Hồn cũng không che giấu sự coi thường, khinh bỉ đối với Xác, “kẻ âm u đui mù, không cảm xúc, không tư tưởng, không có tiếng nói”...; kẻ có nhu cầu vật chất thấp kém gần với con thú (thèm ăn ngon, thèm rượu thịt), sức mạnh thể chất gắn với sự tàn bạo…
+ Hồn phủ nhận sự lệ thuộc của linh hồn vào xác thịt, khẳng định linh hồn có đời sống riêng: “nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn”…
=> Tưởng rằng, Hồn sẽ phần nào giải tỏa được nỗi đau khổ bị dồn nén bấy lâu khi có cơ hội cất lên tiếng nói của mình.
- Thái độ của xác hàng thịt:
+ Tâm thế của xác hàng thịt trong cuộc đối thoại: Xác không bị động, nhún nhường. Ngược lại, xác có thái độ khi thì ngạo nghễ, thách thức, khi thì ranh mãnh với những câu hỏi mang tính phản biện đầy bỡn cợt, châm chọc.
+ Xác: Khẳng định, tuyên bố về sự âm u, đui mù của xác có sức mạnh ghê gớm, xác nhạo báng hồn: “ Vô ích, cái linh hồn mờ nhạt của ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông không tách ra khỏi tôi được đâu, dù tôi chỉ là thân xác”; “ Có đấy ! Xác thịt có tiếng nói đấy ! Ông đã biết tiếng nói của tôi rồi, đã luôn luôn bị tiếng nói ấy sai khiến. Chính vì âm u, đui mù mà tôi có sức mạnh ghê gớm, lắm khi át cả cái linh hồn cao khiết của ông đấy ! ”
+ Xác chỉ ra sự tha hóa của hồn bằng những chứng cứ khiến hồn không thể chối cãi. Đó là khi hồn đứng cạnh vợ người hàng thịt: “tay chân run rẩy, hơi thở nóng rực, cổ nghẹn lại... Đêm hôm đó, suýt nữa thì...”. Đó là việc hồn đang xuôi theo xác, bị xác sai khiến làm cho hồn cũng lâng lâng cảm xúc khi đứng trước những món ăn dung tục “tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi và đủ các thứ thú vị khác”. Đó là việc hồn cũng trở thành con người thô lỗ, phũ phàng, khi khuyên thằng con đi vào con đường ngay thẳng không được, ông đã nổi giận: “tát thằng con tóe máu mồm, máu mũi”. Xác cũng nêu bằng chứng cho thấy sự gắn kết giữa thân xác với linh hồn: “Khi muốn hành hạ tâm hồn con người, người ta xúc phạm thể xác”. Xác phê phán chủ trương của giới trí thức: “đề cao tâm hồn mà coi thường sự tồn tại của xác, bỏ bê thân xác họ khổ sở, nhếch nhác”.
=> Lí lẽ của xác đã khơi đúng sự thật mà lâu nay hồn cố tình ngụy biện, chối bỏ.
+ Xác đưa ra giải pháp chung sống: hồn cứ việc đổ lỗi cho xác miễn là chịu thỏa mãn mọi khát thèm của xác.
→ Như vậy, lí lẽ của xác khi tranh cãi với hồn, xác khẳng định xác thịt đui mù có quyền lực sai khiến cả linh hồn, trong những hoạt động của thể xác luôn có sự tham gia, can dự của hồn (dù hồn có muốn hay không). Đây là quá trình tha hóa tự phát, linh hồn bị nhiễm độc sự dung tục của thể xác.
- Kết quả cuộc tranh luận:
+ Cuộc tranh luận của Hồn Trương Ba với xác hàng thịt cuối cùng cũng đi đến hồi kết. Xác hàng thịt thắng thế, buộc Hồn Trương Ba phải quy phục xác, còn Hồn Trương Ba cam chịu, buộc phải chấp nhận, lúng túng trước những lí lẽ của thể xác, bởi bản thân hồn ý thức rõ ràng sự tha hóa diễn ra trong những hành động nhỏ nhất của đời sống
+ Kết thúc cuộc đối thoại, Hồn Trương Ba dằn vặt, đau đớn, hoang mang, tuyệt vọng trở về cuộc sống trái với chính mình. Chi tiết “Hồn Trương Ba bần thần nhập lại vào xác hàng thịt, ngồi lặng lẽ bên chõng” diễn tả cô đọng tính chất căng thẳng của xung đột kịch: mâu thuẫn không những không được giải quyết mà còn được đẩy lên đến một mức cao hơn.
=> Ý nghĩa:
+ Trong bi kịch đầu tiên, hồn là biểu tượng cho sự thanh cao của đạo đức, biểu tượng cho phần chân chính còn xác là biểu tượng cho những ham muốn trần tục, thô lỗ của con người. Qua cuộc đấu tranh này, Lưu Quang Vũ muốn nhấn mạnh: Con người không chỉ sống bằng thân xác mà cũng không thể sống chỉ bằng tinh thần. Hồn và xác phải có sự dung hoà nếu không sẽ tạo thành bi kịch
+ Trong cuộc đối thoại này, Lưu Quang Vũ muốn đưa ra lời cảnh báo: khi con người phải sống trong sự dung tục thì sự dung tục ấy sẽ tàn phá, bào mòn dần nhân cách tốt đẹp của con người. Vì vậy, con người luôn cần phải đấu tranh để làm chủ bản thân và hoàn thiện nhân cách.
* Nghệ thuật:
– Tình huống kịch phát triển tự nhiên, hợp lí. Các hành động kịch nối tiếp nhau, đẩy mâu thuẫn kịch lên đến cao trào, tạo nên kịch tính vô cùng căng thẳng, hấp dẫn.
– Kết hợp giữa việc miêu tả diễn biến tâm lý và hành động của nhân vật.
– Ngôn ngữ kịch: sinh động, gắn liền với tình cảnh, tâm trạng cụ thể; giàu tính triết lí.
- Giọng điệu: biến hóa, lôi cuốn. 
* Nhận xét về khát vọng được là chính mình
- Trương Ba không chấp nhận sống chung với sự tầm thường giả dối của người khác, ông muốn được sống thuận theo lẽ tự nhiên: trọn vẹn là mình hòa hợp linh hồn thể xác. Khát vọng này chính là độnglực thôi thúc nhân vật luôn cố gắng đấu tranh thoát khỏi tình trạng sống hiện tại nhiều bi kịch thậm chí chấp nhận cả cái chết để được là mình toàn vẹn. Chính điều này góp phần làm nên giá trị nhân văn sâu sắc và sức sống lâu bền cho tác phẩm.
- Từ đó, tác giả muốn nhắn nhủ mỗi người chúng ta phải trang bị tri thức, kĩ năng, luôn chủ động, linh hoạt trước những biến đổi của cuộc sống. Cần giữ vững cá tính, phong cách của bản thân, sống hòa nhập nhưng không hòa tan, sống theo cá tính, phong cách riêng nhưng không lập dị khác thường, con người sẽ có được hạnh phúc thực sự.  
d. Chính tả, ngữ pháp
Bảo đảm chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. 
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.